Lao đao vì thiếu thuốc, vật tư y tế

Hiện đang có tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế ở nhiều nơi, chủ yếu là các loại thuốc, vật tư y tế thông dụng thuộc thẩm quyền mua sắm của các địa phương, đơn vị, gây ảnh hưởng đến công tác khám bệnh, chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe cho nhân dân.

Khan hiếm thuốc, giá tăng nhanh

Sau khi làm xong thủ tục xuất viện cho con, chị Thảo, 35 tuổi, ở TP Thủ Đức, TP HCM nhẩm tính lại số tiền đã chi sau một tuần con nằm viện. Chị kể, con gái 5 tuổi bị ho liên tục nhiều ngày, thấy tình hình con không ổn chị đưa con đến một bệnh viện tuyến quận tại TP Thủ Đức. Ở đây, con chị được chẩn đoán viêm phổi, phải nhập viện điều trị. Tuy nhiên, bác sĩ thông báo hiện tại bệnh viện thiếu một số loại thuốc bổ và thuốc ho, nên sẽ kê toa để chị ra ngoài mua.

"Tôi trông con một mình, nhà không có người, vì vậy mỗi ngày tôi phải chở theo con đi 4-5 km để mua thuốc, có hôm con mệt quá tôi đành nhờ các cô điều dưỡng trông giúp. Sau một tuần, tôi tính sơ tiền thuốc mua ở ngoài hết hơn 1 triệu đồng" - chị Thảo cho biết.

Theo bác sĩ Trần Văn Khanh, Giám đốc Bệnh viện Lê Văn Thịnh (TP Thủ Đức), hiện tại bệnh viện cơ bản đủ thuốc để cung cấp cho người bệnh. Nhưng riêng thuốc Dopamin dùng trong cấp cứu thì thiếu thường xuyên, bệnh viện đi mượn ở các đơn vị khác nhưng cũng không có. Vì vậy, các bác sĩ thay bằng Nor-Adrenalin phối hợp Dobutamin để vận mạch cho bệnh nhân nhưng cơ chế khác nên hiệu quả không bằng. Bác sĩ Khanh cho hay thiếu loại thuốc này vì đứt nguồn cung, đây là tình trạng chung của cả nước.

Bác sĩ Khanh cho biết thêm bệnh viện thiếu một số loại vật tư nhỏ vì chưa có tên trong danh mục vật tư y tế của Bộ Y tế, bệnh viện phải thay thế bằng những loại khác.

Tại Bệnh viện TP Thủ Đức, trước đó một số mặt hàng không đủ đáp ứng nhu cầu người bệnh, nhiều bệnh nhân có thẻ BHYT phải ra ngoài mua thuốc. Tình trạng thiếu thuốc tại bệnh viện trong lĩnh vực điều trị đã ảnh hưởng không nhỏ đến người bệnh thì bên lĩnh vực dự phòng cũng bị "vạ lây" dẫn đến nhiều khó khăn trong hoạt động phòng chống dịch.

Tại Bệnh viện Mắt Trung ương, trong khoảng 1 tháng trở lại đây, những bệnh nhân có chỉ định mổ thay thủy tinh thể đều không thể thực hiện được vì bệnh viện không còn thủy tinh thể dự trữ. Ngoài việc hẹn bệnh nhân lịch mổ vào đợt khác, bệnh viện đã thực hiện điều trị bằng laser tạm thời cho những bệnh nhân thủy tinh thể đã bị đục.

Theo một số bác sĩ, hiện tại những vật tư nhỏ thì có thể chỉ định mua sắm trực tiếp được nhưng những cái lớn thì bắt buộc phải chờ. Trường hợp quá cấp thiết thì chuyển bệnh nhân đến cơ sở y tế khác mà họ đang có đủ vật tư để bệnh nhân được can thiệp kịp thời.

Ghi nhận từ thực tế cho thấy do ảnh hưởng của vụ án Công ty Việt Á và sự thiếu đồng bộ trong các quy định pháp luật mà việc đấu thầu, mua sắm thuốc, trang thiết bị y tế đang bị chậm trễ, thậm chí ngưng trệ.

Bệnh nhân nhận thuốc BHXH tại Bệnh viện quận 7, TP HCM. Ảnh: NGUYỄN THUẬN

Thiếu thuốc vì sợ kiểm tra!

