Vốn mỏng, doanh nghiệp tìm đến tín dụng đen

Tại Diễn đàn, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ bày tỏ băn khoăn về tình trạng mỏng vốn của doanh nghiệp (DN) Việt Nam. Rất nhiều DN hoạt động chủ yếu dựa vào vốn vay ngân hàng, chưa kể nhiều DN tìm đến tín dụng đen.

Quang cảnh Diễn đàn.

53% DN hoạt động không lãi

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho biết, số liệu đến 31/12/2016, có đến 53% DN hoạt động tại Việt Nam không có lợi nhuận. Phó Thủ tướng đặt câu hỏi: Vì sao hoạt động kinh doanh lại thiếu khả quan? Phải chăng bên cạnh các lý do khác còn do tình trạng vốn mỏng? Nhiều DN hoạt động chủ yếu dựa vào vốn vay ngân hàng, do đó chi phí tài chính cao cộng thêm các chi phí khác khiến DN kinh doanh chưa tốt. 

Phó Thủ tướng cho biết, Chính phủ đang rất quan tâm đến 3 vấn đề liên quan đến việc phát triển DN và củng cố môi trường đầu tư. Chính phủ coi việc phát triển kinh tế vĩ mô là nhiệm vụ quan trọng, nhất là trong bối cảnh nền kinh tế thế giới đang biến động trong khi quy mô kinh tế Việt Nam còn nhỏ. Chính phủ tạo điều kiện để các thành phần kinh tế phát triển, cắt giảm khoảng 50% điều kiện kiểm tra chuyên ngành. Tháo gỡ các vướng mắc khó khăn về thể chế để phát triển thị trường tài chính.

Phó Thủ tướng cho rằng, cần xem tình trạng cơ cấu của thị trường mất cân đối chỗ nào - giữa thị trường tín dụng với thị trường vốn. Trong hoạt động tín dụng mất cân đối giữa tỷ trọng với các dịch vụ gia tăng, như phi ngân hàng. Nhiều tổ chức tín dụng chủ yếu là dựa trên nền tảng hoạt động tín dụng. Gánh nặng của huy động vốn của ngân hàng phải chăng đang quá sức. Bên cạnh đó là sự mất cân đối giữa thị trường vốn do chứng khoán cung cấp, mất cân đối giữa thị trường ngắn hạn và dài hạn...

Tuy nhiên điều đáng nguy hiểm hơn là khi DN mỏng vốn, đặt trong bối cảnh tiếp cận vốn ngân hàng không hề dễ, DN đang tìm đến tín dụng đen. Phó Thủ tướng cho rằng, để phát triển thị trường vốn, cần đảm bảo thị trường hoạt động minh bạch, nhất là đấu tranh chống gian lận, ngăn chặn tình trạng tín dụng đen và các giải pháp hành chính cho DN nhỏ và vừa, làm sao để hỗ trợ DN nhỏ và vừa ngày càng phát triển.

Ông Nguyễn Kim Hùng- Giám đốc Công ty cổ phần tái cấu trúc DN Việt cho hay, với kinh nghiệm tham gia cấu trúc nhiều DN, ông nhận thấy nhiều DN khởi nghiệp mà không hề biết gì về vốn. Họ chỉ có 20-30% vốn tự có, khi không thể vay được anh em bạn bè và vốn ngân hàng, không phát hành được phiếu DN, họ phải tìm đến “tín dụng đen” với lãi suất cao ngất ngưởng. Thậm chí, có những DN vừa và nhỏ, vốn vay từ tín dụng đen chiếm tới 60% tổng vốn sản xuất kinh doanh. Ông Hùng kỳ vọng, Chính phủ có thể hợp thức hóa “tín dụng đen” để giúp các DN vừa và nhỏ có kênh tiếp cận vốn.

Ông Hà Huy Tuấn- Phó Chủ tịch Uỷ ban Giám sát tài chính quốc gia phân tích, nhu cầu vay tín dụng đen lớn, thủ tục vay nhanh gọn, đơn giản, nhiều người phải tìm đến tín dụng đen để trả nợ ngân hàng. Do đó, ông Tuấn cho rằng, cần phải  hợp thức hoá được tín dụng đen, đưa vào khuôn khổ để quản lý.

Giải quyết mối quan hệ giữa thị trường vốn và thị trường tiền tệ

Nhiều chuyên gia cho rằng, cần phải đa dạng thị trường vốn để hỗ trợ cho DN, trong đó cần tính tới giải pháp phát hành trái phiếu, cổ phiếu. 

Về vấn đề này, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho biết, cần giải quyết tốt mối quan hệ giữa thị trường vốn và thị trường tiền tệ. Một trong những điều kiện quan trọng để giải quyết vấn đề này là áp dụng các công cụ, gỡ được áp lực về mặt tỷ giá, lãi suất biến động. Phó Thủ tướng cũng đưa ra một số giải pháp như đa dạng hóa sản phẩm, thị trường chứng khoán phải phát triển cả ở thị trường cơ sở, Chính phủ cần có biện pháp phát triển thị trường này. Về thị trường trái phiếu DN cần phát triển sản phẩm hưu trí tự nguyện...

Phó Thủ tướng nhấn mạnh, quá trình tái cấu trúc thị trường vốn tài chính cần gắn chặt với quá trình chuyển mình của nền kinh tế. Chính phủ sẽ tạo điều kiện cho thị trường phát triển rồi mới đặt vấn đề quản lý nó. 

Về việc có cần thiết phải lập thị trường cổ phiếu riêng hay không, Theo Phó Thủ tướng, điều quan trọng lúc này là cần có nhà đầu tư chuyên nghiệp, có tổ chức, không cần phân biệt là tư nhân hay quỹ đầu tư lớn, tất nhiên, việc có một sàn giao dịch riêng cũng là vấn đề cần hướng tới. Cùng đó, Phó Thủ tướng nhấn mạnh sự minh bạch, công khai trong thị trường, việc cần thiết phải có hệ thống quản trị tốt, tăng cường giám sát đồng thời siết chặt lại thị trường theo hướng tạo điều kiện cho các nhà đầu tư tham gia thị trường một cách ổn định, có tổ chức và nâng cao hoạt động của thị trường...    

T.Hằng