Tăng tuổi nghỉ hưu: Lộ trình nào thích hợp?

Lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu đang nhận được sự quan tâm của xã hội. 

Nhiều ý kiến trái chiều 

Cụ thể, Dự thảo đã đưa ra 2 phương án, trong đó phương án 1 đề xuất kể từ ngày 1/1/2021, tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường là đủ 60 tuổi 3 tháng đối với nam và đủ 55 tuổi 4 tháng đối với nữ. Sau đó, cứ mỗi năm tăng thêm 3 tháng đối với nam và 4 tháng đối với nữ cho đến khi nam đủ 62 tuổi, nữ đủ 60 tuổi.

Phương án 2, kể từ ngày 1/1/2021, tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường là đủ 60 tuổi 4 tháng đối với nam và đủ 55 tuổi 6 tháng đối với nữ. Sau đó, cứ mỗi năm tăng thêm 4 tháng đối với nam và 6 tháng đối với nữ cho đến khi nam đủ 62 tuổi, nữ đủ 60 tuổi.

Cả hai phương án này nhằm đảm bảo việc tăng tuổi nghỉ hưu phù hợp với quy mô, cơ cấu, chất lượng, thể trạng sức khỏe và tuổi thọ của người lao động Việt Nam; tạo sự bình đẳng giữa lao động nam và lao động nữ đồng thời tránh việc phải điều chỉnh đột ngột lên mức quá cao trong tương lai. Tuy nhiên, đề xuất này nhận được nhiều ý kiến trái chiều của người lao động trực tiếp tham gia vào sản xuất trong các nhà máy hoặc xí nghiệp, làm các công việc có áp lực cao.

Trao đổi về đề xuất tăng tuổi nghỉ hưu, chị Kim Thị Thu Hạnh- công nhân nhà máy điện tử khu công nghiệp Khai Quang - Vĩnh Phúc bày tỏ: “Đề xuất này không phù hợp với đặc thù công việc của những lao động nặng nhọc như chúng tôi. Tuy không phải dãi nắng dầm mưa nhưng vẫn chịu rất nhiều tiếng ồn và áp lực. Do vậy, người lao động khi đến độ tuổi trên 40, đặc biệt là lao động nữ đã không đủ sức khỏe để đảm bảo yêu cầu công việc, thậm chí nhiều người còn xin về hưu sớm để được nghỉ ngơi”.

Mặc dù cho rằng đã đến thời điểm chín muồi để tính đến việc tăng tuổi nghỉ hưu, nhưng ông Lê Đình Quảng- Phó Trưởng ban Quan hệ lao động (Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam) cho rằng, cần có lộ trình tăng dần để tránh gây “sốc” cho người lao động. Việc tăng tuổi nghỉ hưu cũng cần tính đến việc giảm dần khoảng cách nam - nữ, đảm bảo quyền lợi người lao động.

Ông Quảng cho biết, vấn đề hiện nay Tổng Liên đoàn quan tâm là người lao động trực tiếp, công nhân làm ngành nghề đặc biệt. Trong Nghị quyết 28 đã quy định những lao động nặng nhọc, độc hại, rút ngắn so với quy định 5 năm. 

“Người lao động trực tiếp sản xuất tại các khu công nghiệp thường không thể làm việc đến 55 tuổi với nữ và 60 tuổi với nam. Vậy thì việc điều chỉnh tuổi nghỉ hưu liệu sẽ có ảnh hưởng lớn đến quyền lợi của đối tượng lao động này”- ông Quảng cho biết.
 
Cần những cân nhắc điều chỉnh thích hợp

Theo thống kê của Bảo hiểm xã hội Việt Nam thì thực tế tuổi nghỉ hưu ở nước ta thấp hơn nhiều so với quy định (55 tuổi với nữ và 60 tuổi với nam). Tuổi nghỉ hưu bình quân năm 2012 chỉ khoảng 54 tuổi, trong đó nam khoảng 55 tuổi và nữ là gần 53 tuổi. Đặc biệt, tỷ lệ nghỉ hưu đúng tuổi chỉ chiếm khoảng 40,5%, số người nghỉ hưu sớm trước tuổi chiếm tỷ lệ cao, trên 50%.

So sánh với các nước trong khu vực, Việt Nam đang có tuổi nghỉ hưu tương đối thấp trong khi lại có mức tuổi thọ ở tuổi 60 khá cao.

Cụ thể, Việt Nam có tuổi thọ ở tuổi 60 là 22,5 năm, trong khi tuổi nghỉ hưu bình quân theo quy định chỉ là 57, tuổi nghỉ hưu bình quân trên thực tế chỉ khoảng 53,5, trong khi Malaysia có tuổi thọ ở tuổi 60 là 19,5 năm, tuổi nghỉ hưu bình quân là 60; Thái Lan có tuổi thọ ở tuổi 60 là 21 năm, tuổi nghỉ hưu bình quân là 60.

Về tuổi nghỉ hưu, quy định của các nước trên thế giới phổ biến là trên 60 đối với nữ, trên 62 đối với nam. Thống kê của Tổ chức ILO tại 176 quốc gia cho thấy: Tuổi nghỉ hưu của nữ phổ biến từ 60-62 chiếm 37,5%; Tuổi nghỉ hưu của nam phổ biến từ 60 - 62 chiếm 47,2%.

Theo Bộ LĐTBXH, mục tiêu chung và lâu dài là tiến tới quy định tuổi nghỉ hưu của nam và nữ bằng nhau. Tuy nhiên, khi điều chỉnh, nhiều nước đang có tuổi nghỉ hưu nữ thấp hơn nam đã lựa chọn không quy định tuổi nghỉ hưu bằng nhau ngay, mà có lộ trình thu hẹp dần khoảng cách tuổi nghỉ hưu giữa các giới nhằm tránh gây tác động tiêu cực do phải điều chỉnh quá nhiều tuổi nghỉ hưu của nữ so với nam.

Lê Bảo