Băn khoăn việc đánh thuế VAT 5% với phân bón

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh cho biết trên cơ sở tổng hợp ý kiến thảo luận của các đại biểu Quốc hội về dự án Luật Thuế giá trị gia tăng (GTGT) (sửa đổi), Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách đã phối hợp với Bộ Tài chính để tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh

Về ý kiến đề nghị không chuyển phân bón và các máy móc thiết bị nông nghiệp từ diện không chịu thuế sang diện áp dụng thuế suất 5%, trong Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách có 2 luồng quan điểm.

Quan điểm thứ nhất, đề nghị giữ như quy định hiện hành vì thuế GTGT là thuế gián thu, người chịu thuế GTGT là người tiêu dùng cuối cùng.

Việc chuyển phân bón sang chịu thuế suất 5% thì người nông dân (ngư dân) sẽ chịu tác động lớn do giá phân bón sẽ tăng khi có thuế GTGT, dẫn đến tăng giá thành sản phẩm nông nghiệp, trái tinh thần khuyến khích phát triển nông nghiệp, nông dân và nông thôn theo Nghị quyết số 19-NQ/TW.

Quan điểm thứ hai, thống nhất với nội dung dự thảo Luật và cơ quan soạn thảo, vì Luật số 71/2014/QH13 đưa phân bón đang từ diện chịu thuế 5% sang diện không chịu thuế GTGT đã tạo ra sự bất cập lớn về chính sách, ảnh hưởng bất lợi cho ngành sản xuất phân bón trong nước trong suốt 10 năm qua.

Các doanh nghiệp đã không được hoàn thuế GTGT đầu vào, phải hạch toán vào chi phí, làm tăng chi phí và giá thành sản xuất, giá bán không thể cạnh tranh với phân bón nhập khẩu đang từ chịu thuế chuyển sang được miễn thuế. Sự bất cập về cơ chế cần được đưa trở lại đúng quỹ đạo của thuế GTGT.

Ông Lê Quang Mạnh nêu rõ việc quay lại áp dụng thuế suất 5% sẽ có các tác động nhất định đến giá bán phân bón trên thị trường, làm tăng giá thành phân bón nhập khẩu (hiện chỉ chiếm 26,7% thị phần).

Đồng thời, làm giảm giá thành phân bón sản xuất trong nước (hiện đang chiếm 73% thị phần); các doanh nghiệp sản xuất phân bón sẽ được hoàn thuế do thuế đầu ra (5%) thấp hơn đầu vào (10%) và ngân sách nhà nước sẽ không tăng thu do phải bù trừ giữa tăng thu từ khâu nhập khẩu với việc hoàn thuế cho sản xuất trong nước.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp trong nước có dư địa để giảm giá bán nếu giá phân bón và các nguyên liệu đầu vào trên thị trường quốc tế không thay đổi. Ngoài ra, phân bón hiện là sản phẩm bình ổn giá nên trong trường hợp cần thiết, khi có biến động lớn về giá trên thị trường thì các cơ quan quản lý nhà nước có thể thực hiện các biện pháp quản lý cần thiết để bình ổn ở mức hợp lý.

"Đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách nghiêng về quan điểm thứ nhất. Cơ quan soạn thảo đề nghị giữ như dự thảo Luật đã trình tại kỳ họp thứ 7" - ông Lê Quang Mạnh nêu rõ.

Thảo luận về nội dung này, ông Nguyễn Trường Giang, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, cho biết theo quy định hiện hành thì phân bón không chịu thuế chứ không phải đánh mức thuế 0%. Do không chịu thuế nên không thể khấu trừ, hoàn thuế đầu vào cho doanh nghiệp. Từ thực tế này, doanh nghiệp đề xuất áp thuế 5% để hoàn thuế doanh nghiệp. Cơ quan soạn thảo cũng lập luận từ đó có thể giảm giá bán phân bón trên thị trường.

Dẫn báo cáo đánh giá tác động, ông Giang cho biết nếu đánh thuế 5% với phân bón, mỗi 1 năm Nhà nước thu khoảng 5.700 tỉ đồng về ngân sách. Trong số này, doanh nghiệp được hoàn thuế 1.500 tỉ đồng; ngân sách Nhà nước thu được 4.200 tỉ đồng. "Thu của người nông dân 5.700 tỉ đồng mà bảo là giảm giá bán thì không thuyết phục" - ông Nguyễn Trường Giang nói và đề nghị cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra cân nhắc kỹ nội dung này.

Từ thực tế đi tiếp xúc cử tri ở tỉnh Long An, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh Lê Tấn Tới cho biết cử tri, người dân rất băn khoăn về đề xuất đánh thuế GTGT với mặt hàng phân bón, họ nói rằng đánh thuế với phân bón là chưa ủng hộ người nông dân.

Theo ông Lê Tấn Tới, phần lớn người nông dân vẫn sản xuất theo mô hình gia đình, việc nâng cao kỹ thuật, chất lượng sản xuất lúa đòi hỏi chi phí lớn. "Sản xuất nông nghiệp đã khó rồi, nay lại đánh thuế phân bón nữa, lo ngại người dân sẽ bỏ ruộng, có những phản ánh, tình hình an ninh nông thôn sẽ phức tạp"- ông Lê Tấn Tới băn khoăn.

Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm nhấn mạnh nông dân nhiều nơi sản xuất đang dựa vào các nguyên liệu đầu vào, trong đó có phân bón. Do đó, việc đánh thuế có thể ảnh hưởng đến giá bán, nên cần được cân nhắc kỹ. Mặt khác, ông cũng đề nghị chú trọng hơn nữa đến chất lượng phân bón.