Tổ hợp xét tuyển quá bất thường: Bộ GDĐT sẽ yêu cầu giải trình

Một số trường đào tạo những ngành kỹ thuật nhưng lại tuyển sinh cả khối C đang gây xôn xao dư luận.

Câu chuyện tuyển sinh này đã khiến nhiều người tỏ ra lo lắng cho chính con em mình khi không biết có nên lựa chọn ngành, trường này để xét tuyển hay không.

Những tổ hợp chưa từng có

Theo thông báo trên các website của những trường đại học xét tuyển bằng tổ hợp môn thi THPT quốc gia năm nay có thể thấy một điều chưa từng có trước nay là các ngành học kỹ thuật như chế tạo máy, công nghệ thông tin, xây dựng… hoàn toàn mang yếu tố tự nhiên nhưng lại xét tuyển tổ hợp Văn - Sử - Địa và Văn - Sử - Giáo dục công dân, đều ngược với trước đây.

Hay như ngành kiến trúc, thiết kế nội thất đều là những ngành học có tính chuyên biệt cao nhưng lại tuyển tổ hợp Toán - Lý - Hóa và Toán - Văn - Anh; đáng ra những khối ngành liên quan đến mỹ thuật này luôn đòi hỏi xét tuyển sinh từ năng khiếu về hội họa. Rồi lại có trường xét tuyển tổ hợp Văn - Sử - Địa cho ngành Kế toán, Tài chính ngân hàng.

Tất nhiên, các trường đều có những lý giải riêng là xét tuyển các tổ hợp môn thi mới bên cạnh tổ hợp truyền thống. Nhưng vấn đề dư luận xã hội và chính người học đặt câu hỏi là nếu không xét tuyển từ những môn thi liên quan đến đặc thù đào tạo sau này thì liệu chất lượng đào tạo có được đảm bảo hay không khi mà đáng ra sinh viên học công nghệ thông tin, chế tạo máy phải giỏi các môn tự nhiên thì nay lại là Văn - Sử - Địa. Hay những nhà thiết kế thời trang, kiến trúc đô thị lại… mù mờ không có hiểu biết, cảm nhận cái đẹp từ hội họa. Không thể lý giải tư duy sáng tạo, cộng với tư duy logic ở những lĩnh vực khác nhau lại chi phối cho nhau được.

Theo các chuyên gia giáo dục, đây là điều xưa nay chưa từng thấy. Việc xét tuyển với những tổ hợp chưa từng có này chỉ khiến người học vất vả hơn, vì các em không có được cái gốc cơ bản của các môn học liên quan. 

Phán đoán duy nhất chỉ có thể là các trường nhằm đa dạng hóa nguồn tuyển? Chắc chắn những tổ hợp xét tuyển lạ lẫm trên chỉ xuất hiện ở những trường hợp khó khăn trong nguồn tuyển, năm nay được Bộ GDĐT cho phép chủ động xây dựng tổ hợp xét tuyển nên các trường này mới “sáng kiến” đưa ra những tổ hợp lạ đó nhằm có thu hút thêm người học. Do đó, thí sinh cần sáng suốt lựa chọn, tránh những bẫy đáng tiếc khi đăng ký xét tuyển vào những trường, ngành với những tổ hợp lạ. 

Tự chủ không có nghĩa là “vơ bèo vạt tép”

Trước những băn khoăn của dư luận, bà Nguyễn Thị Kim Phụng - Vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học (Bộ GDĐT) cho hay: Chúng tôi tin rằng, những trường lựa chọn tổ hợp xét tuyển trên không nhiều. Nhưng đã có hiện tượng như vậy, chúng tôi sẽ theo dõi sát tình hình nếu thấy những tổ hợp quá bất thường sẽ yêu cầu nhà trường giải trình. 

Nhìn vào cách làm này của một số trường, bà Phụng nêu quan điểm: Chất lượng đào tạo và uy tín của trường sẽ bị giảm sút khi  tuyển sinh bằng cách “vơ bèo vạt tép”. Người sử dụng lao động cũng sẽ nghi ngờ chất lượng đào tạo của trường, không muốn nhận sinh viên của trường.

Bà Phụng cũng nhấn mạnh: Chúng tôi có thể sẽ lựa chọn những trường có dấu hiệu tiêu cực để kiểm tra, thanh tra về các điều kiện đảm bảo chất lượng, việc thực hiện các quy định về tuyển sinh, đào tạo, việc đảm bảo chuẩn đầu ra và việc làm của sinh viên sau tốt nghiệp... Những trường chất lượng thấp sẽ bị cảnh báo; nếu có vi phạm sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định, thậm chí đến dừng tuyển sinh và công khai cho xã hội biết để phòng ngừa chung.

Theo bà Phụng: Luật Giáo dục đại học và Quy chế tuyển sinh cho phép các trường được đảm bảo quyền tự chủ nhưng phải có trách nhiệm giải trình về việc các bài thi/môn thi đưa vào tổ hợp để xét tuyển có gắn với yêu cầu của ngành đào tạo và quy trình xác định tổ hợp tuyển sinh như thế nào. Thông thường, tổ hợp xét tuyển của các trường phải có một hoặc hai môn thi trong tổ hợp là môn kiến thức nền tảng, môn tiên quyết để có thể vào học chương trình đào tạo. 
Vì vậy, nếu trường xác định những tổ hợp môn thi không liên quan đến ngành đào tạo sẽ bị bất lợi nhiều. Trước hết là dư luận xã hội nghi ngờ chính sách, chất lượng của trường và khối trường đang đào tạo cùng ngành sẽ đánh giá thấp những trường như thế. Thí sinh tốt sẽ không chọn trường này, dẫn đến trường chỉ chọn được những thí sinh kém, không có tinh thần thực học thực nghiệp, học chỉ để kiếm bằng...

Nếu có thí sinh xét tuyển vào trường không phải bằng kiến thức nền tảng vững chắc thì cũng khó tiếp thu kiến thức, không hứng thú trong khi học và sau này, nếu có tốt nghiệp cũng khó xin việc làm, có xin được việc làm cũng khó trở thành công việc yêu thích, đam mê, để cống hiến và phát triển... Nhiều thí sinh bỏ học giữa chương trình thường rơi vào những trường hợp này, chấp nhận mất học phí, thời gian, công sức...
“Như vậy, trường không thu hút được sinh viên giỏi, giảng viên giỏi... đó sẽ là quá trình tự sát của trường vì trong điều kiện thông tin minh bạch như hiện nay, khó có thể vàng thau lẫn lộn”- bà Phụng nói.     

Mạnh Dũng - Phương Linh