Lao đao vì tiêu rớt giá

Nông dân Đông Nam Bộ thu hoạch hồ tiêu.

Rớt giá thê thảm

Thời tiết biến đổi bất thường khiến vụ tiêu 2017 – 2018 nhiều nơi tại khu vực Đông Nam bộ mất mùa nặng. Thời điểm giữa tháng 3, đang vào cao điểm thu hoạch, gia đình ông Lê Trung Tính, nông dân xã Bàu Hàm, huyện Trảng Bom (tỉnh Đồng Nai) vẫn rất vất vả tìm người hái tiêu. Ông Tính cho biết, nhìn các dây tiêu ít trái và nghĩ đến giá tiêu xuống mạnh rồi lo đến việc trả tiền công hái lại thấy nản. 

Theo tính toán của ông Tính, trong vụ tiêu này, gia đình chỉ thu được khoảng hơn 1 tấn. Trong khi đó, mọi năm con số này thường là từ 4 đến 5 tấn. “Sau hạn hán nặng nề, tiêu chưa kịp phục hồi lại phải tiếp tục gánh chịu những đợt mưa kéo dài. Chính vì vậy, trong thời điểm thu hoạch này, mỗi ngày chúng tôi chỉ hái được khoảng 5 – 6kg tiêu, trong khi công hái là 150.000 đồng/ngày. Như vậy, tính ra chi phí tiền thuê công hái đã mất một nửa tiền bán, còn phân bón, chăm sóc, tính ra cả năm trời mất công không” - ông Tính rầu rĩ nói.

Giá hồ tiêu tại các tỉnh Đông Nam Bộ đã giảm xuống mức thấp nhất trong vòng 5 năm qua, hiện chỉ còn 57.000 – 58.000 đồng/kg. Các đại lý thu mua hồ tiêu tại các tỉnh Đông Nam Bộ như Đồng Nai, Bình Phước, Bà Rịa – Vũng Tàu cũng đang rất e dè trong việc mua vào, dù mức giá đang rất thấp. Mức giá hiện nay đã giảm gấp 3,5 lần so với mức 220.000 đồng/kg thời điểm hồi đầu năm 2015. 

Tại vùng chuyên canh Lộc An, huyện Lộc Ninh (tỉnh Bình Phước), ông Khương Văn Thanh cũng đang điêu đứng vì vụ thu hoạch trước ông trữ tiêu chờ tăng giá. Ông Thanh cho hay, nông dân trồng tiêu đang bị lỗ kép, vì càng trữ giá tiêu càng giảm. Những ngày này, mỗi tấn tiêu bán ra, nông dân lỗ hàng trăm triệu đồng so với vụ năm ngoái. Bên cạnh đó, người trồng tiêu vừa phải gánh thêm lãi suất ngân hàng trong trường hợp phải vay vốn đầu tư thay cho tiền bán tiêu.

Nông dân trồng hồ tiêu hiện như đang “ngồi trên lửa” vì đang vào vụ thu hoạch, giá tiêu đã liên tục lao dốc. Dự báo, hồ tiêu khó nhích giá vì nguồn tiêu tồn trong dân còn nhiều và sản lượng đang tiếp tục tăng lên nhanh chóng khi rộ vụ thu hoạch.

Hậu quả của phát triển theo thói quen 

Ngành hồ tiêu ở khu vực Miền Đông đang đối mặt với nhiều thách thức và phát triển thiếu bền vững, nhất là diện tích hồ tiêu phát triển quá nhanh. Theo thống kê, do giá thu mua tiêu tăng cao trong những năm trước nên tổng diện tích hồ tiêu ở 3 tỉnh Bình Phước, Đồng Nai, Bà Rịa – Vũng Tàu trong niên vụ 2017 – 2018 đã lên tới 40.100ha, vượt 12.800ha so với quy hoạch diện tích đến năm 2020 đã được Chính phủ phê duyệt, dẫn đến phá vỡ cân bằng cung cầu làm tiêu rớt giá mạnh. Theo dự báo của Bộ Công thương, giá hạt tiêu trong năm 2018 tiếp tục ở mức thấp và rất khó phục hồi. Do đó, người dân không nên tiếp tục ào ạt tăng diện tích tiêu dẫn đến khủng hoảng thừa, giá tiếp tục lao dốc.

Mới đây, tại TP Hồ Chí Minh, Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam đã tổ chức Hội nghị về tình hình sản lượng mùa vụ hồ tiêu 2018, định hướng xuất khẩu những tháng còn lại  với sự tham dự của 25 doanh nghiệp (DN) xuất khẩu hồ tiêu hàng đầu Việt Nam, trong đó có những DN xuất khẩu từ 40 triệu USD – 100 triệu USD năm 2017. Báo cáo của hội nghị cho biết, vụ này năng suất, sản lượng giảm nhiều so với vụ 2017 (khoảng 30-40%), nguyên nhân do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu. Những diện tích trồng mới trong giai đoạn 2015 - 2016 tăng nhiều nhưng phần lớn diện tích này không thích hợp với cây hồ tiêu, năng suất thấp, nhiều vườn bị chết do sâu bệnh. Nhiều nhà nhập khẩu cũng vì lý do Việt Nam tăng diện tích nên đưa dự báo về sản lượng hồ tiêu Việt Nam năm 2018 quá lớn để trả giá thấp. 

Với thực trạng không sáng sủa của ngành hồ tiêu, các địa phương vùng Đông Nam Bộ cần sớm tổ chức lại sản xuất, nhất là đưa các hộ nông dân sản xuất nhỏ lẻ thành các nhóm hộ, tổ hợp tác hoặc hợp tác xã kiểu mới, với hướng liên kết lại để dễ dàng tiếp nhận các tiến bộ kỹ thuật, thuận tiện trong việc tiếp cận nguồn vốn tín dụng và các đơn vị cung cấp vật tư đầu vào để không những hạn chế khâu trung gian mà còn đảm bảo chất lượng vật tư. Đồng thời ngành chức năng của các địa phương trong vùng cần chủ động trong việc xây dựng các chỉ tiêu phát triển hồ tiêu theo hướng bền vững nhằm nâng cao giá trị sản phẩm, đẩy mạnh liên kết giữa DN - nông dân sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, để có những giá trị gia tăng.

Quốc Định - Đại Dương