Tạo cú hích cho khởi nghiệp

Làm sao để thúc đẩy phong trào khởi nghiệp mạnh mẽ, vẫn là một băn khoăn lớn đối với nhà quản lý.

Làm sao để thúc đẩy phong trào khởi nghiệp mạnh mẽ vẫn là một băn khoăn. Ảnh: TL.

Cần một hệ sinh thái khởi nghiệp đồng bộ
Theo đánh giá của giới chuyên gia kinh tế, tính đến nay, Việt Nam đã có hàng trăm sáng kiến khởi nghiệp được ươm tạo và sản phẩm khởi nghiệp đã được kết nối với cộng đồng, các quỹ đầu tư. Một số câu lạc bộ, mạng lưới đầu tư cho hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo đã được hình thành và tham gia kết nối. Cùng với đó, các nhà đầu tư nước ngoài cũng đang rất quan tâm đến phong trào khởi nghiệp ở Việt Nam nên các start up Việt Nam cũng nhận được sự quan tâm từ các DN ngoại. 
Nhiều ý kiến cho rằng, môi trường kinh doanh của Việt Nam đang ngày càng sáng lên cũng là động lực lớn để thúc đẩy phong trào khởi nghiệp. Tuy nhiên, vẫn còn những điểm nghẽn về chính sách nên chưa tạo được sức hấp dẫn và đôi khi đây cũng là vấn đề khiến các DN có ý định khởi nghiệp… chùn bước. Theo giới chuyên gia, Việt Nam chưa hình thành được một hệ sinh thái khởi nghiệp đồng bộ, nhất quán, hoạt động có hiệu quả. Hoạt động hỗ trợ khởi nghiệp chủ yếu được thực hiện qua các chương trình riêng lẻ với các mục tiêu, tiêu chí rất khác nhau, thiếu hoạt động gắn kết, chia sẻ, hỗ trợ giữa các thành phần tham gia hệ sinh thái. Điều này dẫn đến tình trạng DN khởi nghiệp ngại tiếp xúc với cơ quan hỗ trợ và nhà đầu tư.
Tại  hội thảo “Đầu tư cho Doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo” do Cục Phát triển doanh nghiệp (Bộ Kế hoạch & Đầu tư) và Cục Phát triển thị trường và doanh nghiệp Khoa học và Công nghệ  (Bộ Khoa học và Công nghệ) tổ chức mới đây, các ý kiến đưa ra tại hội thảo cho rằng, những quy định và chính sách mới trong hoạt động khuyến khích đầu tư khởi nghiệp sáng tạo theo Đề án 844 về hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025; Quy định về Đầu tư cho doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo theo Nghị định 38/2018/NĐ-CP của Chính phủ cũng đang tạo ra những cú hích mới cho các DN khởi nghiệp. 

Làn gió mới cho các start up
Theo bà Phan Hoàng Lan, đại diện Cục Phát triển thị trường và doanh nghiệp (Bộ Khoa học và Công nghệ), Nghị định 38 ra đời đã tạo sự đồng thuận rất lớn của DN. Rất nhiều nhà đầu tư khi nhìn thấy chính sách của Việt Nam bắt đầu khuyến khích đầu tư khởi nghiệp đã vào tìm hiểu. Tuy nhiên, theo bà Lan, vẫn cần phải chờ thêm thời gian nữa để biết kết quả thế nào. Vị này cũng cho rằng, các chính sách liên quan đến khởi nghiệp của Việt Nam còn đang ở mức rất mới, để hoàn thiện khung pháp lý cũng như chính sách hỗ trợ, cần khoảng 3 năm nữa mới xong. 
Đại diện Bộ Kế hoạch & Đầu tư cũng cho hay, các mô hình đầu tư kiểu sàn giao dịch gọi vốn cộng đồng hay sàn dành cho khởi nghiệp cũng chưa có, điều này cho thấy, thị trường khởi nghiệp của Việt Nam còn thiếu nhiều khung chính sách. 
Theo bà Trịnh Thị Hương, Cục Phát triển DN (Bộ Kế hoạch & Đầu tư), trước khi có Nghị định 38, các quỹ đầu tư cho khởi nghiệp sáng tạo chủ yếu là các quỹ ngoại, còn các nhà đầu tư trong nước hoạt động dưới hình thức công ty. Bên cạnh đó, nhà đầu tư trong nước muốn lập quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo theo mô hình thông lệ quốc tế rất khó đáp ứng các điều kiện thành lập, yêu cầu hoạt động của Luật chứng khoán, và hầu như không tham gia đầu tư cho khởi nghiệp. 
Điểm mới của Nghị định 38 là đã bổ sung thêm một kênh mới đầu tư về quỹ khởi nghiệp tạo động lực cho DN khởi nghiệp sáng tạo; đưa ra nguyên tắc chung, quy định chung làm cơ sở pháp lý cho các nhà đầu tư tư nhân khi cùng nhau góp vốn thức hiện hoạt động đầu tư khởi nghiệp sáng tạo thông qua hình thức quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo. 
“Mặc dù Nghị định này không hoàn toàn giúp thu hút đầu tư cho khởi nghiệp. Nhưng đây sẽ là động thái giúp khơi thông dòng vốn cho khởi nghiệp sáng tạo thông qua việc khuyến khích thành lập các công ty đầu tư khởi nghiệp sáng tạo” – bà Hương nhận định. Tuy nhiên, Nghị định này hiện không có Thông tư hướng dẫn. Do vậy, bà Hương đề xuất, Bộ Kế hoạch và đầu tư bổ sung thêm mã ngành, nghề đầu tư khởi nghiệp sáng tạo; ngành, nghề thực hiện quản lý quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo. 
Chia sẻ tại hội thảo, nhiều DN vừa và nhỏ nêu ý kiến, trước đây, sợi dây kết nối giữa các DN và quỹ đầu tư hỗ trợ DN khởi nghiệp sáng tạo còn hạn chế, thì Nghị định 38 đã tạo ra cầu nối tốt hơn. Khi đã có sợi dây kết nối, các nhà đầu tư chưa dám đầu tư vào DN trẻ sẽ mạnh dạn hơn. 
Theo Bộ Khoa học và Công nghệ, thời gian tới, Đề án 844 của đơn vị sẽ tiếp tục nghiên cứu các cơ chế chính sách đầu tư tiếp theo cho khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của các thành phần kinh tế, để thúc đẩy môi trường khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; đẩy mạnh nghiên cứu, đề xuất cơ chế thu hút đầu tư cho khởi nghiệp sáng tạo từ nhà đầu tư trong nước, nước ngoài, đặc biệt là từ kiều bào, trí thức Việt Nam ở nước ngoài...    

Minh Phương