Dạy tiếng Anh ở trường mầm non: Băn khoăn nội dung chương trình

Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng dự thảo vẫn bỏ ngỏ nhiều “nút thắt” quan trọng, trong đó, vấn đề đáng chú ý là nội dung chương trình.

Một lớp mầm non có giáo viên nước ngoài dạy tiếng Anh.

Nan giải nguồn giáo viên

Chương trình cho trẻ mẫu giáo làm quen tiếng Anh được triển khai thí điểm tại nhiều tỉnh, thành trong cả nước từ năm học 2014-2015 đến nay. Chương trình dành cho trẻ từ 3-6 tuổi, giúp các em bước đầu hình thành kỹ năng nghe, nói và làm quen với đọc, viết, phát triển năng lực giao tiếp bằng tiếng Anh; qua đó, góp phần phát triển toàn diện và chuẩn bị cho trẻ học tiếng Anh ở bậc Tiểu học. Theo báo cáo, cả nước có 41/63 tỉnh, thành phố tổ chức cho trẻ làm quen với tiếng Anh. Tổng số trẻ tham gia là gần 200.000 trẻ từ 3-6 tuổi. Trẻ được làm quen với tiếng Anh thông qua những chủ đề gần gũi, phù hợp với chương trình giáo dục mầm non. Trẻ được nghe nói những câu chào hỏi, giao tiếp thông thường, làm quen với bảng chữ cái, bài hát vui nhộn, con số, từ ngữ về bản thân, gia đình, động vật, phương tiện giao thông, màu sắc, cảm xúc…

Hiện có gần 3.000 giáo viên tham gia giúp trẻ mầm non làm quen với tiếng Anh, trong đó có 54% giáo viên có trình độ đại học, 15% giáo viên là người nước ngoài. Các thiết bị, học liệu phục vụ cho hoạt động làm quen với tiếng Anh của trẻ mà giáo viên sử dụng chủ yếu là máy vi tính, đầu đĩa, bảng tương tác, tranh ảnh, sách vở, đồ chơi…, cơ bản đáp ứng nhu cầu của trẻ và giáo viên.

Đối với đội ngũ giáo viên, hiện chưa có quy định cụ thể về việc ký hợp đồng, tuyển dụng giáo viên tiếng Anh trong các cơ sở giáo dục mầm non dẫn đến tình trạng thiếu giáo viên. Từ thực tế địa phương, vì thiếu giáo viên nên địa phương đã phải liên kết với các trung tâm ngoại ngữ bên ngoài để mời giáo viên đến dạy. Đặc biệt, giáo viên các trung tâm hầu hết chưa được bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm mầm non lại thường xuyên không ổn định.

Tại hội thảo góp ý dự thảo Chương trình cho trẻ mẫu giáo làm quen tiếng Anh mới đây do Bộ GD-ĐT tổ chức, Vụ trưởng Vụ Giáo dục mầm non (Bộ GD-ĐT) Nguyễn Bá Minh cho biết, hoạt động cho trẻ mẫu giáo làm quen tiếng Anh đã được triển khai thí điểm trên phạm vi cả nước từ năm 2014. Đến nay, sau hơn 3 năm thực hiện, các địa phương đều gặp khó do không có chương trình khung quốc gia áp dụng chung cho cả nước. Ngoài ra, Đề án Ngoại ngữ quốc gia chưa có nội dung đề cập đến giảng dạy tiếng Anh ở bậc mầm non.

Trước thực tế đó, Bộ GD-ĐT đã xây dựng dự thảo chương trình khung cho hoạt động này tại các đơn vị. Tuy nhiên, sau khi dự thảo được công bố, bà Trương Thị Việt Liên, nguyên Trưởng phòng Giáo dục mầm non Sở GD-ĐT TPHCM cho biết, dù được xây dựng chương trình khung khá chi tiết, nhưng dự thảo vẫn chưa làm rõ mục tiêu hướng đến của chương trình là hoạt động giáo dục chính khóa hay ngoại khóa. Cũng theo bà Liên, nếu dạy chính khóa đòi hỏi phải có biên chế giáo viên tiếng Anh tại các trường mầm non, trong khi nếu là hoạt động ngoại khóa cần có thêm hướng dẫn các trường hợp đồng với trung tâm ngoại ngữ. 

Đại diện Sở GD-ĐT TP.HCM cũng khẳng định, hiện nay chưa thể có giáo viên mầm non đáp ứng đủ điều kiện năng lực giảng dạy tiếng Anh theo quy định của Bộ GD-ĐT là trình độ B2, bậc 4 trong khung năng lực tiếng Anh quốc gia. 

