Kinh tế

Thuế nhập khẩu xăng dầu: Phải hài hòa lợi ích 3 bên

16:31 | 15/12/2014

Giá dầu thế giới lại lao dốc mạnh về 60 USD/thùng, từ đó giá xăng dầu thành phẩm cũng giảm nhanh. vào thời điểm này, các doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu đã lo lỗ, từ đó có kiến nghị tăng thuế để giảm lỗ.

Tuy nhiên, lần này đề xuất vì người tiêu dùng hay vì doanh nghiệp?

Xăng giảm giá, người tiêu dùng được lợi

Tính từ đầu năm đến nay Liên Bộ Tài chính - Công thương đã thống nhất cho phép các doanh nghiệp đầu mối thực hiện 11 đợt điều chỉnh giảm giá xăng. Giá xăng A92 sau đợt điều chỉnh lần gần đây nhất ngày 6-12 về mốc 19.930 đồng/lít; còn dầu diesel 18.410 đồng/lít và dầu hỏa 18.360 đồng/lít. Mức giá bán lẻ xăng hiện nay đã bao gồm 35% thuế và phí.

Tính chi ly, riêng mặt hàng xăng thì thuế suất thuế nhập khẩu đang là 27%, thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt là 10%, thuế GTGT 10%, phí bảo vệ môi trường 1.000 đồng/lít. Trong đó, riêng thuế giá trị gia tăng được tính trên 10% của tổng giá CIF. Ngoài ra xăng còn chịu thêm phần chi phí kinh doanh định mức 1.050 đồng/lít, Quỹ bình ổn giá 600 đồng/lít.

Một so sánh được đặt ra: Giá dầu giảm kéo theo giá xăng giảm mạnh, và giá xăng tại thị trường Mỹ chỉ tương đương 14.600 đồng/lít. Như vậy giá xăng hiện tại của Việt Nam đang cao hơn giá xăng tại Mỹ hơn 5.000 đồng/lít.

Lật ngược lại vấn đề, câu hỏi đặt ra là phải chăng giá xăng dầu Việt Nam cao hơn giá xăng Mỹ vì thuế phí? Đó là chưa kể gần đây các doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu liên tiếp kêu lỗ đậm, kiến nghị tăng thuế.

Cách đây tròn 1 năm, câu chuyện thuế phí xăng dầu cũng đã được đăt ra. Nhưng lúc đó giá xăng cao và cơ quan quản lý không chịu hạ thuế để giảm áp lực giá. Còn nay thế cờ ngược lại, giá xăng xuống thấp, cơ quan quản lý quyết cùng doanh nghiệp tăng thuế để giữ nguyên giá, tăng thu ngân sách.

Ngày 16-7-2013, ông Ngô Hữu Lợi lúc đó còn làm Cục trưởng Cục Chính sách Thuế của Bộ Tài chính đưa ra lời giải thích, đúng là giá xăng dầu ở Mỹ thấp hơn Việt Nam nhưng để so sánh, cần phải xem xét nhiều yếu tố và những đặc thù khác nhau chứ không chỉ đơn thuần về mức giá. Bởi Mỹ là nước có nguồn tài nguyên dầu mỏ lớn và ngành lọc hoá dầu phát triển rất mạnh nên là nước xuất khẩu xăng dầu thành phẩm lớn. Đồng thời, Mỹ cũng là nước có dự trữ xăng dầu lớn nhất thế giới trong khi Việt Nam vẫn phải nhập khẩu 70% nhu cầu tiêu dùng xăng dầu.

Bên cạnh đó, căn cứ xác định mức giá cũng khác biệt, giá xăng dầu ở Mỹ thay đổi từng ngày, thậm chí theo giờ. Ngoài ra, cơ cấu và mức giá xăng dầu giữa các bang của nước Mỹ cũng rất khác nhau.

Còn lần này thì sao? Trước khi người tiêu dùng đón cơ hội giá xăng giảm mạnh lần nữa thì thuế xăng nhanh chân đã tăng lên mức 27% vào ngày 6-12 vừa qua theo chính kiến nghị của doanh nghiệp. Tại sao trong 2 kịch bản, giá xăng thế giới tăng giữ thuế, giá xăng thế giới thấp tăng cũng tăng thuế? Doanh nghiệp kiến nghị điều gì cơ quan quản lý cũng đồng ý, vậy vai trò và quyền lợi của người tiêu dùng ra sao? Chỉ biết chắc chắn rằng trong bối cảnh giá xăng dầu liên tiếp hạ nhiệt, mức thuế phí ngày càng phình to đối tượng chịu thiệt chính là người tiêu dùng.

Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long trả lời trên báo chí, thuế hiện nay chiếm hơn 35% trong giá thành một lít xăng. Bộ Tài chính cần phải có cách tính thuế hài hòa lợi ích của ba bên, bao gồm nhà nước (thu thuế), doanh nghiệp (lợi nhuận) và người tiêu dùng (hưởng lợi về giá).

Giống như ông Long, nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, trong 2 năm trở lại đây, thu ngân sách từ tài nguyên bị đánh gục do giá xuất khẩu lao dốc. Để bù lại phần hụt thu ngân sách, để có nguồn để tăng chi thường xuyên, chỉ còn cách đánh mạnh vào túi tiền của người dân thông qua xăng, điện, nước. Tăng thuế nhập khẩu xăng dầu, ngân sách nhà nước tăng lên, cơ quan quản lý hoàn thành các kế hoạch thu ngân sách nhưng người tiêu dùng chịu cảnh thuế chồng thuế.

Hồ Hương