Lo ngại bệnh mùa hè: Gia tăng bệnh nhân viêm não virus

Các chuyên gia y tế cảnh báo viêm não Nhật Bản, viêm não mô cầu, tay chân miệng, sốt do virus, đau mắt đỏ, tiêu chảy, thủy đậu… là những bệnh truyền nhiễm cấp tính có xu hướng bùng phát và lây lan mạnh trong mùa hè.

Viêm não Nhật Bản, tay chân miệng có khả năng bùng dịch

TS Trương Đình Bắc- phó cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) cho biết 10 bệnh truyền nhiễm gồm: cúm, tiêu chảy, tay chân miệng, sốt xuất huyết, lỵ trực trùng, thủy đậu, adeno virus, lỵ amip, Rubella, viêm não virus có số ca mắc cao nhất từ tháng 5 đến tháng 8 hàng năm.

Theo TS Bắc, số  mắc 4 tháng (từ tháng 5 đến tháng 8) giai đoạn 2011-2015 cho thấy, cúm đừng đầu với gần 400 nghìn ca mắc, trong đó gặp nhiều nhất ở miền Bắc với trên 258 nghìn ca. Sốt xuất huyết, tay chân miệng cũng là những bệnh phổ biến trong ngày hè. Trong đó, gần 40 nghìn ca mắc tay chân miệng trong 4 tháng giai đoạn 2011-2015, số ca mắc gặp phổ biến nhất ở khu vực miền Nam với hơn 20 nghìn ca.

Thời tiết mùa hè là nguyên nhân dễ bùng phát các dịch bệnh này. Do tình trạng nắng nóng, thực phẩm dễ ôi thiu, không đảm bảo an toàn thực phẩm, khô hạn, thiếu nước sạch…làm gia tăng mắc bệnh đường tiêu hóa. Tỉ lệ mắc trung bình 4 tháng trong 5 năm này với bệnh tiêu chảy là gần 225 nghìn ca mắc, miền Bắc cũng dẫn top đầu với gần 129 nghìn ca. 

Đặc biệt với bệnh đau mắt đỏ do adeno virus là căn bệnh vô cùng phổ biến trong ngày hè, với số mắc trung bình trong 4 tháng của giai đoạn 2011- 2015 là 7,500 ca, trong đó riêng khu vực miền Bắc đã chiếm đến hơn 5 nghìn ca. 

Ông Trần Đắc Phu- cục trưởng Cục Y tế dự phòng cho biết, hiện bệnh viêm não Nhật Bản và tay chân miệng đang xuất hiện rải rác ở một số địa phương, trong đó nguy hiểm nhất là bệnh viêm não Nhật Bản, bệnh nhiễm virus cấp tính ở thần kinh trung ương, thường gặp ở cả người lớn và trẻ nhỏ.

Đặc biệt, bệnh có nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Khoảng 20-30% bệnh nhân viêm não Nhật Bản bị tử vong; khoảng 30-50% số người sống sót tiếp tục có biểu hiện rối loạn thần kinh, nhận thức hoặc triệu chứng tâm thần. Bệnh viêm não Nhật Bản để lại biến chứng rất nặng nề như viêm phổi, viêm phế quản hoặc viêm phế quản-phổi do bội nhiễm vi khuẩn; một số bệnh nhân có di chứng muộn sau một năm hoặc lâu hơn như động kinh, parkinson.

Bên cạnh viêm não Nhật Bản, tay chân miệng cũng là bệnh có nguy cơ bùng phát mạnh vào dịp hè. Bệnh này lây từ người sang người qua đường tiêu hóa hoặc tiếp xúc với nước bọt, dịch tiết mũi họng, các bọng nước vỡ của người bệnh; thường gặp ở trẻ dưới 5 tuổi và thường tăng mạnh vào các tháng hè, kéo dài đến tháng 9, 10. Đa số các trường hợp mắc bệnh này sẽ tự khỏi. Nhưng nếu bệnh do tác nhân entero virus 71 sẽ khiến một số trẻ có biến chứng tim mạch, hô hấp, thần kinh rất nguy hiểm như viêm não, viêm cơ tim, viêm màng não. 

Cảnh giác bệnh viêm màng não mô cầu

Phó trưởng Khoa Truyền nhiễm, Bệnh viện Bạch Mai Nguyễn Văn Dũng cho biết: Khoa đang điều trị cho một thanh niên 30 tuổi (ở Hưng Yên) chẩn đoán viêm màng não mủ do vi khuẩn não mô cầu. Theo người nhà bệnh nhân, trước khi vào viện 4 ngày, bệnh nhân xuất hiện, đau họng, ho khan, 2 ngày sau xuất hiện sốt cao 39 độ C, đau đầu và buồn nôn, đến đêm 17/4 xuất hiện sốt cao và nôn nhiều. Bệnh nhân được đưa đến Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hưng Yên.

