Ngành nhựa trước nguy cơ bị thao túng

Ngành nhựa trong nước có nguy cơ bị nước ngoài thâu tóm.

Nguy cơ thao túng

Thị trường nhựa ở Việt Nam đang có mức tăng trưởng tốt, vào khoảng 16 - 18%. Như nhận định của ông BT Tee (một doanh nhân Thái Lan), trong một buổi làm việc với các doanh nghiệp (DN) Việt Nam mới đây tại TP HCM. Triển vọng tăng trưởng tích cực của ngành nhựa Việt Nam đã thu hút được nhiều sự quan tâm của các nhà đầu tư nước ngoài, đặc biệt là Thái Lan. Điều này càng được thể hiện rõ khi tên tuổi Tập đoàn SCG (Thái Lan) đang trở nên quen thuộc với nhiều DN ngành nhựa. Cách đây hơn 1 năm, tập đoàn này đã rót vốn mua cổ phần tại 7 DN nhựa hàng đầu của Việt Nam và không giấu tham vọng thâu tóm thông qua hoạt động mua bán sáp nhập (M&A). Còn cách đó 5 năm, Chủ tịch Tập đoàn SCG từng tuyên bố sẽ chi cho hoạt động M&A đến 2020 tại Việt Nam của SCG lên đến 5 - 6 tỷ USD.

Mới đây nhất, trung tuần tháng 3-2018, cái tên SCG lại nổi lên khi tập đoàn này gần như tiến đến  thâu tóm một thương hiệu nhựa nổi tiếng của Việt Nam với lịch sử hoạt động gần 40 năm là Công ty CP Nhựa Bình Minh (BMP). Một công ty thành viên của SCG là Nawaplastic (cổ đông lớn thứ hai tại BMP) hôm 9-3 đã mua thành công hơn 24,1 triệu cổ phần của Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC) chào bán cạnh tranh ở BMP.

Nawaplastic đã bỏ ra trên 2.300 tỷ đồng để nâng sở hữu tại BMP lên 49,92% để đưa SCG tiến đến thâu tóm thành công Nhựa Bình Minh (một trong những DN sản xuất ống nhựa hàng đầu tại Việt Nam, đang sở hữu 4 nhà máy nhựa với tổng công suất là 140.000 tấn/năm). Điều đáng nói, hoạt động mua bán này diễn ra trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt trên thị trường nhựa Việt Nam và vị thế hàng đầu của BMP dần lung lay, đánh mất thị phần trước sự lấn át từ các DN nhựa ngoại.

Trong bối cảnh cạnh tranh như hiện nay, theo ý kiến của ông BT Tee, các DN nhựa Việt Nam cần phải chủ động hơn nữa trong việc cập nhật công nghệ và nắm bắt xu hướng mới, để có thể nâng cao năng lực cạnh tranh và duy trì vị thế trên thị trường.

Đối phó thế nào?

Qua quan sát của giới phân tích thì các DN đến từ Thái Lan, Nhật Bản và Hàn Quốc đã tạo nên làn sóng thâu tóm các DN nhựa tại Việt Nam. Nổi bật phải kể đến tập đoàn SCG đến từ Thái Lan khi họ sở hữu cổ phần khá lớn tại 2 tên tuổi lớn nhất của ngành nhựa Việt là Nhựa Bình Minh và Công ty CP Nhựa Thiếu niên Tiền Phong (NTP). Trong khi đó, SCIC quyết định thoái toàn bộ vốn ở BMP và thời gian tới có thể sẽ thoái tiếp 33,1 triệu cổ phiếu NTP (tương đương 37,1% vốn điều lệ), trong đó có vấn đề nới rộng ngoại lên 100%. Điều này làm dấy lên khả năng là 2 DN nhựa lớn của Việt Nam có thể sẽ thuộc quyền kiểm soát của khối ngoại trong thời gian không xa.

Các DN ngành nhựa trong nước hiện nay (chiếm tới hơn 85% trong tổng số hơn 2.200 DN hoạt động ở Việt Nam trong lĩnh vực này).  Lo ngại nhất hiện nay vẫn là sự yếu thế của các DN vừa nhỏ trước DN nhựa ngoại cũng như những khó khăn thách thức về năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Nhất là việc sử dụng máy móc, công nghệ lạc hậu khiến cho các DN nhựa nội địa gặp nhiều khó khăn trong việc nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm trong bối cảnh mà các DN nhựa ngoại đang nhăm nhe thâu tóm.

Theo phân tích từ một số công ty chứng khoán, cạnh tranh mạnh nhất trong ngành nhựa là khu vực phía Nam, trong khi nhựa bao bì vẫn là mảng chiếm tỷ trọng cao nhất trong ngành nhựa, với tỷ lệ khoảng 40%. Với quy định áp thuế nhập khẩu hạt nhựa PP 3% từ năm 2017, các DN nội trong  ngành sản xuất bao bì xây dựng và bao bì thực phẩm đã chịu áp lực cạnh tranh. Với từng DN nhựa nội địa nếu không có các chính sách hợp lý để thích ứng với cạnh tranh, thị phần chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng.   

Quốc Định - Quang Minh