Từ Đồn điền CADA nhìn về “không gian mới” của cà phê Đắk Lắk

Từ đây đã tạo nên mạch nguồn, từng bước giúp Việt Nam trở thành cường quốc xuất khẩu cà phê của thế giới và Buôn Ma Thuột - Đắk Lắk đang vươn mình trở thành “Thành phố cà phê của thế giới”.

CADA - mạch nguồn của cà phê Việt

Một vùng cà phê bạt ngàn trải dài trên 30 km (từ km 18 đến km 49 ven Quốc lộ 21, nay là Quốc lộ 26) về hướng Đông, hơn 100 năm trước là một trong những vựa cà phê lớn nhất Đông Dương thời bấy giờ, với diện tích khoảng 2.000 ha.

Đó là Đồn điền CADA - một trong những đồn điền ra đời sớm nhất trong quá trình khai thác thuộc địa lần thứ hai của thực dân Pháp ở Đông Dương vào năm 1922. Mặc dù khi đó sản lượng còn ít, nhưng với chất lượng, hương vị đặc trưng và đậm đà hơn hẳn cà phê Bờ Biển Ngà (vốn đã nổi tiếng khắp châu Âu lúc bấy giờ), các nhà tư bản đã nhận thấy tiềm năng phát triển cà phê nơi đây nên đã đầu tư mở 49 đồn điền trồng cà phê, với tổng diện tích trên 5.200 ha, biến cao nguyên Buôn Ma Thuột - Đắk Lắk thành vùng nguyên liệu cà phê rộng lớn.

Trang trại cà phê V’Ori Farm nằm trong vùng lõi của Đồn điền CADA năm xưa đang phát huy hiệu quả giá trị lịch sử - kinh tế của cây cà phê nơi đây.

Sau ngày đất nước hoàn toàn giải phóng, tổng diện tích cà phê Robusta ở Đắk Lắk đã tăng lên 8.600 ha, với sản lượng 11.000 tấn/năm. Từ năm 1986, nhờ chính sách đổi mới kinh tế của Đảng và Nhà nước, tỉnh Đắk Lắk chủ trương đầu tư trồng lại mới, bắt đầu hình thành các vùng tập trung chuyên canh cà phê lớn trên cơ sở các đồn điền cà phê thời Pháp thuộc, trong đó Đồn điền CADA trở thành “tâm điểm” cho sự phát triển của ngành hàng cà phê của cả nước.

Ông Hồ Sĩ Trung, nguyên Tổng Giám đốc Công ty Cà phê Phước An (tiền thân là Nông trường Cà phê Phước An) cho biết, sau khi đất nước thống nhất, để phát triển kinh tế khu vực Tây Nguyên, các cán bộ từ Nông trường Đông Hiếu và Nông trường Tây Hiếu (Nghệ An) được cử vào đây tiếp nhận nhiệm vụ xây dựng và thành lập các nông trường quốc doanh, trong đó Nông trường Cà phê Phước An tiếp quản và phát triển cà phê tại khu vực Đồn điền CADA.

Từ sau năm 1986 được xem là giai đoạn phát triển mạnh của ngành hàng cà phê, với sự bùng nổ về diện tích, sản lượng và giá trị xuất khẩu, từ đó đã phát huy được những thế mạnh của các sản phẩm cà phê ở Đồn điền CADA. Đặc biệt, năm 1988, Phước An là nông trường đầu tiên của cả nước đạt sản lượng thu hoạch 1.000 tấn cà phê nhân. Những thành quả của các nông trường đã có nhiều đóng góp trong công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế tỉnh nhà. Và nơi đây đã sớm trở thành điểm sáng của ngành cà phê toàn vùng Tây Nguyên nói riêng, Việt Nam nói chung, đặc biệt là đối với cà phê Robusta. Sản phẩm cà phê Robusta đã trở thành biểu tượng và là niềm tự hào của tỉnh Đắk Lắk trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế.

Không gian mới cho cà phê Robusta

Từ một vùng trồng chỉ với khoảng 2.000 ha, sau hơn 100 năm, con số đó đã nằm ở mức trên 200.000 ha và Đắk Lắk trở thành “thủ phủ cà phê” khi chiếm đến 1/3 diện tích của cả nước. Niên vụ 2022 - 2023, tổng sản lượng cà phê toàn tỉnh đạt 558.729 tấn; cà phê của Đắk Lắk được xuất khẩu đến 61 thị trường trên thế giới. Đặc biệt, Chỉ dẫn địa lý Cà phê Buôn Ma Thuột đã được bảo hộ ở 32 quốc gia và vùng lãnh thổ.

Cà phê Đắk Lắk là điểm nhấn quan trọng để Việt Nam giữ vững vị thế là quốc gia đứng thứ hai về sản xuất, xuất khẩu cà phê và đứng thứ nhất về sản xuất, xuất khẩu cà phê Robusta trong hơn 20 năm qua. Không chỉ xuất khẩu thô, để tiếp tục nâng cao giá trị gia tăng, danh tiếng chất lượng, Đắk Lắk đang khai thác tốt giá trị khác biệt của cà phê của vùng đất này - giá trị mà từ thuở sơ khai, các nhà rang xay của Pháp đã khẳng định.

Vùng trồng cà phê chất lượng cao của V'Ori Farm nhằm khai thác giá trị của Đồn điền cà phê CADA.

Ông Trịnh Đức Minh, Chủ tịch Hiệp hội Cà phê Buôn Ma Thuột cho rằng: Việt Nam cũng như riêng tỉnh Đắk Lắk có nhiều lợi thế để có thể phát triển thành công phân khúc cà phê đặc sản.

Điều này được chứng minh khi chỉ sau 5 năm tham gia vào thị trường cà phê đặc sản, cà phê đặc sản Robusta từ Việt Nam (chủ yếu xuất xứ từ Đắk Lắk) xuất hiện ngày càng nhiều hơn tại các hội chợ cà phê quốc tế ở Mỹ, Ý, Nhật, Hàn Quốc, được các nhà rang xay, nhà nhập khẩu đánh giá cao, quan tâm kết nối và bắt đầu có lô hàng xuất khẩu số lượng lớn.

Đặc biệt hơn, cà phê Robusta đặc sản Đắk Lắk lần đầu tiên được các thí sinh sử dụng trong những cuộc thi pha chế danh tiếng tại Úc và Mỹ - đây là điều chưa từng có trong lịch sử cà phê của Việt Nam.

Điều này cũng đã giúp cà phê Robusta của Việt Nam khẳng định vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu khi được đánh giá là ngon hàng đầu trên thế giới. Đó cũng là sự vinh danh dành cho cà phê đặc sản Đắk Lắk và là những tín hiệu lạc quan trên chặng đường dài nâng cao danh tiếng, giá trị hạt cà phê Việt Nam.

Cùng với mục tiêu “Buôn Ma thuột - điểm đến của cà phê thế giới”, Đắk Lắk đang nỗ lực tổ chức các hoạt động mang tính văn hóa, tiêu dùng cà phê trong, ngoài nước và sử dụng những sản phẩm cà phê có chất lượng cao, mang tính khác biệt (cà phê đặc sản) để làm thương hiệu nhằm thu hút sự chú ý của người tiêu dùng, du khách. Qua đó tạo dựng một không gian mới cho cà phê từ giá trị của 100 năm trước để phát triển cà phê bền vững theo xu hướng của thị trường thế giới.

Lê Minh - Ngọc Thùy

Bài viết gốc: https://baodaklak.vn/kinh-te/202402/tu-don-dien-cada-nhin-ve-khong-gian-moi-cua-ca-phe-dak-lak-8241124/