Đến trưa 18/4, bệnh nhân xuất hiện rối loạn ý thức và đã được chuyển đến Khoa Truyền nhiễm ( Bệnh viện Bạch Mai) trong tình trạng nặng, sốt cao, đau đầu, buồn nôn và nôn nhiều, xuất hiện chấm xuất huyết ở chân và thân mình. Đặc biệt bệnh nhân đã có dấu hiệu của rối loạn ý thức, kích thích vật vã… 

Bệnh nhân được các y bác sĩ bệnh viện chẩn đoán viêm màng não mủ do vi khuẩn não mô cầu, đây là một trong những thể bệnh nặng của nhiễm khuẩn do não mô cầu. Sau 4 ngày điều trị, tình trạng của bệnh nhân đã tiến triển hơn, bệnh nhân đã tỉnh táo, còn sốt, tình trạng toàn thân cải thiện rõ rệt. Tuy nhiên, bệnh nhân vẫn cần điều trị và theo dõi một thời gian theo hướng dẫn của Bộ Y tế. 

Trước đó, ngày 13/4, nữ bệnh nhân (15 tuổi, trú tại Ba Vì, Hà Nội) được chuyển đến Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương cấp cứu trong tình trạng rất nặng, hôn mê, phải đặt nội khí quản, thở máy, xuất hiện nốt xuất huyết hoại tử. Theo BS Trần Thị Hải Ninh- trưởng phòng Kế hoạch Tổng hợp của BV, tình trạng của bệnh nhân đã khá hơn, tuy nhiên vẫn cần theo dõi thời gian dài nữa.

Ngay khi biết thông tin, Trung tâm Y tế dự phòng Hà Nội đã lập danh sách, sử dụng kháng sinh dự phòng theo dõi sức khỏe 14 người có tiếp xúc gần với bệnh nhân, đồng thời tiến hành vệ sinh môi trường, phun khử khuẩn bằng dung dịch cloramin B 0,5% hoạt tính tại nơi ở, nơi làm việc của người bệnh; tư vấn mở cửa thông thoáng khí; giặt, vệ sinh chăn màn, vật dụng cá nhân...

Theo ông Nguyễn Nhật Cảm- giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng (Hà Nội), trung bình một năm thành phố ghi nhận 5-7 ca viêm não mô cầu. Số ca bệnh ít song tỷ lệ tử vong cao. Để phòng bệnh viêm não, màng não do não mô cầu, tránh lây lan trong cộng đồng, Cục Y tế dự phòng Bộ Y tế khuyến cáo người dân thực hiện tốt vệ sinh cá nhân như thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, súc miệng, súc họng bằng các dung dịch sát khuẩn mũi họng thông thường. Chủ động tiêm phòng vaccine phòng bệnh cho trẻ. Khi có biểu hiện sốt cao, đau đầu, buồn nôn và nôn, cổ cứng, cần đến ngay cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời.

Theo Bộ Y tế, trong những tuần trước và sau Tết, tình trạng nhiều người mắc phải bệnh viêm não, màng não do não mô cầu gia tăng. Trong đó, có cả những người trưởng thành khỏe mạnh. Đây là căn bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi khuẩn Neisseria meningtidis gây nên, tiềm ẩn nguy cơ lây lan và nguy hiểm tính mạng do diễn tiến bệnh nhân, trở nặng khó cứu chữa.

Bộ Y tế cũng cảnh báo, viêm màng não mô cầu là một bệnh nhiễm khuẩn nghiêm trọng, không như bệnh viêm màng não do virus. Bệnh viêm màng não mô cầu có thể lấy đi sinh mạng của trẻ nhỏ đang khỏe mạnh chỉ trong vòng 24 giờ sau những triệu chứng đầu tiên xuất hiện. Nguy hiểm hơn, bệnh viêm màng não mô cầu khó phát hiện, nhất là trong giai đoạn sớm bởi vì triệu chứng của bệnh giống như những triệu chứng viêm màng não siêu vi thông thường khác.

Trong khi đó, vi khuẩn não mô cầu cư trú tại vùng họng, mũi của người bệnh nên dễ dàng lây truyền qua đường hô hấp khi tiếp xúc với các dịch tiết khi bệnh nhân ho, xuất tiết mũi, hoặc qua nước bọt… Bệnh lây trực tiếp do tiếp xúc gần hoặc gián tiếp qua trung gian đồ dùng chung có dính chất tiết từ đường hô hấp của người lành mang trùng.

Hơn nữa, bệnh viêm màng não mô cầu có tỷ lệ tử vong rất cao, những bệnh nhân sống sót để lại di chứng nặng nề do tổn thương não, tổn thương các cơ quan nội tạng như thận, các giác quan như thị giác, thính giác và ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt, tâm sinh lý bệnh nhân.

Thùy Linh