Huyện Ea H'leo: Dự án cấp bò cho hộ nghèo ở xã Dliê Yang chưa phát huy hiệu quả

...bằng nguồn vốn hỗ trợ của tỉnh, Phòng Dân tộc và Tôn giáo huyện Ea H’leo đã cấp 98 con bò sinh sản (trị giá 5 triệu đồng/con) cho 196 hộ dân tộc thiểu số (DTTS) buôn Rài (nay đã tách thành buôn Rài Ron và Rài Diêk) của xã Dliê Yang, tổng kinh phí là 490 triệu đồng. Phương thức hỗ trợ: 2 hộ nuôi chung một con bò, cách ăn chia lợi nhuận sau khi bò mẹ sinh sản bê con do hai hộ tự thỏa thuận với nhau.

Đây là chủ trương đúng của cấp ủy, chính quyền huyện Ea H’leo nhằm đầu tư hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi cho các hộ DTTS nghèo ở 2 buôn nói trên phát triển chăn nuôi, cải thiện đời sống kinh tế và thu nhập. Sau khi nhận bò, một số hộ chăn nuôi hiệu quả đã phát triển đàn bò rất nhanh, có cơ hội thoát nghèo. Điển hình như hộ ông Adrơng Y Khai ở buôn Rài Diêk. Năm 2006, ông Adrơng Y Khai cùng với hộ ông Ksơ Y Ry được cấp chung 1 con bò mẹ. Nuôi gần một năm thì ông KSơ Y Ry nản chí nên để lại bò cho ông Adrơng Y Khai với giá 2 triệu đồng. Nhờ chịu khó chăn dắt hằng ngày, thực hiện tốt công tác vệ sinh chuồng trại, sau 8 năm bò của gia đình ông Adrơng Y Khai đã sinh sản được 7 con, tất cả đều khỏe mạnh, béo tròn với trọng lượng mỗi con từ 70 kg đến hơn 1 tạ. Ước tính giá trị đàn bò của gia đình ông Adrơng Y Khai đã gần 100 triệu đồng.

Tuy nhiên, những hộ chăn nuôi bò hiệu quả như gia đình ông Adrơng Y Khai không nhiều. Đa số hộ gia đình nghèo ở buôn Rài Ron và Rài Diêk sau khi nhận bò, do không có điều kiện chăm sóc (thiếu bãi thả ăn, người chăn dắt), chưa coi trọng, hiểu  đúng ý nghĩa chủ trương của Nhà nước nên để bò chết không rõ nguyên nhân. Khi bò chết, các hộ cũng không báo với trưởng buôn, chính quyền địa phương, ngành chức năng của huyện mà tự ý xẻ thịt chia nhau. Cũng có hộ tùy tiện mang bò của Nhà nước cấp bán cho người khác lấy tiền sử dụng việc riêng trong gia đình… Vì vậy, đến nay, trong số 98 con bò mẹ mà huyện đã cấp cho 196 hộ hiện nay chỉ còn lại 7 con. Trong đó, ở buôn Rài Ron chỉ còn 2 hộ đang nuôi là Ksơr Y Nhau và Niê Cheh; ở buôn Rài Diêk còn 5 hộ đang nuôi, gồm: Adrơng Y Khai, Ksơr Y Boch, Kpa Y Thơm,  Niê Riu và Ama Xí.  Chỉ làm một phép tính đơn giản: mỗi con bò sinh sản khi mua cấp cho hộ nuôi (năm 2006) trị giá 5 triệu đồng, với 91 con bị giết thit, chết chưa rõ nguyên nhân hoặc đem bán đồng nghĩa với việc hộ nhận nuôi đã lãng phí nguồn vốn  hơn 450 triệu đồng của huyện. 

Ông Trương Huy Bình, Chủ tịch UBND xã Dliê Yang thừa nhận: “Dự án cấp bò cho hộ nghèo ở hai buôn Rài Ron và Rài Diêk không đạt hiệu quả như kỳ vọng ban đầu, ngoài việc do nhận thức của hộ được cấp bò còn đơn giản, hạn chế, còn do các ngành chức năng của huyện, chính  quyền xã Dliê Yang, các tổ chức đoàn thể, trưởng các buôn Rài Ron, Rài Diêk chưa làm tốt công tác kiểm tra, giám sát số lượng bò hỗ trợ cho hộ nuôi; chưa động viên, hướng dẫn bà con chăm sóc vật nuôi chu đáo, thực hiện tốt công tác vệ sinh chuồng trại; chưa sâu sát, nắm rõ những thuận lợi, khó khăn, bất cập của các hộ nuôi để có biện pháp giải quyết, thậm chí đàn bò đã hỗ trợ bị hao hụt nhiều mà không hay biết”.

Qua dự án cấp bò cho hộ nghèo ở xã Dliê Yang đã cho thấy rõ một thực tế: muốn xóa đói giảm nghèo có hiệu quả, bền vững, ngoài sự trợ giúp về đồng vốn, cây giống, con vật nuôi của Nhà nước, bản thân các hộ nghèo phải có khát vọng vươn lên, hiểu đúng chủ trương, biết quý trọng đồng vốn của Nhà nước hỗ trợ, khắc phục những khó khăn trong lao động, sản xuất. Bên cạnh đó, sau khi đầu tư, hỗ trợ, các cấp ủy đảng, chính quyền, MTTQ, đoàn thể địa phương cần làm tốt công tác kiểm tra, giám sát nguồn vốn để có hướng xử lý kịp thời, phù hợp nhằm tránh lãng phí như dự án nêu trên.

Ngọc Tài