Nghi nhiễm cúm A/H1N1: Nhất thiết phải đến cơ sở y tế

Khu cách ly bệnh nhân nhiễm cúm.

Nguy cơ tử vong cao do tự điều trị tại nhà

Được biết, trường hợp tử vong vì cúm A/H1N1 là một cô gái 26 tuổi sống tại quận Thủ Đức, TP HCM. BS Nguyễn Trí Dũng- Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng TP HCM cho hay, người phụ nữ này khởi phát bệnh và tự điều trị bệnh tại nhà. Trước đó, bệnh nhân được đưa vào BV quận Thủ Đức cấp cứu trong tình trạng suy hô hấp nặng, sau đó được chuyển lên BV Bệnh nhiệt đới TPHCM và tử vong trong ngày. Kết quả xét nghiệm cho thấy bệnh nhân đã nhiễm cúm A/H1N1.

Trong khi đó, tại BV Chợ Rẫy cũng đang cách ly, điều trị cho một người đàn ông bị nhiễm cúm A/H1N1 trong tình trạng nguy kịch sau cả tuần tự trị bệnh tại nhà. Bệnh nhân này hành nghề lái xe và đang mắc bệnh đái tháo đường, vừa được chuyển đến từ BV quận Thủ Đức vào ngày 5-6 trong tình trạng suy hô hấp, viêm phổi nặng.

Qua 2 trường hợp trên, có thể thấy hầu hết người dân vẫn đang chủ quan, thờ ở với cúm A/H1N1 và có suy nghĩ tự điều trị bệnh tại nhà mà không cần đến các cơ sở khám, chữa bệnh để điều trị bệnh kịp thời. Chính vì suy nghĩ chủ quan đó mà khi nhập viện thì bệnh đã trở  nặng và mất nhiều thời gian để hồi phục, có thể xảy ra nhiều biến chứng, thậm chí tiên lượng tử vong cao. 

Bên cạnh đó, bệnh cúm A/H1N1 còn khiến người dân dễ nhầm lẫn với bệnh cúm mùa thông thường. Bởi bệnh cúm A/H1N1 thường dễ mắc và lây lan vào mùa đông xuân, nhưng khác với cúm mùa thông thường – bệnh chỉ tấn công vào các tế bào thuộc phần trên của hệ hô hấp. Do đó, cúm A/H1N1 có khả năng tấn công sâu vào tế bào phổi, gây viêm phổi và thậm chí tử vong nếu không được điều trị kịp thời.

Bác sĩ Nguyễn Trung Cấp- Trưởng khoa Cấp cứu – BV Bệnh nhiệt đới trung ương, cho biết trên thế giới mỗi năm ghi nhận 250.000-500.000 trường hợp tử vong do cúm. Nhiều người nhiễm cúm vẫn khỏe mạnh nên chủ quan, coi đó là “bệnh xoàng”. Đến khi bệnh tiến triển nặng dẫn đến suy hô hấp, họ mới nhập viện thì tình trạng đã rất nặng, không thể cứu chữa.

“Bệnh cúm mùa tiến triển thường lành tính và không cần điều trị cũng có thể khỏi sau một vài ngày đến 1 tuần. Song, bệnh cũng có thể biến chứng nặng và nguy hiểm hơn ở những người có bệnh lý mạn tính về tim mạch, hô hấp, cao huyết áp, phổi, thận, rối loạn chuyển hóa, thiếu máu hoặc người bị suy giảm miễn dịch, người già và phụ nữ có thai”- bác sĩ Cấp cho hay.

Khả năng lây lan nhanh trong cộng đồng

Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) vừa cảnh báo cúm A/H1N1 lây nhiễm rất cao và lây lan nhanh trong cộng đồng. Virus cúm A/H1N1có khả năng tồn tại khá lâu ngoài môi trường, có thể sống từ 24-48 giờ trên các bề mặt như bàn, ghế, tủ, tay vịn cầu thang... Bệnh lây truyền từ người sang người theo đường hô hấp, qua nước bọt hay dịch tiết mũi họng khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc lây qua tiếp xúc với một số đồ vật có chứa virus rồi qua bàn tay đưa lên mắt, mũi, miệng. Bệnh lây lan càng mạnh, càng nhanh khi tiếp xúc trực tiếp người bệnh, đặc biệt ở nơi tập trung đông người như trường học, nhà trẻ, bệnh viện, ...

Theo PGS.TS Trần Đắc Phu - Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, chủng cúm A/H1N1 được coi là cúm đại dịch nhưng nay được xếp vào nhóm cúm mùa thông thường, giống như các chủng virus cúm B, cúm A/H3N2. Bệnh xảy ra trên toàn cầu. Tại Việt Nam, trong 10 năm gần đây, hằng năm đều ghi nhận từ 1-1,8 triệu trường hợp mắc hội chứng cúm, nguyên nhân chủ yếu là do các chủng virus cúm A/H3N2, cúm A/H1N1 và cúm B.

Trong khi các chủng cúm mùa (B, H3N2) chỉ tấn công vào các tế bào thuộc phần trên của hệ hô hấp thì cúm A/H1N1 có khả năng tấn công sâu vào tế bào phổi, gây viêm phổi, thậm chí tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Người mang virus cúm A/H1N1 có khả năng truyền virus cho những người xung quanh trong thời gian 1-7 ngày kể từ khi có triệu chứng của bệnh.

PGS.TS Trần Như Dương- Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương, dẫn kết quả giám sát viêm đường hô hấp cấp tính tại khu vực miền Bắc gần 3 tháng đầu năm 2018 cho thấy 34% mẫu dương tính với virus cúm mùa, trong đó chủ yếu là cúm A/H1N1, tiếp đến là cúm B và A/H3N2. Trước đây, cúm thường gia tăng vào mùa đông xuân nhưng nay bùng phát quanh năm, nhất là các tháng mùa xuân - hè.

“Hiện nay, các yếu tố như mật độ dân số cao, điều kiện sống chật chội, mức độ giao lưu, tiếp xúc lớn, tỉ lệ sử dụng vaccine phòng bệnh cúm rất thấp trong cộng đồng cũng như ý thức phòng bệnh của người dân còn hạn chế... rất thuận lợi để dịch cúm mùa lây lan”- PGS Dương nhấn mạnh. 

Bệnh cúm A/H1N1có các biểu hiệu chính là sốt trên 38 độ C, ho, đau họng, sổ mũi, đau đầu, đau cơ, mệt mỏi. Một số trường hợp nặng có thể bị suy hô hấp và dẫn đến tử vong. Bệnh cúm A/H1N1 có triệu chứng giống với cúm thông thường nên chỉ có thể chẩn đoán xác định bằng cách lấy dịch mũi họng tại cơ sở y tế để xét nghiệm.

Nhằm đảm bảo sức khỏe cộng đồng, Cục Y tế dự phòng khuyến cáo người dân nếu được nghi mắc cúm hoặc xác định mắc cúm thì cần được cách ly và đeo khẩu trang; phải thông báo ngay cho cơ sở y tế địa phương. Không tự ý sử dụng thuốc đặc biệt là thuốc kháng virus như Tamiflu mà phải tuân theo hướng dẫn của thầy thuốc.    

Xuân Thủy