Y tế thông minh và kết nối liên thông

Theo đó, các cơ sở y tế trên toàn quốc sẽ được hoàn thiện hệ thống phần mềm quản lý bệnh viện (HIS), đồng thời triển khai hệ thống quản lý xét nghiệm (LIS); hồ sơ bệnh án điện tử (EMR) cũng như ứng dụng, tiếp nhận chuyển giao công nghệ cao trong sản xuất dược phẩm, trang thiết bị y tế và vaccine, sinh phẩm y tế…

Đến nay, hầu hết các bệnh viện đã triển khai phần mềm quản lý bệnh viện.

Hiện đại hóa dịch vụ y tế 

Theo Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin (Bộ Y tế) Trần Quý Tường, Đề án này có mục tiêu ứng dụng và phát triển y tế thông minh góp phần hiện đại hóa các dịch vụ bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân, giúp người dân dễ dàng tiếp cận, sử dụng các dịch vụ này có hiệu quả cao nhất ở mọi lúc, mọi nơi. Đồng thời, ứng dụng và phát triển y tế thông minh để tăng cường công tác quản lý nhà nước theo hướng khoa học, chính xác, kịp thời, góp phần hoàn thiện chính phủ điện tử.

Trên cơ sở đó, Đề án nêu ra 5 mục tiêu cụ thể, bao gồm: Xây dựng cơ sở pháp lý để ứng dụng và phát triển y tế thông minh; đầu tư xây dựng trung tâm dữ liệu y tế quốc gia và hạ tầng kỹ thuật cho phát triển y tế thông minh; ứng dụng, phát triển y tế thông minh trong khám chữa bệnh và phòng bệnh; ứng dụng, tiếp nhận chuyển giao công nghệ cao trong sản xuất dược phẩm, trang thiết bị y tế và vaccine, sinh phẩm y tế; ứng dụng, phát triển y tế thông minh trong công tác quản lý về y tế, hiện đại hóa dịch vụ công trực tuyến, góp phần hoàn thiện chính phủ điện tử.

Được biết, công nghệ y tế thông minh sẽ bao gồm các hệ thống thiết bị phần cứng, kết hợp với việc tương tác dữ liệu y tế, bao gồm các mô phỏng dữ liệu y tế, cơ thể người bệnh theo mô hình thực tế ảo (Virtual reality). Ứng dụng công nghệ y tế thông minh sẽ mang lại rất nhiều lợi ích cho tất cả các bên liên quan, như tiết kiệm được thời gian và chi phí khám chữa bệnh cho người dân, cán bộ y tế giảm công việc thủ công, lặp đi lặp lại, mà dành thời gian nâng cao chuyên môn.

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn, trong năm 2018, nhiều ứng dụng công nghệ y tế hiện đại đã góp phần mở ra một cánh cửa mới trong quá trình hoàn thiện và phát triển ngành y tế. Điển hình là hệ thống Hồ sơ sức khỏe điện tử đã từng bước giảm thiểu giấy tờ, sổ sách tại trạm y tế xã, phường, thị trấn; góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu, giảm quá tải cho tuyến trên.

Đến nay, hầu hết các bệnh viện đã triển khai phần mềm quản lý bệnh viện, 99,5% cơ sở khám bệnh, chữa bệnh tại 63 tỉnh, thành phố trên toàn quốc đã kết nối liên thông với hệ thống giám định của BHXH Việt Nam. 100% dịch vụ công trực tuyến thuộc thẩm quyền Bộ Y tế được cung cấp trực tuyến ở mức độ 2; 57 dịch vụ công trực tuyến mức độ 3 và 4; kết nối liên thông với cổng thông tin điện tử chính phủ; công khai tiến độ giải quyết hồ sơ của Bộ Y tế trên cổng thông tin điện tử chính phủ.

Cùng với đó, Đề án “Tăng cường kiểm soát kê đơn thuốc và bán thuốc kê đơn” giai đoạn 2018-2020 được triển khai đã giúp người dân thuận tiện tra cứu thông tin về nguồn gốc, chất lượng, hạn sử dụng, giá cả từng loại thuốc; cơ quan Nhà nước có thêm công cụ quản lý chuỗi cung ứng thuốc từ sản xuất, nhập khẩu, phân phối bán buôn, bán lẻ. Tính đến đầu tháng 12/2018, Hà Nội đã có 1.799 cơ sở cung ứng thuốc thực hiện kết nối liên thông bằng công nghệ thông tin, giúp kiểm soát được tình trạng giá thuốc hay kê đơn thêm thuốc không cần thiết. 

Đáng chú ý, trong thời gian vừa qua, sản phẩm nghiên cứu khoa học MMS.net (phần mềm quản lý y tế đa tuyến, đa nền tảng) do ông Doãn Hữu Long - Giám đốc Sở Y tế Đắk Lắk đã đạt giải Vàng tại Hàn Quốc góp phần giải quyết các vấn đề cấp thiết đặt ra tại tuyến y tế cơ sở. Cho đến nay, ứng dụng đã được triển khai tại hơn 300 cơ sở khám chữa bệnh ở Việt Nam với chi phí thấp hơn tối thiểu 30% so với các giải pháp thương mại khác.

Vẫn còn nhiều thách thức

Mặc dù mang lại nhiều ích lớn tuy nhiên theo lãnh đạo Bộ Y tế, hiện nay đa số các bệnh viện tại Việt Nam vẫn chưa sử dụng công nghệ thông tin một cách rộng rãi và đồng bộ do những rào cản từ hạ tầng, thiết bị đến con người. 

PGS.TS Trần Quý Tường chia sẻ, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong ngành Y tế vẫn đang gặp nhiều khó khăn. Bộ Y tế hiện vẫn chưa ban hành được quy định kinh phí công nghệ thông tin được tính vào giá thành dịch vụ y tế và được bảo hiểm y tế chi trả theo quy định. Để triển khai hệ thống quản lý thông tin tiêm chủng quốc gia, Bộ Y tế đã triển khai rất tốt với 100% trạm y tế xã, phường sử dụng với tổng số khoảng 13.000 cơ sở tiêm chủng, quản lý hơn 9,5 triệu đối tượng. Người dân đã sử dụng với trên 6.000 sổ tiêm chủng điện tử nhưng hiện nay chưa có kinh phí để chi trả đối với hệ thống này. Vì thế, vẫn còn nhiều bất cập trong việc chưa đồng bộ dữ liệu phần mềm riêng của cơ sở tiêm chủng dịch vụ với hệ thống tiêm chủng quốc gia; trùng lặp đối tượng trên hệ thống,...

Định hướng đến năm 2030, ngành y tế  sẽ xây dựng hoàn thiện môi trường pháp lý để thúc đẩy nghiên cứu, áp dụng và phát triển y tế thông minh trên phạm vi cả nước, hạ tầng y tế thông minh, hệ thống quản trị y tế thông minh và chăm sóc sức khỏe thông minh; xây dựng và từng bước hình thành hệ thống khám chữa bệnh thông minh.        

Xuân Thủy