24 năm mang phận bị can

Mới đây, bà Phùng Thị Kim Oanh (SN 1956, ngụ  TP Pleiku, tỉnh Gia Lai) đã được VKSND TP Pleiku tổ chức xin lỗi công khai, khôi phục danh dự  trước sự chứng kiến của chính quyền địa phương và gia đình.

Đi khắp nơi kêu oan cho cha

Năm 1975, ông Phùng Văn Cung (SN 1928) mua căn nhà số 14 Hoàng Văn Thụ, phường Diên Hồng, thị xã Pleiku (nay là TP Pleiku) của bà Nguyễn Thị Lộc (SN 1915), sau đó nảy sinh tranh chấp. Ngày 21-5-1982, TAND thị xã Pleiku xét xử và đã bác đơn khởi kiện của bà Lộc, công nhận ông Cung được sử dụng nền căn nhà số 14 Hoàng Văn Thụ.

Bà Oanh kể lại sự việc mình bị oan

và nội dung xin lỗi công khai của VKSND TP Pleiku

Bà Lộc kháng án. Ngày 2-7-1982, TAND tỉnh Gia Lai - Kon Tum (cũ) xét xử phúc thẩm quyết định sửa toàn bộ bản án sơ thẩm, xác nhận nhà số 14 Hoàng Văn Thụ thuộc quyền sở hữu của bà Lộc. Khi bản án có hiệu lực, gia đình ông Cung không chấp hành.

Ngày 22-8-1985, TAND tỉnh Gia Lai - Kon Tum tuyên phạt ông Cung 3 năm tù giam về tội “Chống đối việc thi hành án đã có hiệu lực pháp luật, chống đối cán bộ trong khi thi hành nhiệm vụ”…  Ngày 20-10-1985, Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao tại Đà Nẵng xét xử phúc thẩm và giữ nguyên án sơ thẩm. Không chấp nhận các bản án trên, ông Cung và gia đình gửi đơn kêu cứu khắp nơi.

“Để minh oan cho cha, tôi đã tìm đến rất nhiều cơ quan chức năng. Có lần bế con ra tới VKSND Tối cao tại Hà Nội, ngủ đêm ở công viên để đợi đến lúc gửi đơn” - bà Oanh kể.

Ngày 29-8-1987, Ủy ban Thẩm phán TAND Tối cao giám đốc thẩm và tuyên bố ông Phùng Văn Cung không có trách nhiệm hình sự về các hành vi tội phạm như đã nêu trong các bản án.

Ba mẹ con cùng ngồi tù

Theo bà Oanh, trong lúc đi khắp nơi tìm công lý cho cha, ngày 9-9-1989, bà bị Công an thị xã Pleiku ra quyết định khởi tố bị can, bắt tạm giam về tội “Gây rối trật tự công cộng”. “Họ nói trong thời gian từ tháng 6-1984 đến tháng 9-1989, tôi đã nhiều lần có lời to tiếng với một số cán bộ của cơ quan tiến hành tố tụng” - bà Oanh ấm ức.

Ngày 22-12-1989, bà Oanh bị bắt giam đến ngày 25-1-1990 thì được cho tại ngoại vì có sự bảo lãnh của gia đình. Đúng 5 tháng sau, Công an thị xã Pleiku ra quyết định đình chỉ vụ án hình sự với bà Oanh do “không cần thiết để điều tra vụ án”. Thế nhưng, mãi đến 24 năm sau, ngày 5-3-2013, Công an TP Pleiku, tỉnh Gia Lai mới ra quyết định đình chỉ điều tra bị can đối với bà Oanh vì “đã hết thời hạn mà không chứng minh được bị can thực hiện hành vi phạm tội”.

“Lúc đầu, tôi đến Công an phường Diên Hồng, thị xã Pleiku (cũ) theo giấy triệu tập, sau đó được một cán bộ công an dẫn về nhà lấy quần áo. Khi tôi hỏi về 2 đứa con còn nhỏ thì người công an này bắt cả 2 con tôi là Dư Thị Kim Chi (SN 1982) và Dư Thị Tuyết Nhung (SN 1983) lúc đó mới 7 và 8 tuổi đi luôn. Cũng vì theo mẹ ở tù mà cả 2 trễ học mất 1 năm” - bà Oanh nói trong nước mắt.

Theo bà Oanh, sau khi được đình chỉ điều tra, VKSND TP Pleiku bồi thường cho bà 510 triệu đồng. “Số tiền này chẳng thấm vào đâu so với thời gian và công sức đi khiếu kiện. Cứ buôn bán 1-2 tháng, dư được đồng nào, tôi lại đi khắp nơi kêu oan. Nhiều lúc không có tiền phải đi vay mượn. Tôi chấp nhận mức thỏa thuận đó để có tiền trả nợ, chứ điều tôi mong muốn nhất chính là pháp luật phải xử lý những người đã gây ra oan sai cho gia đình tôi” - bà Oanh nói.

Tan nát cả gia đình

Liên quan đến bản án oan sai của ông Phùng Văn Cung, ngoài bà Oanh bị bắt giam còn có ông Phùng Đại Hùng, con ông Cung, cũng bị bắt tạm giam gần 4 tháng do bị cáo buộc là đồng phạm với cha. Người con thứ sáu của ông Cung là Phùng Thanh Hoàn lúc đó còn nhỏ, do người thân bị bắt giam, không có ai chăm sóc nên bị ngộ độc thực phẩm, nay mất khả năng lao động.

Năm 2011, ông Cung đã được minh oan, xin lỗi công khai tại địa phương nhưng mức hỗ trợ, bồi thường hiện vẫn chưa thỏa thuận được. Được biết, ngày 9-9, TAND tỉnh Gia Lai sẽ tiếp tục xét xử về vụ việc này.

Bài và ảnh: Hoàng Thanh