Gìn giữ nếp nhà dài truyền thống
10:46 | 20/06/2019
Trong “cơn lốc” đô thị hóa, những ngôi nhà xây bê tông kiên cố mọc lên ngày càng nhiều, những ngôi nhà dài của đồng bào Êđê dần vắng bóng ở những buôn làng.
Đứng trước thực trạng trên, nhiều người Êđê đã nhận thức sâu sắc về trách nhiệm của mình trong việc giữ gìn và dựng lại nhà dài truyền thống của dân tộc.
Những truyền nhân trẻ
Nhà dài truyền thống của người Êđê là một phức hợp không gian kiến trúc độc đáo, thể hiện nét đặc trưng trong đời sống sinh hoạt, tín ngưỡng - tâm linh, một công trình sáng tạo văn hóa vật chất ấn tượng. Vì vậy, để dựng một chiếc nhà dài cần có sự am hiểu về văn hóa truyền thống dân tộc cũng như kỹ thuật lành nghề. Rất nhiều người nghĩ rằng, chỉ những nghệ nhân già mới có thể theo đuổi công việc này, nhưng rất nhiều thanh niên Êđê tuổi đời còn rất trẻ đã làm được.
Anh Y Phi Mlô, 19 tuổi (xã Ea Hồ, huyện Krông Năng) là một trường hợp như vậy. Dù chỉ mới theo học làm nhà dài được một năm, nhưng Y Phi đã có thể thực hiện được hầu hết các công đoạn của việc dựng nhà dài truyền thống. Chúng tôi gặp Y Phi khi anh đang hoàn tất hai chiếc cầu thang đực và cái của nhà dài. Ngoài những bậc thang thì mỗi bên lại có những họa tiết khác nhau như bầu vú mẹ, lưỡi liềm, mặt trăng... Đôi bàn tay anh thoăn thoắt, khéo léo đục đẽo từng chi tiết sao cho có hồn, đúng chuẩn theo kích thước đã ước lượng. Để hoàn thành hai chiếc cầu thang này mất ít nhất khoảng 5 ngày.
Anh Y Phi Mlô (xã Ea Hồ, huyện Krông Năng) đang thực hiện công đoạn đẽo cầu thang
Chia sẻ về con đường gắn bó với nghề, anh Y Phi cho biết, ban đầu khi anh đi theo họ hàng dựng nhà dài thì chỉ nghĩ rằng, đây là một công việc tạm thời. Tuy nhiên, trong một năm làm anh cảm thấy rất tự hào về ngôi nhà dài truyền thống. Bản thân anh cũng đã học được nhiều nét đẹp văn hóa của dân tộc mình qua cách dựng nhà sàn truyền thống, điều mà trước đây anh chưa từng biết, nên anh đã quyết định sẽ gắn bó lâu dài với nghề của cha ông để lại.
Cũng là một trong những thanh niên có niềm đam mê và yêu thích nghề dựng nhà dài truyền thống, anh Y Thuyết Mlô (sinh năm 1993, buôn Đê, xã Ea Hồ, huyện Krông Năng) đã có hơn 3 năm theo nghề. Dù tốt nghiệp hệ trung cấp Y nhưng khi vô tình biết đến nghề dựng nhà dài thông qua một vài người bạn, anh đã tìm hiểu, sau đó xin theo học và làm đến tận bây giờ. Anh chia sẻ: “Hiện nay, tôi đã thành thạo với công việc dựng nhà dài. Nhưng tôi không bao giờ cho phép mình bất cẩn với công việc. Cho đến giờ, với tôi công đoạn nào để dựng nên nhà dài cũng khó, nhưng khó nhất vẫn là phần đẽo gọt, trang trí các con vật lên cầu thang. Tôi đã dày công tập luyện đến 2 năm mới thành thạo được”. Nhờ công việc này mà anh có thu nhập từ 7,5 - 10 triệu đồng/tháng để lo cho bản thân và gia đình. Ngoài ra, nó còn giúp anh bảo tồn được nét văn hóa truyền thống của dân tộc đang dần bị mai một.
Nỗi niềm thế hệ đi trước
Ông Y Thinh Niê Blô (xã Ea Hồ, huyện Krông Năng) là chủ thầu chuyên dựng nhà dài. Ông theo các cụ già trong làng học dựng làm nhà dài từ thời còn trẻ. Đến nay, mỗi năm ông nhận làm từ 7 đến 10 căn nhà dài. Công việc khá nhiều nên ông Y Thinh cần rất nhiều thợ, nhất là thợ trẻ để làm cùng. “Thế nhưng quả thật rất khó vì hiện nay có rất ít thanh niên chịu đi học và làm nhà dài dù công dựng khá cao, từ 300 - 500 nghìn đồng/ngày”, ông Y Thinh trăn trở. Lý giải nguyên nhân trên, ông Y Thinh cho biết, một phần là do công việc này đòi hỏi phải có sức khỏe, xa gia đình, một phần là phải tỉ mỉ, cẩn thận, chuyên tâm, học nghề không có sách vở nào chỉ dạy mà phải tự ghi nhớ qua kinh nghiệm làm việc, nếu không chịu được áp lực sẽ bỏ cuộc.
