Thận trọng trước khi giảm cân

Sai lầm cần tránh

Đầu tiên, những người có thân hình mập mạp, thừa cân thường uống giấm, và coi đó là phương thức hữu hiệu, nhanh chóng.

Một phụ nữ 40 tuổi, quận Đống Đa (Hà Nội) đã phải vào viện điều trị vì sai 1 tháng uống giấm đã giảm tới 21 cân: Từ 67kg xuống còn 46kg. Chị này nhập viện với mức độ suy kiệt nặng, gần với độ hôn mê, phải áp dụng những liệu pháp điều trị khẩn cấp. Bác sĩ điều trị cho biết, uống giấm là cách giảm cân phản khoa học, nhưng đáng tiếc là nhiều người vẫn áp dụng do nó đơn giản và sụt cân nhanh.

Được biết, bị bạn bè chê cười do béo, chị này đã âm thầm thực hiện mỗi ngày chỉ ăn một bữa cơm, còn lại 2 bữa “uống giấm”… Cứ như vậy được 4 tuần,  cân giảm mạnh kèm theo là hoa mắt chóng mặt, da tái xám, chán ăn, buồn nôn, đau bụng và trầm trọng hơn là bị loét dạ dày. Bác sĩ cho biết, trước tiên phải chữa bệnh loét dạ dày, nhưng dù có chữa được thì việc tăng cân trở lại cũng như hồi phục sức khỏe là rất khó khăn. 

Theo lương y Vũ Quốc Trung, người lựa chọn biện pháp giảm cân bằng giấm là phi khoa học và đang tự giết mình. Giấm ăn là axit acetic, khi được đưa vào cơ thể một lượng lớn, đều đặn sẽ khiến dạ dày, đường ruột bị bào mòn, làm suy giảm các men tiêu hóa, khiến người ăn kiêng không còn muốn ăn. Không những bị giảm cân, mà người ăn kiêng còn bị bệnh và yếu ớt, khó dung nạp chất dinh dưỡng.

Nhịn ăn, kiêng khem quá mức để giảm cân cũng là một sai lầm nghiêm trọng, bởi mỗi ngày cơ thể cần một lượng calo nhất định để có thể hoạt động, nếu không được bổ sung calo, cơ thể sẽ phải sử dụng năng lượng dự trữ. Hiện nhiều phụ nhữ lựa chọn thực phẩm chức năng giảm cân, nhưng cũng chỉ đem lại hiệu quả tức thời. Khi không còn dùng thực phẩm chức năng giảm cân nữa thì lại tăng cân nhanh chóng.

Một số phụ nữ lại lựa chọn chế độ thanh lọc cơ thể, hay còn gọi là phương pháp detox. Trong quá trình thanh lọc, cùng với các tạp chất thì mỡ thừa, nước thừa trong cơ thể cũng sẽ được đào thải ra ngoài khiến người thực hiện có thể giảm được một vài cân, nhưng theo BS Phạm Gia Tuấn (Trung tâm Khám tư vấn và kiểm soát béo phì, Viện Dinh dưỡng quốc gia), việc thanh lọc cơ thể kết hợp giảm cân bằng detox là rất khắc nghiệt. Bởi biện pháp này loại bỏ hoàn toàn thức ăn có nguồn gốc từ động vật và khẩu phẩn ăn chủ yếu là nước trái cây có năng lượng quá thấp (trên dưới 400kcal/ngày). Nếu duy trì detox từ 1 đến 2 tuần dễ dẫn tới rối loạn các chức năng sinh học như men tiêu hóa, hệ miễn dịch, chức năng dẫn truyền nơron thần kinh, rất dễ bị choáng ngất do hạ đường máu, chưa kể đến việc giảm cân quá nhanh dễ dẫn đến các biến chứng nguy hiểm khác.

Theo PGS.TS Tạ Văn Bình (nguyên Giám đốc BV Nội tiết trung ương), cách giảm cân tốt nhất là khống chế lượng thức ăn ăn vào, buộc cơ thể phải lấy calo từ kho dự trữ vốn là lớp mỡ thừa. Vẫn ăn đầy đủ nhóm dinh dưỡng nhưng ăn ít đi, chia nhiều bữa nhỏ để giảm tổng số calo nạp vào; giảm đồ mỡ, béo, ngọt và tăng cường nhiều rau, hoa quả, nước đậu nành... kết hợp với tăng cường vận động, ít nhất mỗi ngày 1giờ đi bộ. Muốn giảm cân phải kiên trì, cần thời gian, mức gảm từ 1 - 3 cân/tháng là tối đa, để cơ thể thích nghi từ từ. Còn để tránh lên cân trở lại cần hình thành thói quen ăn uống, vận động như trong suốt quá trình thực hiện giảm cân.

Một số cách giảm cân được cho là sai lầm bao gồm: nhịn đói, uống giấm, ăn nhiều trái cây, không ăn thịt, tập luyện quá nhiều, tùy tiện sử dụng thuốc và trà giảm cân, uống quá nhiều nước và không điều độ với mong muốn ngây thơ là “thanh lọc dạ dày”.

Dừng lại trước khi gặp nguy hiểm

Trong quá trình giảm cân, rất cần có kiến thức, hiểu biết và phải dừng lại hoặc thay đổi phương pháp nếu không muốn trở thành người bệnh.

Cần biết rằng, không có một phương pháp giảm cân cho tất cả mọi người vì điều đó tùy thuộc cơ địa, tuổi tác của từng người. Các bác sĩ khuyên rằng, nếu đang áp dụng chế độ giảm cân mà gặp phải các dấu hiệu dưới đây thì phải dừng lại.

-Hay bị cảm lạnh: Đó là dấu hiệu cho thấy hệ miễn dịch đang thiếu các vitamin và chất chống oxy hóa cần thiết trong cơ thể. 

-Choáng váng, đau đầu, khó thở: Điều này phản ánh chế độ luyện tập đang áp dụng ở cường độ quá cao khiến lưu lượng máu truyền đi các cơ quan kém. 

-Đau dạ dày thường xuyên: Nếu thường xuyên cảm thấy khó chịu trong người hay có triệu chứng buồn nôn thì rất có thể một số loại thức ăn nạp vào có vấn đề. 

-Đau dây chằng, các khớp xương: Các bài tập để đốt cháy chất béo thường tập trung vào chạy và nhảy. Tuy nhiên, trong một số trường hợp hệ thống khớp hoạt động kém như khớp gối, đốt sống lưng sẽ không bảo đảm chất lượng của bài tập. Việc tập luyện sai tư thế cũng góp phần dẫn đến nguy cơ chấn thương cột sống và viêm khớp. 

-Rối loạn giấc ngủ: Là việc ngủ ít, ngủ thất thường, chập chờn, điều đó sẽ khiến cơ thể bị suy nhược, kéo theo nhiều tác dụng phụ nguy hiểm khác như tóc gãy rụng, da khô, mất cơ bắp... và đờ đẫn.    

Nguyễn Thanh Đức