Di sản trăm tuổi trên đất Buôn Đôn
09:02 | 25/07/2022
Từ những năm cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20, cộng đồng người Lào đến xã Krông Na (huyện Buôn Đôn) rồi định cư, gắn bó xem đây như quê hương thứ hai của mình.
Trải qua cả thế kỷ, bản sắc văn hóa Lào vẫn in đậm dấu ấn qua các hiện vật, truyền thống còn lưu giữ trên mảnh đất này.
Trên địa bàn xã Krông Na nói riêng, huyện Buôn Đôn nói chung có nhiều “di sản” trên 100 tuổi mang dấu ấn văn hóa Lào. Trong đó có thể kể đến cây bồ đề trên 100 tuổi tại buôn Yang Lành. Cây đã được tổ chức kỷ lục châu Á, Hội Kỷ lục gia Việt Nam ghi nhận là cây trồng lâu năm nhất trên vùng đất Tây Nguyên; năm 2015 được Hội Bảo vệ thiên nhiên và Môi trường Việt Nam công nhận là cây di sản.
Bà con ở đây kể rằng, ngày xưa, một nhà sư gốc Lào sang truyền đạo ở Buôn Đôn và chung sống với người dân ở đây. Ông đã cùng dân làng xây dựng nên một ngôi chùa nhỏ và mang cây bồ đề này từ Lào về trồng. Hằng năm, dưới bóng cây, cộng đồng dân cư buôn Yang Lành cùng những buôn xung quanh thường tổ chức lễ Phật vào mùa xuân và tổ chức các lễ hội truyền thống để cầu bình an, no đủ, hạnh phúc.
Cây bồ đề trên 100 tuổi tại buôn Yang Lành.
Sau hơn 100 năm, cây bồ đề vẫn sừng sững tỏa bóng, nơi đây được người dân chăm chút bảo vệ cảnh quan, chọn làm điểm để cầu mong sự an lành trong tâm hồn.
Tồn tại đã hơn 130 năm, là nơi sinh sống của bao thế hệ cho đến tận bây giờ, đó chính là ngôi nhà cổ của Y Thu K'nul (1828 -1938), được mệnh danh là ông tổ nghề săn voi, người đã có công khai phá, mở đất, lập ra vùng Buôn Đôn. Trong cuộc đời mình, ông đã săn bắt và thuần dưỡng được gần 500 con voi rừng. Y Thu K'nul có bố là người Lào di cư tới vùng đất này, nên duyên với mẹ ông là người M’nông.
Ngôi nhà cổ này được ông được xây dựng hoàn toàn bằng gỗ, theo kiến trúc chùa tháp của Lào - Thái, có 3 gian song song liền kề, khởi công từ tháng 10/1883 và hoàn thành tháng 2/1885. Theo gia phả ghi lại, để xây dựng ngôi nhà này, chủ nhân đã phải huy động 18 con voi kéo gỗ, 14 thợ lành nghề do thợ cả Tha Vi Vông Khăm Sao (một nghệ nhân điêu khắc gỗ người Lào) chịu trách nhiệm thiết kế.
Cho đến ngày nay nghề săn voi đã không còn, chỉ còn lại trong những câu chuyện kể và kỷ vật. Những kỷ vật trưng bày trong ngôi nhà cổ khá đa dạng, hầu hết đều liên quan đến nghề săn voi như hũ thống kê số lượng voi bắt được trong suốt cuộc đời đi săn của một thợ săn voi.
Trong hũ đựng chừng 10 thanh gỗ dài khoảng 20 cm được đẽo tròn như chiếc đũa; mỗi khi săn được 1 con voi, sau khi làm lễ cúng nhập buôn làng, người ta lại mở hũ ra lấy một thanh gỗ rồi khắc vào thanh gỗ như những chiếc răng cưa. Cứ như thế trong suốt cuộc đời đi săn cho đến khi tuổi già bỏ nghề, người ta mới lấy ra đếm xem trong suốt cuộc đời mình đi săn đã bắt được bao nhiêu con voi, căn cứ vào những nấc khắc trên thanh gỗ.
Hay sợi dây da trâu, dụng cụ chính của thợ săn voi, dùng làm dây thòng lọng để săn bắt voi rừng. Dây có độ dài từ 90 - 100 m, làm từ da 7 con trâu đực. Khi đã bện thành thừng thì mang phơi ròng rã 3 tháng cả ngày lẫn đêm, sau đó đem cất trên gác bếp một mùa, trước khi sử dụng thì làm lễ cúng, vì vậy dây rất chắc, bền, sử dụng cả trăm năm mà không mục nát.
Ngôi nhà cổ hơn 130 tuổi ở Buôn Đôn.
Ngoài ra còn có lọng che nắng, che mưa của thợ săn voi, tấm nệm lót bành voi… Mỗi hiện vật cùng những câu chuyện chứa đựng trong đó, giúp người xem hồi tưởng về một quá khứ sôi động, hào hùng. Chị H’Cua Ayun, người chắt của gia đình cho biết, hiện tại, hai gian nhà phía ngoài được sử dụng làm gian thờ, nơi tiếp khách và trưng bày các hình ảnh, kỷ vật của các vua voi; đó là minh chứng rõ ràng nhất cho một huyền thoại với nghề săn bắt voi nổi tiếng.