Đồng quan điểm, bà Huỳnh Thị Huệ, Phó Giám đốc Sở GD-ĐT tỉnh Long An cho rằng, cái khó của chương trình hiện nay là nhiều trường mầm non đang hợp đồng với các trung tâm sử dụng đội ngũ giáo viên bản ngữ có chứng chỉ về nghiệp vụ sư phạm. Đây là lực lượng đảm bảo khá tốt về mặt chuyên môn ngoại ngữ nhưng không phải ai cũng hiểu biết tốt về tâm sinh lý trẻ, biết được thời gian nào trẻ hưng phấn, tổ chức hoạt động thế nào phù hợp độ tuổi của trẻ. Thêm vào đó, hiện nay Bộ đã có quy định về yêu cầu bằng cấp đối với giáo viên người nước ngoài nhưng nhiều địa phương cho biết vẫn loay hoay chưa thể thực hiện do thiếu hướng dẫn cơ sở đào tạo nào cấp chứng chỉ theo quy định.

Về vấn đề này, chuyên gia Nguyễn Thị Hoài Ân, Trưởng nhóm Giáo viên tiếng Anh Cambridge khu vực Đông Nam Á cho rằng, cần nghiêm túc nghiên cứu xem giữa việc đưa giáo viên có chứng chỉ B2 về tiếng Anh đi học bồi dưỡng nghiệp vụ mầm non nhanh hơn hay tạo điều kiện cho giáo viên mầm non bồi dưỡng tiếng Anh hiệu quả hơn”.

Nghiên cứu phương án xã hội hóa

Theo các địa phương, việc triển khai thí điểm tổ chức cho trẻ làm quen tiếng Anh đạt được kết quả tương đối khả quan. Tuy nhiên, quá trình triển khai còn gặp khó khăn do chưa có hướng dẫn cụ thể, đồng bộ. Trong đó, áp lực xây dựng trường, lớp vào mỗi đầu năm học đang là khó khăn chung. 

Bà Trần Thị Hoàng Dung- Phó trưởng phòng GDĐT (thành phố Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang) đề xuất, với điều kiện phòng ốc, đội ngũ giáo viên mầm non còn nhiều khó khăn hiện nay, hoạt động cho trẻ làm quen tiếng Anh không thể đòi hỏi tổ chức ở phòng chức năng riêng biệt như ở các bậc học khác mà chỉ nên tổ chức một cách nhẹ nhàng, thoải mái, thực hiện trên cơ sở nhu cầu đăng ký của phụ huynh bằng nguồn thu xã hội hóa, không nên tạo thêm áp lực cho giáo viên và học sinh.

Đồng ý kiến, Vụ trưởng Vụ Giáo dục mầm non Nguyễn Bá Minh cho biết, hoạt động cho trẻ mẫu giáo làm quen tiếng Anh là một trong những hoạt động bổ trợ nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và chăm sóc trẻ ở bậc mầm non, hướng đến mục tiêu hội nhập. Trong đó, ngân sách nhà nước đầu tư cho hệ thống trường công lập chỉ có thể đáp ứng các mục tiêu giáo dục cơ bản, đối với các hoạt động bổ trợ cần tính đến các phương án xã hội hóa. Ông Minh cũng nhấn mạnh, việc công bố chương trình khung mang tính quốc gia nhằm giúp các cơ sở giáo dục có thêm căn cứ, kết hợp với tình hình thực tế tại địa phương để tổ chức thực hiện. Ngoài chương trình khung cơ bản, các trường có thể áp dụng các phương pháp tiên tiến, hiện đại trên thế giới, kết hợp thêm các nội dung mang tính vùng miền ở địa phương, miễn đảm bảo mục tiêu chương trình quốc gia.

Về thực trạng nhiều nơi còn khó khăn trong việc thực hiện chương trình cho trẻ mầm non làm quen với tiếng Anh, Thứ trưởng Bộ GDĐT Nguyễn Thị Nghĩa cho biết: Bộ sẽ xem xét lại toàn bộ về chương trình, nội dung, cách thức thực hiện do đang trong quá trình thí điểm nên còn nhiều thứ vẫn chưa  bài bản...Đồng thời, Bộ cũng quy định, các trường có thể sử dụng đội ngũ giáo viên trong trường hoặc ký hợp đồng với giáo viên bên ngoài thông qua các trung tâm ngoại ngữ, nhưng hiệu trưởng phải là người chịu trách nhiệm toàn diện về chất lượng hoạt động.     

Thu Hoài