Giám đốc một bệnh viện tuyến quận tại TP HCM cho biết việc thiếu thuốc thực sự có xảy ra, nhưng chỉ ở một số thời điểm. Vào đầu năm bệnh viện này có thiếu một số loại thuốc, ngay sau đó đấu thầu xong thì đã đủ cung cấp cho người bệnh. Vị này lý giải nguyên nhân chính dẫn đến hụt nguồn thuốc là do công tác đấu thầu. Cụ thể, trong giai đoạn dịch Covid-19 xảy ra, nhiều bệnh viện tập trung chống dịch nên quên xây dựng danh mục thuốc, vật tư y tế để trình Sở Y tế. Từ đó, dẫn đến việc bệnh viện không kịp thời gian đấu thầu và thiếu thuốc.

Bên cạnh đó, về nguyên tắc đấu thầu, bệnh viện phải lựa chọn đơn vị báo giá thấp nhất, sau đó làm hồ sơ gửi lên sở để duyệt. Thời gian duyệt kéo dài vài tháng, trong khoảng thời gian đó tình hình thị trường đã có nhiều biến đổi, như giá xăng tăng gần đây kéo theo vật giá khác cũng tăng, dĩ nhiên giá thuốc cũng tăng.

"Như vậy, khi duyệt xong hồ sơ để lựa chọn nhà thầu cung cấp thuốc thì giá đã ở mức khác. Rất khó cho bệnh viện" - vị này nói.

Chiều 17-6, tại thông báo về thực trạng công tác đấu thầu, mua sắm thuốc, vật tư và trang thiết bị y tế, Bộ Y tế thừa nhận hiện đang có tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế ở nhiều nơi, chủ yếu là các loại thuốc, vật tư y tế thông dụng thuộc thẩm quyền mua sắm của các địa phương, đơn vị, gây ảnh hưởng đến công tác khám bệnh, chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe nhân dân.

Theo Bộ Y tế, nguyên nhân chính dẫn tới tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế là do tâm lý lo ngại, sợ sai, sợ bị thanh tra, kiểm tra, do vậy không dám làm, không dám đấu thầu, mua sắm của một số địa phương và đơn vị, mặc dù Bộ Y tế và UBND các tỉnh, thành phố đã thực hiện việc phân cấp thẩm quyền mua sắm, giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho các đơn vị.

Một số địa phương giao cho các đơn vị chủ động tự đấu thầu, thay vì đấu thầu tập trung như trước nhưng các đơn vị vẫn tỏ ra lúng túng hoặc e ngại trong tổ chức thực hiện. Một số doanh nghiệp, nhà cung cấp cũng e ngại trong việc cung ứng hàng hóa cho các đơn vị công do liên quan đến giá chưa hợp lý, thủ tục đấu thầu, thủ tục thanh toán phức tạp, khó khăn. Mua sắm trong lĩnh vực y tế có lúc, có nơi xuất phát từ nhu cầu bị động, phụ thuộc nhiều vào các yếu tố như tình hình dịch bệnh, mô hình bệnh tật.

Đặc biệt 2020-2021 là hai năm chịu ảnh hưởng nặng nề của đại dịch Covid-19, nhiều gói thầu phải mua theo hình thức chỉ định thầu rút gọn, lựa chọn nhà thầu trong trường hợp khẩn cấp để phục vụ cho nhu cầu chống dịch.

Cũng theo Bộ Y tế, còn có nguyên nhân nữa là việc hiểu và thực hiện Nghị định 60/2021/NĐ-CP ngày 21-6-2021 của Chính phủ quy định cơ chế tự chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập về thẩm quyền quyết định mua sắm từ các nguồn thu của đơn vị sự nghiệp công lập được giao tự chủ về tài chính chưa thống nhất dẫn đến việc đấu thầu, mua sắm của các đơn vị sự nghiệp công lập bị chững lại, chưa tổ chức thực hiện việc đấu thầu lựa chọn nhà thầu cung cấp tài sản, hàng hóa, dịch vụ kể từ khi nghị định này có hiệu lực. Bên cạnh đó là tình trạng hết hạn số đăng ký của một số loại thuốc dẫn tới chậm thầu so với dự kiến đề ra.

Bộ Y tế cho biết có nguyên nhân do một số khó khăn, chậm có kết quả đấu thầu tập trung quốc gia, đàm phán giá một số thuốc mua sắm tập trung quốc gia, dẫn tới các cơ sở phải thực hiện hình thức mua sắm tại cơ sở và không chủ động được thời gian, số lượng mua sắm. 

Kỳ tới: Thiếu cả người kê toa!