Khó kiểm soát chất lượng phân bón - vì sao?

Với diện tích cây trồng các loại trên 500.000 ha, Đắk Lắk được coi là thị trường đầy tiềm năng cho sản phẩm phân bón. Trên thực tế, số doanh nghiệp (DN) tham gia sản xuất phân bón của tỉnh không nhiều, phần lớn đều được nhập từ tỉnh khác về như Bình Dương, Đồng Nai, Cà Mau, Kiên Giang, Bắc Giang, Thanh Hóa… Hiện toàn tỉnh có khoảng 1.141 DN, cá nhân kinh doanh phân bón, tập trung nhiều ở TP. Buôn Ma Thuột và các huyện Krông Năng, Cư M’gar, Ea H’leo, Krông Ana. Hình thức mua, bán của các đại lý trong tỉnh với các nhà sản xuất chủ yếu qua điện thoại chứ không trực tiếp giao dịch tại các điểm kinh doanh. Theo Chi cục Quản lý thị trường (QLTT) tỉnh, hằng năm, nguồn cung mặt hàng này khá dồi dào, ổn định, tình trạng khan hiếm hàng hay mất cân đối vào thời điểm mùa vụ không xảy ra,  tuy nhiên, về  chất lượng thì vẫn còn nhiều điều cần bàn.

Thực tế cho thấy, khi mua phải phân bón giả, kém chất lượng thì nông dân là người chịu thiệt đơn, thiệt kép. Trong khi đó, giữa lúc vấn nạn phân giả đang “tung hoành” trên thị trường thì chính nông dân lại không biết sản phẩm nào nên tránh, sản phẩm nào nên mua, chỉ đến khi mua về sử dụng không hiệu quả mới hay là đã mua phải phân bón giả. Đáng nói hơn, công tác quản lý Nhà nước đối với lĩnh vực này còn nhiều hạn chế, một phần do lực lượng chức năng chuyên môn làm công tác thanh, kiểm tra còn mỏng, phương tiện, thiết bị hỗ trợ kiểm tra sản phẩm phân bón còn thiếu; phần khác do quy định của pháp luật về phân công thẩm quyền kiểm tra cũng có nhiều bất cập, vướng mắc. Đơn cử như Nghị định 163/2014/NĐ-CP ngày 1-11-2013 của Thủ tướng Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực hóa chất, phân bón và vật  liệu  nổ công nghiệp không quy định thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của  lực lượng QLTT. Mặt khác, việc xác định phân bón giả hay kém chất lượng cần phải lấy mẫu kiểm định, nhưng hiện tại Chi cục QLTT tỉnh - đơn vị chủ công trong công tác phòng, chống, ngăn chặn, hàng giả, nhái, gian lận thương mại lại không có người có đủ thẩm quyền lấy mẫu theo quy định. Trong khi đó, khu vực Tây Nguyên chưa có Trung tâm kiểm nghiệm chất lượng phân bón nên việc lấy mẫu phân tích phải gửi về TP. Hồ Chí Minh để giám định và phải chờ ít nhất là 15 ngày mới có kết quả nên việc xử lý gặp nhiều khó khăn.