Rau sam kỳ diệu

Lịch sử của loài rau dại

Từ ngàn năm nay, rau sam có nguồn gốc từ Ai Cập và mọc ở Ấn Độ, Trung Quốc. Người La Mã dùng nó như rau tươi, sau đó họ trồng rộng rãi tại châu Âu từ đầu thế kỷ XVI và đến năm 1582 rau mới du nhập vào nước Anh. Nhà chỉ huy quân sự người La Mã Pliny the Elder luôn mang rau sam bên mình như bùa hộ mệnh để xua đuổi ma quỷ.

Vào thế kỷ XVIII, người Anh rất thích ăn rau sam còn người Trung Đông cũng dùng rau để chế biến các món ăn. Người Ấn Độ gọi món ăn có rau sam là sanhti, punarva hoặc kulfa. Tại Pháp, người ta nấu súp rau sam để giảm bớt lượng axít của món súp chua. Cháo rau sam nấu với gạo tẻ có thể chữa hội chứng lỵ cấp mạn tính và các trường hợp viêm ruột, lỵ xuất huyết. Ăn rau sam xào với dầu, thêm chút muối còn giảm hội chứng bệnh lỵ, còn nước ép rau sam đun sôi hòa với mật ong dùng cho sản phụ sau sinh đau quặn bụng, tiểu buốt.

Một số lưu ý khi sử dụng rau sam Không nấu, đun rau quá kỹ. Không dùng cho phụ nữ mang thai. Với những người có thể tạng hư hàn hay đi tiêu lỏng, cần kết hợp rau sam với những vị thuốc cay, ấm. Ngoài ra, do hàm lượng nitrate và oxalate có trong rau sam nên cần thận trọng với những người có tiền sử về sỏi thận.

Thuốc hay hiếm có

Trong Đông y, rau sam có vị chua, hơi đắng, tính mát. Hàm lượng kali và axít béo omega-3 của rau tương đối cao, rất cần cho việc điều hòa cholesterol trong máu, đồng thời làm tăng sức bền của mạch máu, giúp huyết áp ổn định. Người nhập cư Bắc Mỹ dùng rau sam chữa bệnh còn người Ấn Độ và Trung Quốc dùng rau sam trị ho, lao phổi, giải độc rắn hoặc côn trùng cắn, đặc biệt người Ấn làm thuốc co mạch. Dân Haiti và Thổ Nhĩ Kỳ chọn rau sam làm thuốc an thần, chữa chứng mất ngủ. Ngoài ra, một số vùng ở Brazil, Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ và Cộng hòa Dominique lấy rau sam để lọc máu, giảm đau, tiêu viêm.

Hắc lào: Dùng rau sam 40g, củ riềng 20g, vỏ chuối xanh 15g. Cả ba thứ rửa sạch, giã nát, vắt lấy nước thoa vào chỗ đau, mỗi ngày 3 lần.

Bạch huyết cấp tính: Rau sam 20g, a dao (cao da trâu), bạch chỉ 12g, hà thủ ô 16g. Đem tất cả nấu uống ngày một thang.

Quai bị: Có thể dùng rau sam tươi đem giã nát rồi đắp vào chỗ sưng.

Mụn nhọt: Rau sam giã nhỏ đắp lên mụn nhọt. Hoặc giã nhỏ rau sam, thêm nước, sắc đặc thoa lên chỗ mụn nhọt (do tính chất sát khuẩn, tiêu viêm).

Trẻ nổi mẩn ngứa quanh rốn, nóng sốt (hay sốt phát ban): Dùng rau sam giã uống, lấy bã xoa đắp.

Trẻ đi lỵ, đau bụng: Rau sam giã vắt lấy nước cốt, đun sôi, cho thêm một thìa đường để uống.

Bạch đới, khí hư ở phụ nữ: Rau sam giã vắt lấy nước cốt 30ml, thêm vào hai lòng trắng trứng gà, quấy đều, đun sôi để uống vài lần.

Giải độc do thuốc: Dùng rau sam thật nhiều, giã vắt lấy nước cốt 100ml cho uống, ngày uống 4 - 5 lần và lấy bã đắp vào rốn.

Xơ vữa động mạch, giảm cholesterol trong máu: Rau sam tươi 100g, ba lát gừng tươi. Luộc hoặc nấu canh ăn mỗi ngày, ăn cả nước lẫn cái. Nên ăn mỗi đợt 5 - 7 ngày.

Ho lâu ngày, ho ra máu: Rau sam tươi 300g, đường trắng 200g, nước sạch 50ml. Rửa sạch rau sam, giã nhỏ, trộn với đường, nước, đun nhỏ lửa. Vừa đun vừa quấy cho tan đường, tiếp tục đun sôi 2 - 3 phút, để nguội ăn. Ngày ăn 2 - 4 lần, mỗi lần 2 thìa, ăn cho đến khi hết bệnh (do dính chất sát khuẩn, co mạch cầm máu, trị ho).

Đầy bụng: Dùng một nắm to rau sam, cho vào nhúm muối và một chén giấm, giã nhỏ, vắt lấy nước cốt uống. Uống nhiều lần sẽ dễ tiêu.

Bí tiểu, viêm bàng quang: Rau sam tươi 150 - 250g. Rửa sạch, luộc ăn hoặc giã nhỏ vắt lấy nước cốt, thêm chút đường để uống. Ngày ăn hoặc uống 1 lần cho đến khi hết bệnh (do tính chất thông lợi tiểu tiện và sát khuẩn tiêu viêm).

Trị giun sán: Dùng ba nắm rau sam to, sắc lấy một bát nước uống vào lúc đói. Uống 2 - 3 lần. Hoặc rau sam tươi 50 - 100g, rửa sạch, giã nát, thêm chút muối ăn, vắt lấy nước cốt, thêm chút đường vừa đủ ngọt uống. Uống vào buổi tối, uống liền 3 lần.

Tiểu ra máu: Nấu canh rau sam ăn liên tục 3 - 5 ngày sẽ khỏi.

Trường Thi