Đề xuất bỏ đại học vùng: Giúp tinh gọn bộ máy

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Tuấn Anh, Trưởng Đoàn Đại biểu Quốc hội TP Cần Thơ phát biểu. Ảnh: Lâm Hiển

Qua rà soát các điều khoản trong Dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Tuấn Anh chỉ ra hệ thống đại học Việt Nam hiện nay ngoài các trường đại học, học viện (cũng là trường đại học nhưng tên gọi khác) còn có thêm loại hình đại học, đại học quốc gia và đại học vùng. Trong đó cả nước đang có 3 đại học vùng (mô hình đại học 2 cấp) gồm: Đại học Thái Nguyên, Đại học Huế, Đại học Đà Nẵng.

Sau khoảng 25 năm thực hiện, tổng kết cho thấy mô hình hai cấp có một bất cập lớn nhất là về tổ chức bộ máy. Trong đại học có Ban Giám đốc, các đơn vị phục vụ đào tạo, và các trường thành viên. Các trường đại học thành viên này lại có bộ máy tương tự. Ví dụ, nếu một đại học có 10 trường thành viên, đại học có Ban Đào tạo thì 10 trường thành viên kia cũng có 10 phòng đào tạo. “Người ta thừa nhận bộ máy quá cồng kềnh, tiêu tốn rất nhiều tiền, thậm chí phải tăng số lượng sinh viên để hợp lý hóa chi phí”, đại biểu Nguyễn Tuấn Anh cho biết.

Toàn cảnh Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên. Ảnh: NTCC.

Trên cơ sở sắp xếp các cơ sở giáo dục đại học, kể cả các trường cơ quan trung chuyển đóng trên địa bàn hoặc trường do chính quyền địa phương quản lý, khuyến khích tuyển sinh, sử dụng chung nguồn lực và cơ sở vật chất, đại biểu Nguyễn Tuấn Anh đề xuất 2 phương án.

Thứ nhất cần quy định rõ trong luật, hệ thống giáo dục đào tạo không thể có đại học hai cấp, mà phải thống nhất là đại học một cấp. Việt Nam chỉ nên có trường đại học (đào tạo chuyên ngành sâu, một số chuyên ngành nhất định) và đại học (đào tạo đa ngành). Nếu thống nhất sẽ giải quyết được vấn đề lớn: thứ nhất, thực hiện ngay Nghị quyết 18, 19, Nghị quyết 56 và Nghị quyết 71; thứ hai là giúp tinh gọn bộ máy và quản lý dễ dàng hơn.

Thứ hai đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo đánh giá lại nhanh chóng, cần xác định xem các đại học vùng hiện tại, nếu không có sinh viên, không đào tạo gì, thì phải là cấp trung gian hay không. Nếu là cấp trung gian, cần quyết định loại bỏ. Theo đại biểu Nguyễn Tuấn Anh, như vậy sẽ giải quyết được vấn đề này tận gốc.

Nhìn lại sự ra đời của đại học vùng, TS Lê Viết Khuyến, nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học, Bộ Giáo dục và Đào tạo chỉ ra từ sau năm 1975 đến trước năm 1993, ở Việt Nam không có các đại học đa lĩnh vực mà chỉ có các trường đại học chuyên ngành. Những năm 1993, 1994, với tầm nhìn hội nhập quốc tế, nhà nước chủ trương xây dựng các đại học đa lĩnh vực. Vì thế, 2 đại học quốc gia và 3 đại học vùng (Thái Nguyên, Huế, Đà Nẵng) ra đời, dựa trên nguyên tắc gom một số cơ sở giáo dục đại học chuyên ngành có trên cùng một địa bàn lại với nhau. Tuy nhiên, thực tế đã không diễn ra như mục tiêu đặt ra ban đầu. Các trường thành viên vẫn hoạt động gần như độc lập, không phối hợp với nhau, trước hết là về mặt đào tạo, nên đại học quốc gia, đại học vùng chưa có được sức mạnh tổng hợp như xã hội và người học vẫn mong đợi.

Vì vậy, TS Khuyến đề xuất tới đây khi sửa đổi Luật Giáo dục đại học và các văn bản dưới luật để cho phép mô hình hợp nhất, nên cho phép xóa bỏ pháp nhân riêng của các trường thành viên trong các đại học quốc gia và đại học vùng. Phải tạo hành lang pháp lý rõ ràng, minh bạch để thực hiện tái cấu trúc học thuật theo lĩnh vực, cho phép tích hợp hoặc sáp nhập các đơn vị ngành hẹp.

“Để có được các mô hình đại học đa lĩnh vực đích thực, cần có sự phân công, phân cấp hợp lý giữa đại học và các trường thành viên, bảo đảm phát huy tính chủ động và thế mạnh của từng trường, cùng với sức mạnh tổng hợp chung của cả đại học” – TS Lê Viết Khuyến nêu quan điểm.

Đồng thời, ông cũng đề xuất lộ trình để chuyển đổi sang mô hình đại học đa lĩnh vực thống nhất gồm 4 giai đoạn gồm xác lập lại vai trò hội đồng đại học duy nhất, chấm dứt tình trạng mỗi trường thành viên một hội đồng; rà soát cấu trúc ngành/nghề, tích hợp các trường ngành hẹp thành các trường, khoa theo lĩnh vực rộng; tái lập hội đồng học thuật đại học, phân quyền học thuật cho các đơn vị chuyên môn dưới sự điều phối thống nhất và hoàn tất chuyển đổi pháp nhân, tài chính, đảm bảo các đơn vị trực thuộc không còn tư cách pháp nhân riêng.

Thu Hương

Nguồn: daidoanket.vn

Bài viết gốc: Xem tại đây