Tìm lại công bằng cho thép nội

Áp thuế mới với thép nhập khẩu giúp DN thép yên tâm sản xuất kinh doanh.

Thép ngoại nhập ồ ạt, thép nội lao đao

Quyết định này của Bộ Công thương được áp dụng với 4 DN lớn trong ngành thép Việt Nam, bao gồm: Công ty CP Thép Hòa Phát, Công ty TNHH MTV Thép miền Nam, Công ty CP Gang thép Thái Nguyên, Công ty CP Thép Việt Ý. Đây là biện pháp tự vệ tạm thời được áp dụng tối đa trong vòng 200 ngày kể từ ngày bắt đầu áp dụng biện pháp tự vệ tạm thời. Thời gian áp dụng mức thuế này là ngày 22/3 đến hết ngày 7/10/2016.

Biện pháp tự vệ tạm thời sẽ chấm dứt hiệu lực trong trường hợp Bộ trưởng Bộ Công thương quyết định áp dụng biện pháp tự vệ chính thức. Như vậy, trong vòng thời gian nói trên, các DN thép nội địa, đặc biệt là các DN lớn sẽ không lo phải chống chọi với làn sóng thép rẻ ngoại nhập đã từng khiến cả ngành thép lao đao. 

Như ông Nghiêm Xuân Đa - Tổng Giám đốc Tổng Công ty Thép Việt Nam nhận định, một thời gian dài, các DN sản xuất thép nội đã phải cạnh tranh gay gắt với thép nhập khẩu giá rẻ từ Trung Quốc, cộng với năng lực cạnh tranh của sản phẩm thép nội còn chưa đủ mạnh khiến cho ngành thép Việt liên tục rơi vào tình trạng ảm đạm. Bởi vậy, với mức thuế mà Bộ Công thương đưa ra nhằm siết chặt lại thị trường thép hiện nay, giới chuyên gia đánh giá, phần nào sẽ giúp các DN trong nước giảm bớt áp lực cạnh tranh từ các sản phẩm thép nhập khẩu.

Theo số liệu của Hiệp hội Thép Việt Nam, lượng phôi thép nhập khẩu trong 9 tháng đầu năm 2015 tăng gấp hơn 5 lần so với cùng kỳ năm 2014, trong đó, riêng phôi thép nhập khẩu từ Trung Quốc chiếm trên 75% tổng lượng phôi nhập cả nước.

Đáng lo ngại là, xuất hiện vấn nạn phôi thép Trung Quốc nhập khẩu khai là phôi thép hợp kim chứa nguyên tố Crom (Crom > 0,3%) thuộc nhóm 7224 để hưởng thuế suất 0%.

Trong khi đó, với việc nhập khẩu phôi thép để sản xuất thép xây dựng đáng lẽ ra phải chịu mức thuế 9%. Tình trạng này đã gây thất thu lớn cho ngân sách Nhà nước, đồng thời đe dọa nghiêm trọng tới ngành thép trong nước. Nhiều DN thép đứng bên bờ vực phá sản.

Trước quyết định bảo vệ các DN thép nội địa, Bộ Công thương lý giải: Ngành sản xuất trong nước đã chịu những thiệt hại nghiêm trọng như giảm thị phần, công suất, doanh thu, lợi nhuận, nhân công tồn kho tăng trong giai đoạn 2012 - 2015, đặc biệt là năm 2015. Và việc gia tăng nhập khẩu là nguyên nhân dẫn đến những  thiệt hại nghiêm trọng đó.

Vì lợi ích lâu dài

Đánh giá về mức thuế mà Bộ Công thương đưa ra đối với 2 sản phẩm thép nhập khẩu là 23,3% đối với phôi thép và 14,2% đối với thép dài, ông Nguyễn Văn Sưa, Phó Chủ tịch Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) cho rằng, đây là mức có thể giúp các DN thép trong nước nhẹ gánh hơn trước những áp lực về giá mà thép nhập khẩu hoành hành suốt thời gian dài vừa qua.

Theo vị Phó Chủ tịch VSA, nếu như không sử dụng công cụ phòng vệ thương mại, các DN thép Việt sẽ vẫn tiếp tục phải chịu sự chèn ép của thép nhập khẩu giá rẻ (chủ yếu từ thị trường Trung Quốc – PV). Thực trạng này khiến cho không chỉ ngành thép lao đao mà còn gây ra những méo mó, thiếu minh bạch đối với thị trường thời gian qua.

“Bởi vậy, việc các DN thép nội đã chủ động lên tiếng, sử dụng công cụ phòng vệ thương mại để tự vệ ở thời điểm này là rất cần thiết” – ông Nguyễn Văn Sưa nhận định.

Tuy nhiên, việc áp dụng mức thuế này đối với thép nhập khẩu cũng được cho là khá cao và chắc chắn sẽ khiến cho nhiều DN thép thuộc diện phải nhập khẩu lớn phôi thép và thép dài gặp khó. Phản đối việc áp thuế này, một số DN thép cho rằng, áp thuế sẽ khiến giá thép trong nước tăng và chính việc áp thuế sẽ chỉ mang lại lợi ích cục bộ  cho một số doanh nghiệp thép lớn trong nước.

Nhận định về việc áp dụng biện pháp tự vệ trong ngành thép trước bối cảnh các DN thép nội hiện nay đang gặp khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh, đại diện Bộ Công thương cho biết, xung đột lợi ích giữa các doanh nghiệp trong ngành là điều không thể tránh khỏi. Lần áp dụng biện pháp tự vệ này, nhiều DN nhỏ sẽ phải chịu thiệt thòi, giảm lợi ích.

Chia sẻ với những bất lợi mà việc áp thuế nhập khẩu 2 sản phẩm phôi thép và thép dài có thể gây ra đối với các DN thép nhỏ và vừa, song vị Phó Chủ tịch Hiệp hội Thép Việt Nam nhìn nhận, về lâu dài mức thuế mới sẽ mang lại lợi ích chung cho toàn ngành thép trong nước.

Bởi, nếu không áp với mức thuế này, không biết đến bao giờ các DN thép nội địa mới thoát khỏi thực trạng thép nhập khẩu giá rẻ ồ ạt đánh bại nền sản xuất trong nước như thời gian qua.  

 Minh Phương

_________________________________________________________