Lá phiếu công tâm và ứng xử “vo tròn”

Báo cáo tổng hợp cho biết, cử tri và nhân dân hoan nghênh việc Quốc hội ban hành nghị quyết về việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với những người giữ chức vụ do Quốc hội, HĐND bầu hoặc phê chuẩn nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả giám sát của Quốc hội, HĐND, giúp người được lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm thấy được mức độ tín nhiệm của mình để phấn đấu, rèn luyện, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động.

Trong 13 khóa Quốc hội, đây là lần đầu tiên Quốc hội tiến hành việc lấy phiếu tín nhiệm đối với những người giữ chức vụ do Quốc hội bầu hoặc phê chuẩn, vì vậy cử tri và nhân dân kiến nghị các đại biểu Quốc hội nêu cao ý thức trách nhiệm trước cử tri và nhân dân cả nước để việc lấy phiếu tín nhiệm được tiến hành thực chất, không hình thức, góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo của Nhà nước thực sự có năng lực, đạo đức tốt, liêm khiết, gương mẫu, có tinh thần kiên quyết đấu tranh hòng chống tham nhũng, lãng phí.

Để làm tốt công việc mang tính lịch sử này, cử tri và nhân dân kiến nghị Quốc hội cần tăng cường công tác giám sát; yêu cầu Bộ trưởng, trưởng ngành và người đứng đầu các cơ quan quản lý Nhà nước giám sát việc thực hiện lời hứa của các thành viên Chính phủ tại các phiên chất vấn của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Đây là một bước tiến trong việc xây dựng hệ thống chính trị, quyền giám sát của Quốc hội thay mặt nhân dân được thực hiện. Đúng như nhận xét của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng, quan trọng nhất là ở các đại biểu, người bỏ phiếu tín nhiệm phải làm sao để phải công tâm, khách quan, không bị tác động, phải độc lập chính kiến và đánh giá tín nhiệm một cách chính xác. Các đại biểu phải chắt lọc thông tin qua ý kiến cử tri và nhân dân để làm sao việc lấy phiếu đạt kết quả.

Kỳ họp Quốc hội này diễn ra ngay sau Hội nghị Trung ương lần thứ 7 khiến cử tri có sự liên hệ việc bỏ phiếu bầu bổ sung Ủy viên Bộ Chính trị và Ban Bí thư với bỏ phiếu tại Quốc hội. Về việc này, nhà báo Hữu Thọ, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Trưởng ban Tư tưởng Văn hóa Trung ương, khi trao đổi với báo chí đã cho rằng, việc Hội nghị Trung ương 7 bầu không đủ các chức danh, cũng nên coi đó là việc bình thường, đây là tín hiệu đáng mừng về xu hướng dân chủ hóa, vấn đề là làm sao bầu đúng người.

Nhà báo Hữu Thọ nhấn mạnh, cần dân chủ hơn, tránh áp đặt trong lựa chọn nhân sự cấp cao là xu hướng tốt. Trước đây, khi Bộ Chính trị đề nghị thì Trung ương thường thông qua. Trung ương giới thiệu thì thường Đại hội Đảng đồng tình. Nhưng thực tế hiện nay, việc đánh giá con người, đánh giá thành tích cho đúng thực chất không phải là không có ý kiến khác nhau. Vấn đề là làm sao có được thông tin đầy đủ, chính xác thì mới có thể quyết định đúng nhân sự.

Việc bỏ phiếu tín nhiệm của Quốc hội lần này, theo nhà báo Hữu Thọ là một nội dung mới, tích cực của Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4. Đó là một biện pháp giám sát cán bộ lãnh đạo quản lý, nếu làm tốt cũng có ý nghĩa răn đe quan trọng. Không chỉ Quốc hội bỏ phiếu tín nhiệm các chức danh chủ chốt mà theo ông biết, tới đây Trung ương Đảng cũng sẽ có hình thức đánh giá, bỏ phiếu tín nhiệm với các chức danh lãnh đạo Đảng. Việc này sẽ giúp cán bộ thấy rõ mình hơn để cố gắng hơn, tránh tình trạng trì trệ, có chức vụ là sẽ đương nhiên ngồi đó đến hết nhiệm kỳ.

