Chương trình Giáo dục phổ thông mới: Thành bại phụ thuộc rất lớn vào nhà giáo

 Bộ trưởng Bộ GDĐT Phùng Xuân Nhạ cho rằng, chương trình tốt đến mấy cũng không thể phát huy hiệu quả nếu các đơn vị thực hiện chưa sẵn sàng. Trong đó, thành bại của Chương trình GDPT mới phụ thuộc rất lớn vào nhà giáo.

Giáo viên, yếu tố then chốt để đổi mới giáo dục phổ thông. (Nguồn: VnMedia.vn).

Cả nước thiếu gần 76.000 giáo viên

Theo báo cáo của Bộ GDĐT, đến tháng 10/2018, cả nước có 1.161.143 giáo viên (GV) mầm non, phổ thông (công lập 1.089.837, ngoài công lập 71.306). Tỉ lệ GV/lớp toàn quốc như sau: Nhóm trẻ: 1,77 GV/nhóm trẻ (thấp hơn so với định mức quy định là 0,73 GV/nhóm trẻ), mẫu giáo: 1,68 GV/lớp (thấp hơn so với định mức quy định là 0,52 GV/lớp); tiểu học: 1,43 GV/lớp (so với định mức quy định giáo viên tiểu học còn thiếu chủ yếu ở các môn ngoại ngữ, tin học); THCS: 1,99 GV/lớp (so với định mức quy định, GV THCS về cơ bản đủ tuy nhiên vẫn thừa, thiếu cục bộ); THPT: 2,25 GV/lớp (so với định mức quy định GV THPT về cơ bản đủ).

Như vậy, so với nhu cầu sử dụng theo định mức quy định, số GV còn thiếu sau khi đã được giao thêm biên chế để tuyển dụng là: 75.989 người (mầm non: 43.732 người; tiểu học: 18.953 người; THCS: 10.143 người; THPT: 3.161 người. Riêng cấp THCS, hiện nay có tình trạng thừa, thiếu cục bộ giữa các môn học ở một số cơ sở giáo dục, giữa các địa phương trong một tỉnh mà không điều tiết được và giữa các tỉnh/thành phố, nên đến thời điểm hiện tại toàn quốc thiếu 10.143 GV THCS một số môn nhưng vẫn thừa 12.165 GV THCS môn khác.

Giám đốc Sở GDĐT tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu Nguyễn Thanh Giang băn khoăn, khi thực hiện Chương trình GDPT mới có các môn tích hợp liên môn thì vấn đề đội ngũ GV sẽ thừa thiếu ra sao? Hiện tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu đã thực hiện đào tạo bồi dưỡng GV để chuẩn bị triển khai Chương trình mới. Tuy nhiên, đối với GV tuyển dụng mới, ông Giang băn khoăn tiêu chí nào để thi/xét tuyển? Bởi nếu tuyển dụng GV mới rồi lại đưa đi đào tạo thì rất lãng phí. 

Ông Hoàng Đức Minh- Cục trưởng Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lý giáo dục cho biết, không GV nào không có việc làm khi triển khai Chương trình GDPT mới. Trong thời gian tới, Bộ GDĐT sẽ ban hành các chương trình đào tạo, bồi dưỡng GV, cán bộ quản lý, trong đó có chương trình đào tạo GV dạy các môn học mới, chưa có trong chương trình GDPT hiện hành và các môn học tích hợp. Đối với giáo viên tuyển mới, hiện nay nhiều trường sư phạm đã triển khai đào tạo dạy tích hợp liên môn.

Các sở/phòng GDĐT phải phối hợp với các cơ sở đào tạo để đề xuất nhu cầu đào tạo GV dạy các môn học mới theo chương trình đào tạo mới. Cơ sở đào tạo GV nghệ thuật thực hiện đào tạo GV âm nhạc, mỹ thuật để dạy môn học giáo dục nghệ thuật ở cấp THPT; đào tạo GV chuyên ngành tiếng Anh, tin học ở tiểu học; đào tạo GV theo từng chuyên ngành để bổ sung do tăng quy mô trường, lớp, học sinh và thay thế số GV nghỉ hưu (khoảng 2%/năm).