Thiếu nữ Êđê bên mái nhà dài truyền thống ở xã Cư Suê, huyện Cư M'gar. Ảnh: H. Gia
Với ông Y Thinh, ngày nay không chỉ làm nhà dài mới mà chỉ cần được sửa những căn nhà dài cũ với ông cũng đã là một niềm vui. Vì hiện nay, thanh niên dân tộc Êđê sau khi lập gia đình đều làm nhà xây hiện đại để ở, không còn ai thiết tha làm nhà sàn dài truyền thống… Một phần, do nguồn vật liệu, chủ yếu là nguồn gỗ ngày càng trở nên khan hiếm, đắt đỏ và cùng một diện tích sử dụng nhưng làm theo kiểu kiến trúc nhà sàn dài truyền thống thì có giá đắt gấp 1,5 lần trở lên so với làm nhà cấp 4. Thế nên, những căn nhà dài ngày càng vắng bóng trong các buôn làng.
Ở buôn Alê A (phường Ea Tam, TP. Buôn Ma Thuột) chỉ còn 3 cái nhà dài truyền thống. Trước sự thay thế nhà truyền thống bằng những ngôi nhà hiện đại, nhiều người già trong buôn rất buồn phiền. Là người gắn bó với buôn làng, ông Y Kanin Hđơk rất lo con cháu sau này lớn lên không biết ngôi nhà truyền thống của dân tộc mình. Thế nên sau khi về hưu, ông đã động viên con cái, sử dụng diện tích đất sẵn có của gia đình dựng một chiếc nhà dài truyền thống. Khi chứng kiến những người thợ thanh niên Êđê tỉ mỉ, khéo léo xây dựng nên ngôi nhà dài cho gia đình ông rất hài lòng và vui mừng. Ông hy vọng, những căn nhà dài sẽ không mất đi mà vững chãi như chính tên gọi và ý nghĩa của nó.
Mai Sao
Nguồn: Báo Đắk Lắk Điện tử
CÁC TIN KHÁC
- Xây dựng Khu Di tích lịch sử Sở Chỉ huy Quân đoàn 3 (02/07/2019)
- Chật vật giúp voi mang thai, đẻ con (02/07/2019)
- Thị xã Buôn Hồ: Những bất cập về quản lý, sử dụng nhà văn hóa, hội trường thôn, buôn (29/06/2019)
- Đưa thêm 2 con voi nhà vào rừng sinh sống (26/06/2019)
- Đi tìm dấu tích Chăm trên cao nguyên Đắk Lắk (Kỳ cuối) (24/06/2019)
- Đắk Lắk đón và phục vụ khoảng 70.000 lượt khách du lịch trong tháng 5 (19/06/2019)
- “Cây thần linh”- địa điểm du lịch Công viên địa chất Đắk Nông (12/06/2019)
- Có cái nhìn sâu sắc và toàn diện hơn về những di sản địa chất ! (18/05/2019)
- Xây dựng Đề án bảo tồn voi trong hoạt động lễ hội và du lịch Đắk Lắk (09/05/2019)
- Lần đầu tiên đưa voi vào diễu hành Lễ rước Phật (09/05/2019)
- Di sản miền Trung-Tây Nguyên thướt tha trên từng tà áo (29/04/2019)
Khách sạn Thống Nhất Tp.Buôn Ma Thuột – Điểm hẹn Tây Nguyên
Buôn Ma Thuột được mệnh danh là Thủ phủ Tây nguyên, nơi văn hóa các dân tộc giao thoa và thể hiện nét riêng mà Đắk Lắk được hưởng.
- 108 - Nơi lý tưởng để bạn dừng chân tại Buôn Ma Thuột
- Khu du lịch sinh thái Ngọc Phụng – Điểm đến lý tưởng dành cho bạn
- Công ty TNHH Khách sạn và Du lịch Bạch Mã
- Khách sạn Sài Gòn – Ban Mê
Sầu riêng và những bước đi trên con đường chính ngạch
Sầu riêng Việt Nam xuất sang Trung Quốc theo con đường chính ngạch là cơ hội lớn để ngành hàng này phát triển.
- Đắk Lắk: Lễ hội nâng tầm sầu riêng Krông Pắc
- Nhiều hoạt động sôi nổi tại Lễ hội Sầu riêng huyện Krông Pắc lần thứ nhất
- Sẽ biểu diễn bay khinh khí cầu tại Lễ hội Sầu riêng Krông Pắc lần thứ I năm 2022
- Huyện Krông Pắc: Ra mắt mô hình trồng dổi lấy hạt tại xã Ea Yiêng
- Công ty G20 Coffee G20 Việt Nam thông báo tuyển dụng
- Lịch tạm ngừng cung cấp điện trên địa bàn Tỉnh Đắk Lắk, trong thời gian từ ngày 06/05 đến ngày 12/05/2024
- Chồng đổ xăng đốt vợ đang mang thai 8 tháng
- Ngày Chuyển đổi số tỉnh Đắk Lắk năm 2024: Phát triển kinh tế số với 4 trụ cột
- CÔNG TY Ô TÔ FORD DAKLAK (DAKLAK FORD) thông báo tuyển dụng
- Hệ thống thủy lợi ở Bông Krang đầu tư hàng chục tỷ đồng bỏ hoang: Lỗi do khảo sát, thiết kế
- EVN đàm phán tăng nhập khẩu điện từ Trung Quốc
- Giá xăng dầu giảm trước kỳ nghỉ lễ 30-4, 1-5
- Phòng, chống khô hạn nhờ... cây rừng
- Không để bị chiếm quyền kiểm soát thiết bị
BÌNH LUẬN CỦA BẠN
BÌNH LUẬN