Ðăk Bla trong lòng Phố núi

Truyền thuyết về dòng sông chảy ngược

Nhà thơ Chế Lan Viên đã viết: “Khi ta ở, chỉ là nơi đất ở/ Khi ta đi, đất đã hóa tâm hồn”. Với tôi Kon Tum là máu là thịt, là nơi tôi sinh ra, nơi nuôi dưỡng tâm hồn tôi, nơi chắp cánh cho ước mơ tôi được khám phá những điều lạ lẫm trong nền văn hóa đa sắc tộc. Nhớ những buổi chiều tan học tôi lang thang trên bãi cát sông Ðăk Bla nhìn dòng sông lơ đãng đi về phía mặt trời. Ba tôi bảo với tôi rằng dòng sông này chảy ngược và kể tôi nghe câu chuyện tình yêu của dòng sông.

Hình ảnh những chiếc thuyền độc mộc sớm ghi dấu với tuổi thơ.

“Chuyện dòng sông chảy ngược có từ ngày xưa, lúc chiến tranh giữa các bộ lạc, sắc tộc còn hoành hành khắp Tây nguyên. Thuở ấy, các buôn làng thường xuyên đưa quân đi đánh phá, cướp bóc lẫn nhau. Làng bên hữu ngạn phía thượng nguồn và làng bên tả ngạn phía hạ nguồn có mối thù không đội trời chung. Oái oăm thay, chàng trai bên này sông và cô gái bên kia sông yêu nhau say đắm. Dòng sông đã vô tình chứng kiến những dòng nước mắt đau buồn của đôi tình nhân trong những lần hò hẹn. Cứ mỗi buổi hoàng hôn, họ lại ngồi bên bờ trông ngóng hình bóng người yêu chỉ cách một lòng sông nhưng như xa vạn dặm và rồi họ quyết định lấy cái chết của mình để có thể được ở bên nhau mãi mãi. Dòng máu của chàng trai tuôn ra, trôi xuôi về đông tìm người yêu. Lạ lùng thay, dòng máu cô gái lại ngược dòng chảy, lặng lẽ tìm đến dòng máu chàng trai đang trôi xuống. Khi hai dòng máu gặp nhau, máu chàng trai nhập hòa vào máu cô gái và nó lại trôi ngược lại theo hướng dòng máu cô gái đang trôi, cuốn luôn cả dòng sông trở dòng trôi về hướng ấy.

Sáng hôm sau, làng ở đầu sông và làng ở cuối sông vô cùng ngạc nhiên khi thấy con sông thân thuộc bao đời nay bỗng có dòng nước màu đỏ, lại chảy ngược về Tây. Khi biết ra sự thật, hai làng thức tỉnh, gạt bỏ hận thù, kết nghĩa anh em, sống hòa hiếu yên lành. Sông từ ấy cứ chảy ngược về Tây, không đổi dòng được nữa. Còn dòng chảy trên sông luôn có màu phù sa đỏ quanh năm như bây giờ…”

Ðăk Bla là một con sông nhỏ nằm trên miền cao nguyên xa xôi ít ai biết đến nhưng đối với ai sinh sống lâu đời trên mảnh đất này thì dòng sông chính là tình yêu và kỷ niệm bởi từ bao đời nay nó vẫn lặng lẽ ôm trọn lấy phố núi bé nhỏ này để chứng kiến những thăng trầm lịch sử mà vùng đất và con người Kon Tum trải qua.

Không những thế, dòng sông còn là nguồn sống cho những cư dân bản địa sinh sống hai bên bờ sông, như một người mẹ bao dung ôm ấp và nuôi nấng những đứa con trong lòng thành phố.

Lũ trẻ vui đùa bên đồi hoa dã quỳ.

Khám phá vẻ đẹp sông nước

Nếu ai đó may mắn chọn hành trình khám phá vẻ đẹp của vùng đất hoang sơ nơi đây thì Kon Tum và dòng Ðăk Bla sẽ không làm hoài công mong đợi. Ðến phố núi Kon Tum, du khách sẽ ngỡ ngàng với hình ảnh dòng sông Ðăk Bla như một dải lụa mềm uốn lượn điệu đàng ôm gọn vào mình thành phố Kon Tum bé nhỏ và sẽ thật ấn tượng khi nhìn thấy giữa vùng sông nước Ðăk Bla bao la rộng lớn, những chiếc thuyền độc mộc như những chiếc lá rừng lững lờ trôi trong nắng sớm cao nguyên…

Ðể di chuyển trên dòng Ðăk Bla, người dân tộc bản địa nơi đây sử dụng con thuyền độc mộc, theo thuyền xuôi dòng Ðăk Bla, dòng sông bên bồi bên lở, có những cồn cát nổi lên giữa dòng và những rẫy ngô xanh rì, cảnh vật thật nên thơ khiến tâm hồn trở nên thư thái. Trên chiếc thuyền độc mộc của người Ba Na du khách sẽ cảm nhận được sự thơ mộng của dòng sông chảy ngược và nét đặc biệt của phố núi trên cao nguyên này, phía bên bờ Bắc là thành phố nhỏ sôi động hiện đại còn phía bên bờ Nam là những ngôi làng (plei) cổ của người Ba Na Rơ Ngao hoang sơ và bình dị. Bắc qua dòng sông là chiếc cầu Kon Klor - cây cầu treo đẹp và dài nhất Tây Nguyên bắt nhịp đôi bờ sông đưa mọi người đến gần nhau hơn.

Trong những năm gần đây, khi Kon Tum đã trở thành một điểm du lịch thu hút được nhiều khách tham quan thì du lịch cộng đồng đã trở nên rất phát triển. Vì thế, trong hành trình khám phá dòng Ðăk Bla, các bản làng của người Ba Na là điểm dừng chân thú vị để du khách được trải nghiệm những điều tuyệt vời nơi đây. Khám phá những ngôi nhà rông cao vút là linh hồn của các ngôi làng Tây Nguyên hay được thử nghiệm với những công việc thường ngày của đồng bào và cảm nhận được vị mặn nồng của giọt mồ hôi.

Du khách đến đây còn có thể nghỉ đêm ở các ngôi làng cổ của cư dân bản địa để tìm hiểu bản sắc văn hóa độc đáo của đồng bào dân tộc thiểu số, được đắm mình trong những vòng xoang của cô gái Ba Na, thả hồn trong những âm thanh cồng chiêng rộn rã và ngây ngất men say với những ché rượu cần bên ánh lửa bập bùng… Bao đời nay dòng sông Ðăk Bla vẫn đẹp và nên thơ như một món quà mà thiên nhiên ban tặng cho con người ở xứ sở này và nó cũng là nguồn cảm hứng vô tận cho những nhà thơ, nhà văn khi đến với vùng đất Tây Nguyên xanh bao la.

Phan Võ Diệu An