Nghịch lý thị trường vốn: Lãi thấp, tiền gửi vẫn tăng !

Sau khi NHNN điều chỉnh giảm 0,5%/năm lãi suất tối đa đối với tiền gửi bằng VND có kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng, từ mức 6%/năm xuống 5,5%/năm, có hiệu lực thi hành kể từ ngày 29-10-2014, mặt bằng lãi suất huy động VND giảm khoảng 0,1-0,5%/năm so với thời điểm trước khi điều chỉnh. Hiện nay, lãi suất huy động bằng VND phổ biến ở mức 0,8-1%/năm đối với tiền gửi không kỳ hạn và có kỳ hạn dưới 1 tháng; 5-5,5%/năm đối với tiền gửi có kỳ hạn 1 tháng và có kỳ hạn dưới 6 tháng; 5,8-7,0%/năm đối với tiền gửi có kỳ hạn từ 6 tháng đến dưới 12 tháng, kỳ hạn trên 12 tháng ở mức 6,8-7,5%/năm. Các ngân hàng huy động vốn kỳ hạn dài phổ biến từ 7,2 - 7,8%/năm, chỉ còn rất hiếm ngân hàng huy động lãi suất trên 8%/năm. Theo khảo sát, lãi suất huy động trên của các ngân hàng trên địa bàn tỉnh hiện nay đã xuống rất thấp, tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công thương Việt Nam (Vietinbank), Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank), Ngân hàng NN-PTNT (Agribank), Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV)... chỉ còn từ 4% - 5%/năm với kỳ hạn dưới 1 tháng, và khoảng 7%/năm với kỳ hạn trên 12 tháng.

Bên cạnh việc giảm lãi suất, các chương trình khuyến mại hay thưởng lãi suất cho các khoản tiền gửi nhằm cạnh tranh giữa các ngân hàng để hút khách cũng không rõ nét như trước đây, thậm chí, hầu như tất cả các ngân hàng thương mại đều không đưa ra chương trình khuyến mại nào, nhưng dòng tiền vẫn tiếp tục chảy đều đặn vào hệ thống. Theo báo cáo của Chi nhánh NHNN Dak Lak, đến nay tổng nguồn vốn huy động trên địa bàn tỉnh đạt 25.030 tỷ đồng (tăng 26,74% so với cùng kỳ), trong đó đáng chú ý là tiền gửi có kỳ hạn 6 tháng trở lên là 12.641 tỷ đồng (chiếm 49,5% tổng vốn huy động). Dù lãi suất đã xuống thấp và ít khuyến mại hơn, nhưng nhu cầu gửi tiền vào ngân hàng vẫn lớn cho thấy đây vẫn là kênh đầu tư vừa an toàn lại vừa hiệu quả. Điều này phản ánh một thực tế là trong bối cảnh thị trường vàng ảm đạm và giá liên tục giảm, thị trường chứng khoán chứa đựng nhiều rủi ro trong khi bất động sản vẫn chưa thực sự phục hồi thì việc “cất giữ” vốn dưới dạng tài chính thực sự  là “hầm trú ẩn” an toàn đối với nhiều nhà đầu tư.

Một điều cũng rất đáng lưu ý là, trong khi tổng vốn huy động tăng 26,74%, thì dư nợ cho vay chỉ tăng 9,5%  so với cùng kỳ - một “tín hiệu” không thật sự tốt với nền kinh tế. Một số đánh giá cho rằng, bên cạnh tổng cầu thị trường thấp thì việc mất niềm tin vào sự ổn định của nền kinh tế là nguyên nhân quan trọng khiến không ít người gửi gắm tiền vào kênh đầu tư tài chính. Do vậy, rất cần có sự định hướng bằng các chính sách để nguồn vốn quay trở lại đầu tư vào nền kinh tế chứ không cất giữ dưới dạng tài chính như hiện nay.

Theo Báo cáo thẩm tra Kế hoạch phát triển KT-XH năm 2014 và 4 năm 2011-2014; Kế hoạch phát triển KT-XH năm 2015 vừa được Ủy ban Kinh tế báo cáo trước Quốc hội thì hiện tổng vốn đầu tư toàn xã hội đang ở mức trên 30% GDP. Tổng tiết kiệm nội địa của Việt Nam cũng ở mức tương đương. Điều này cho thấy đang có một khoản tiền trong nước vẫn chưa dùng để đầu tư.

Giang Nam