Bộ GDĐT yêu cầu ngành GDĐT các địa phương căn cứ vào hệ thống môn học, hoạt động giáo dục và thời lượng giáo dục của mỗi cấp học trong Chương trình mới tiến hành rà soát đội ngũ GV hiện có ở từng trường để dự kiến số lượng GV còn thiếu, số lượng GV dôi dư theo từng môn học, cấp học làm căn cứ xây dựng kế hoạch tuyển dụng, điều chuyển, bố trí, sắp xếp GV hợp lý, không để tình trạng thiếu GV khi bắt đầu triển khai thực hiện Chương trình mới, nhất là GV dạy những môn học mới.

Đầu tư cơ sở vật chất

Liên quan đến cơ sở vật chất, cả nước có 567.012 phòng học, trong đó số phòng học kiên cố khoảng 424.757 phòng, tỉ lệ kiên cố 74,9%. Trong đó: mầm non 64,9%; tiểu học 72,2%; THCS 83,4%; THPT 93,9%. Tỉ lệ trung bình phòng học/lớp ở bậc mầm non là 0,96, tiểu học 0,89, THCS 0,84, THPT 0,85. Tỉ lệ trung bình phòng học kiên cố/lớp bậc mầm non 0,63; tiểu học 0,63; THCS 0,71; THPT 0,81.
Khi thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông mới, về phòng học, cấp tiểu học đảm bảo yêu cầu 1 lớp/phòng để học 2 buổi/ngày. Cấp THCS và cấp THPT bảo đảm yêu cầu tối thiểu 0,6 lớp/phòng để tổ chức học các môn tự chọn. 

Để đảm bảo các yêu cầu này, Bộ GDĐT cho biết sẽ sửa đổi, bổ sung danh mục thiết bị dạy học theo lộ trình thực hiện Chương trình mới trên nguyên tắc kế thừa những thiết bị đã có, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học và các phần mềm thay thế thiết bị chứng minh, phù hợp với xu hướng phát triển của khoa học công nghệ hiện nay.

Cục trưởng Cục Cơ sở vật chất, Bộ GDĐT Phạm Hùng Anh cho biết, sẽ có 4 nguồn kinh phí để triển khai Chương trình GDPT mới giai đoạn 2017-2020. Đó là trái phiếu Chính phủ, nguồn vốn hỗ trợ thông qua Chương trình mục tiêu quốc gia nông thôn mới giai đoạn 2016-2020, ngân sách địa phương, nguồn xã hội hóa và các nguồn hợp pháp khác cùng nguồn vốn ngân sách Trung ương cho sự nghiệp giáo dục...

Ông Phạm Hùng Anh nhấn mạnh, các địa phương còn khó khăn như vùng sâu, vùng xa còn nhiều phòng học tạm, điểm trường nhỏ lẻ cần đẩy nhanh quá trình dồn dịch lại thành các điểm trường chính để đầu tư đạt chuẩn.  

* Theo Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ, có hai nhiệm vụ sẽ được ngành đặt ra trong thời gian tới. Thứ nhất là công tác hướng dẫn, đào tạo bồi dưỡng để giải quyết yêu cầu của đội ngũ nhà giáo. Thứ hai là chuẩn bị về cơ sở vật chất để thực hiện chương trình. Rút kinh nghiệm từ những lần đổi mới trước, lần này Bộ GDĐT phối hợp với các Bộ liên quan chuẩn bị đội ngũ nhà giáo cũng như cơ sở vật chất giảng dạy. Những yếu tố này đang được triển khai ở các mức độ khác nhau. Thành công phụ thuộc rất nhiều vào sự nhịp nhàng phối hợp giữa các bên liên quan.

Thu Hương