Tuy nhiên, có một thực tế mà nhiều người lo ngại không phải không có lý. Thực tế, việc lấy phiếu tín nhiệm hằng năm có khả năng khiến cán bộ sẽ giữ mình, sống “vo tròn”, “dĩ hòa vi quý”, không muốn làm phật lòng ai để khỏi mất phiếu.

Đúng như ý kiến cử tri cũng như nhiều vị lãnh đạo Đảng và Nhà nước, hiện nay chúng ta rất cần những cán bộ dám quyết đáp, dám chịu trách nhiệm. Nhưng khi đã dám quyết đáp thì thế nào cũng có người không hài lòng, không muốn thế, không muốn làm mạnh. Khó hơn là khi quyết liệt đưa ra những quyết sách mới, giải quyết những vấn đề lớn, phức tạp với mong muốn thay đổi tình hình, không ai dám khẳng định, mọi quyết sách sẽ đúng, không có tác động xấu đến ai. Nhà báo Hữu Thọ nhận xét rằng, nếu như lãnh đạo quyết đoán, quyết định chính sách đúng 70-80% là giỏi. Nhưng nếu bị bỏ phiếu tín nhiệm từng năm một, rất có thể có vị sẽ không dám quyết khi cần phải quyết. Nếu để xảy ra tình trạng cán bộ không dám quyết vấn đề gì lớn là sẽ rất nguy hiểm.

Không còn nghi ngờ gì nữa, trong tình hình hiện nay, Đảng ta, Nhà nước ta, nhân dân ta rất cần người dám thẳng thắn đấu tranh. Nhưng có khi thẳng thắn dễ bị mất lòng, mất phiếu. Nên cũng e ngại một số vị sẽ nhụt chí đấu tranh.

Vấn đề bỏ phiếu tín nhiệm phải căn cứ vào đạo đức công vụ và hiệu quả công việc. Là con người, ai cũng có những yêu, ghét và nếu để tình cảm này hoặc những lợi ích khác đan xen vào việc bỏ phiếu tín nhiệm thì có thể sẽ dẫn tới hậu quả là gạt ra khỏi bộ máy những cán bộ dám nghĩ, dám làm, những người thẳng thắn.

Cử tri cho rằng, trong kỳ họp này các vị có chức danh chủ chốt cần trình bày chương trình hành động của mình, sau đó mỗi lần bỏ phiếu tín nhiệm, các đại biểu Quốc hội, HĐND sẽ có căn cứ để quyết định, dựa trên hiệu quả công việc và thực hiện những lời hứa trong chương trình hành động. Vì vậy, nên cho người được bỏ phiếu có quyền giải thích lại cho sòng phẳng. Như thế sẽ tránh được những cán bộ không dám quyết đáp, sống giữ mình, vo tròn, không làm mất lòng ai nhưng cũng không làm được gì nhiều cho đất nước.

Không phải ngẫu nhiên mà trong dư luận đã có ý kiến lo ngại, việc lobby, vận động hành lang để lấy “phiếu cảm tình”, “phiếu tri ân”. Không phải tất cả các đại biểu Quốc hội đều toàn tâm toàn ý vì dân vì nước. Người ta biết rằng, có những lần biểu quyết đã có đại biểu bỏ phiếu trắng. Vậy phiếu trắng là loại phiếu gì trong một Quốc hội của dân, do dân và vì dân. Và cũng thật đáng buồn là có đại biểu vi phạm pháp luật bị bãi nhiệm, bị truy tố trước pháp luật. Nhưng dù sao tuyệt đại đa số đại biểu Quốc hội sẽ có trách nhiệm với cử tri, với lá phiếu của mình.

Chắc chắn các đại biểu Quốc hội sẽ công tâm trong từng lá phiếu và sẽ nhận ra ngay những ai quan sát lẫn nhau. Khi thấy quan chức được bỏ phiếu tín nhiệm lại “vận động tế nhị”, “chạy chọt” nhằm đạt tỷ lệ tín nhiệm cao nhưng rồi sau đó là né tránh là “dĩ hòa vi quý”, chắc chắn sẽ mất phiếu. Hy vọng rằng, các đại biểu Quốc hội sẽ có trách nhiệm với lá phiếu công tâm, quang minh chính đại trước vận mệnh đất nước!