Đầu dòng Sê San mùa hạn

Nhà máy Thuỷ điện Ialy vừa đại tu các tổ máy, vừa phát điện cầm chừng để tiết kiệm nước phục vụ chống hạn. Ảnh: VGP/Minh Huệ

Mới 9 giờ sáng mà con đường vào Nhà máy thủy điện Sê San 3A, Sê San 3 (hạ lưu của Thủy điện IaLy) như bị thiêu cháy dưới ánh mặt trời. Cây cối hai bên đường khô queo, hàng trăm ha cà phê đang mùa cho quả héo rũ cành.

Đã gần một tháng nay, do thiếu nước nhà máy thuỷ điện Sê San 3 phải chạy cầm chừng mỗi ngày khoảng 5 giờ đồng hồ và một tuần nay, ngày chạy, ngày dừng để duy trì đưa nước về hạ du phục vụ nông nghiệp .

Sê San, dòng sông năng lượng của Tây Nguyên giờ đây trong xanh có thể nhìn tới đáy. Nước xuống thấp, ven bờ sông trắng xóa rễ cây.

Gần 12 giờ trưa, trong gian máy của thủy điện Ialy, một nhóm thợ đầm đìa mồ hôi đang hì hụi kiểm tra tổ máy số 1. Phó Giám đốc Công ty Thủy điện IaLy, Đoàn Tiến Cường cho biết nếu cho chạy hết công suất cả 4 tổ máy của thuỷ điện Ialy (720 MW) thì chỉ mươi ngày nữa là hồ Ialy về mực nước chết. Do vậy, để duy trì việc phát điện kết hợp đưa nước về hạ du, Ialy sẽ lần lượt đại tu các tổ máy chờ lũ chính vụ (khoảng tháng 10).

Đã gần 6 tháng Gia Lai không có mưa, mực nước trên các con sông lớn như Sê San, sông Ba (Gia Lai); Đắk Bla, Pô Kô (Kon Tum); Sêrêpốk (Đắk Lắk); Krông Nô (Đắk Nông) đã xuống mức thấp nhất trong vòng 10 năm trở lại đây. Nhiều con suối nhỏ chảy về các đồng lúa, nương bắp đã cạn kiệt, lòng suối chỉ còn là những đám đất khô nứt nẻ.

Sông Sê San cạn trơ đáy. Ảnh: VGP/Minh Huệ

Theo thống kê của Sở NNPTNT Gia Lai, hạn hán đã làm cho hơn 8.000 ha cây trồng các loại bị thiệt hại nặng nề và đứng trước nguy cơ mất trắng. Riêng ở huyện Kông Chro, hạn hán đã làm ảnh hưởng gần 3.000 ha cây trồng, trong đó có 1.136 ha có thể bị mất trắng. Diện tích còn lại tập trung ở các xã như Yang Trung, Đăk Kơ Ning, Kông Yang... giảm năng suất 30-50%. Huyện Đăk Pơ, hơn 364 ha cà phê cũng trong tình cảnh tương tự.

Thị xã An Khê có hơn 156 ha lúa nước hai vụ bị hạn nặng, 143 ha mía trồng mới năng suất ước giảm 30 - 70%. Các huyện Đức Cơ, Chư Prông, Ia Grai… có hơn 5.000 ha cà phê thiếu nước tưới. Đặc biệt, khoảng 3.000 ha cây cà phê đang thời kỳ cho hạt bị hạn nặng, nếu không có nước tưới sẽ thiệt hại rất lớn. 

Trong khi đó, tổng lượng nước về hồ Ialy trong 3 tháng đầu năm 2013 chỉ đạt 598 triệu m3, bằng 59% cùng kỳ năm 2012 và bằng 71% so với trung bình hiều năm.

Hàng ngàn ha cà phê ở Tây Nguyên khô héo vì hạn hán. Ảnh: VGP/Minh Huệ

Theo kinh nghiệm, tháng 3 Tây Nguyên chưa phải là tâm điểm của hạn hán, nhưng mực nước các sông, hồ ở khu vực này đang từng ngày xuống thấp, thậm chí nhiều con sông, con suối nhỏ đã cạn kiệt, trơ đáy, kể cả mạch nước ngầm cũng rất ít. Lãnh đạo Công ty thuỷ điện Ialy khẳng định nhà máy sẽ thực hiện triệt để các chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Công Thương và Tập đoàn Điện lực Việt Nam trong việc duy trì đưa nước về hạ du chống hạn cho vùng hạ du sông Sê San.

Minh Huệ