Một nơi mang đậm chất văn hóa của người Lào mang yếu tố tâm linh, đó chính là khu nhà mồ, nơi an nghỉ của những bậc săn voi bậc nhất Bản Đôn, tọa lạc tại bìa rừng buôn Trí A. Trong đó, nổi bật là hai ngôi mộ của hai cha con thuộc dòng tộc K’nul danh giá nhất vùng, nhờ những chiến tích săn bắt và thuần dưỡng voi rừng nức tiếng là Y Thu K’nul (1828 - 1938) và R’Leo K'nul (1887 - 1947).
Mộ được xây dựng theo lối kiến trúc pha trộn giữa người M’nông và Lào với mô típ hình khối đơn giản. Khu mộ này không chỉ được con cháu dòng họ tới lui chăm sóc, mà còn trở thành một điểm viếng thăm của du khách khi đến với Buôn Đôn, tìm hiểu về huyền thoại săn voi nức tiếng Bản Đôn.
Ngoài ra, vốn văn hóa truyền thống của người Lào như Tết Bunpimay, điệu múa lăm vông, cho đến các món ăn, âm nhạc… cũng được cộng đồng người Việt gốc Lào ở Buôn Đôn gìn giữ, phát huy và lan tỏa trong cộng đồng. Nét đẹp văn hóa như sợi dây vô hình mà bền bỉ kết nối tình đoàn kết các dân tộc, thắt chặt tình hữu nghị Việt - Lào.
Mai Sao
Bài viết gốc: https://www.baodaklak.vn/van-hoa-du-lich-van-hoc-nghe-thuat/202207/di-san-tram-tuoi-tren-dat-buon-don-80c576f/
Nguồn “Báo Đắk Lắk Điện tử”
CÁC TIN KHÁC
- Đâu rồi, bóng cây kơ nia! (04/08/2022)
- Trưng bày văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên tại Bà Rịa - Vũng Tàu (28/07/2022)
- Chiếc nhẫn bạc và nghi lễ đời người (27/07/2022)
- “Giữ lửa” nghề làng gốm Yang Tao (26/07/2022)
- Tây Nguyên qua không ảnh xưa (26/07/2022)
- Sôi nổi Ngày hội văn hóa thiếu nhi các dân tộc khu vực miền Trung - Tây Nguyên (22/07/2022)
- Đắk Lắk đoạt 3 Huy chương Vàng tại Hội diễn “Tiếng hát công nhân, người lao động” năm 2022 (11/07/2022)
- Ông “Thành cổ sinh” (04/07/2022)
- Đôi điều về “họ”của người Tây Nguyên (27/06/2022)
- Ché của người Ê đê (17/06/2022)
- Phát triển công nghiệp văn hóa: Động lực từ du lịch văn hóa (15/06/2022)
Khách sạn Thống Nhất Tp.Buôn Ma Thuột – Điểm hẹn Tây Nguyên
Buôn Ma Thuột được mệnh danh là Thủ phủ Tây nguyên, nơi văn hóa các dân tộc giao thoa và thể hiện nét riêng mà Đắk Lắk được hưởng.
- 108 - Nơi lý tưởng để bạn dừng chân tại Buôn Ma Thuột
- Khu du lịch sinh thái Ngọc Phụng – Điểm đến lý tưởng dành cho bạn
- Công ty TNHH Khách sạn và Du lịch Bạch Mã
- Khách sạn Sài Gòn – Ban Mê
Sầu riêng và những bước đi trên con đường chính ngạch
Sầu riêng Việt Nam xuất sang Trung Quốc theo con đường chính ngạch là cơ hội lớn để ngành hàng này phát triển.
- Đắk Lắk: Lễ hội nâng tầm sầu riêng Krông Pắc
- Nhiều hoạt động sôi nổi tại Lễ hội Sầu riêng huyện Krông Pắc lần thứ nhất
- Sẽ biểu diễn bay khinh khí cầu tại Lễ hội Sầu riêng Krông Pắc lần thứ I năm 2022
- Huyện Krông Pắc: Ra mắt mô hình trồng dổi lấy hạt tại xã Ea Yiêng
- "Nam vương của quyền anh Việt Nam” Trương Đình Hoàng dự giải chạy Đắk Lắk Marathon 2024
- Khẩn trương ban hành Đề án tổ chức Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ 9
- Chậm bổ sung vốn, chủ đầu tư xin tạm dừng thi công Tỉnh lộ 1
- Giá cà phê đã lên 125.000 đồng/kg
- Đắk Lắk: Tiêu hủy gần 2,5 tấn thực phẩm, dầu ăn không rõ nguồn gốc
- Giá xăng tăng trong kỳ điều hành thực hiện sớm
- Công an huyện Krông Búk: Bắt con trai chém mẹ bị thương nặng
- Giá cà phê trong nước tăng như vũ bão, tiến sát 120.000 đồng/kg
- Sầu riêng sụt giá mạnh
- Phát triển nhà ở xã hội: “Đón đầu” xu hướng gia tăng lực lượng lao động
BÌNH LUẬN CỦA BẠN
BÌNH LUẬN