Vô sinh từ điều ít ngờ

Ảnh mang tính chất minh họa

Nhiều cặp vợ chồng kết hôn 1,2 năm mà không thấy tin vui. Gia đình lo lắng, giục đi khám vô sinh nhưng ông chồng, tự thấy “bản lĩnh đàn ông” của mình rất ngon lành, cho rằng mình bình thường, không chịu. Cô vợ được xác định sức khỏe sinh sản bình thường. Mãi 3,4 năm sau, tin vui vẫn bặt vô âm tín, nể vợ, anh chồng cùng đi khám, đến khi kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ là kháng thể kháng tinh trùng (KTKTT) mới ngỡ ngàng.

Có đến 2% vô sinh nam bởi nguyên nhân KTKTT. Có thể gọi đây là một cuộc “nội chiến” cam go mà tinh binh không dễ chiến thắng nếu chủ nhân không biết nguyên nhân. Những nam giới thuộc nhóm các bệnh vô sinh khó chữa (vô sinh do không có tinh trùng) thì việc tìm kháng thể chống tinh trùng hết sức quan trọng.

Cơ thể chúng ta có hệ thống miễn dịch tạo ra khả năng bảo vệ mình. Có 2 loại miễn dịch, không đặc hiệu và đặc hiệu. Miễn dịch không đặc hiệu mang tính di truyền. Miễn dịch đặc hiệu xuất hiện khi cơ thể đã tiếp xúc với kháng nguyên và có phản ứng sinh ra kháng thể đặc hiệu chống lại chúng. KTKTT là loại kháng thể đặc hiệu. 

Tinh trùng được coi là kháng nguyên đối với cơ thể. Ở nam giới trưởng thành, KTKTT được sản sinh chống lại tinh trùng của chính bản thân (hiện tượng tự miễn). KTKTT có trong tinh dịch và 50% kháng thể gắn trên bề mặt tinh trùng, hình thành lớp áo ngoài làm giảm khả năng vận động hoặc tăng số lượng tinh trùng không hoạt động tác động đến khả năng thụ tinh của tinh trùng và gây nên vô sinh. 20% trường hợp vợ chồng vô sinh đã phát hiện sự có mặt của KTKTT. 

Hiện tượng của KTKTT gây nên tình trạng bất động tinh binh hoặc tinh binh bị kết dính lại với nhau. Sau khi xuất binh, chúng nằm im trong âm đạo, không thể di chuyển đi tìm noãn. Khi nồng độ KTKTT trong huyết tương của nam giới có hiệu giá cao thì hiện tượng vô sinh càng rõ ràng. Tỷ lệ vô sinh nam giới có KTKTT trùng 1   - 6%. Khi nghe tự kháng thể của mình chống đối tinh binh của chính mình nhiều ông hoang mang và cảm thấy bế tắc. Tuy nhiên, không nên quá bi quan.

Điều trị vô sinh do KTKTT có thể bằng nhiều biện pháp như: sử dụng chất ức chế miễn dịch, thụ thai bằng phương pháp bơm tinh trùng vào buồng tử cung, thụ thai trong ống nghiệm, thụ thai bằng cách tiêm tinh trùng vào bào tương của noãn. Tùy tình trạng ngưng kết của mẫu tinh dịch mà bác sĩ chỉ định điều trị từng trường hợp.

Có nhiều dạng KTKTT, cần làm xét nghiệm xác định chính xác trường hợp: tinh binh kết dính trong tinh dịch, tinh trùng chuyển động kém, số lượng tinh trùng thấp... 

Phương pháp dùng corticoid ức chế miễn dịch có thể làm giảm sản xuất kháng thể và sự kết dính giữa kháng thể - kháng nguyên. Trong y văn chưa có sự thống nhất về liều lượng, điều trị từng đợt hay kéo dài. Do đó, việc điều trị ức chế miễn dịch ở vô sinh nam có KTKTT phải có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa. Kết quả sau thụ thai sau điều trị 34%. 

Việc tìm kháng thể chống tinh trùng hết sức quan trọng với các nam giới xếp vào nhóm các bệnh vô sinh khó chữa nhưng không phải là không thể chữa trị được. Tóm lại, các phương pháp điều trị vô sinh nam do KTKTT ngày nay đã mang lại nhiều kết quả cho người bệnh với niềm mong muốn có con ở những cặp vô sinh mà nguyên nhân do tinh trùng mang kháng thể chống chính mình.

TH.S BS MAI BÁ TIẾN DŨNG