Doanh nghiệp cà phê: 6.330 tỉ đồng nợ xấu

Quy định của Chính phủ về tín dụng đầu tư và tín dụng xuất khẩu của Nhà nước cho phép cà phê cùng với nhiều mặt hàng như chè, hạt tiêu, thủy sản trong nhóm được vay vốn tín dụng xuất khẩu. Thời hạn vay tối đa, kể cả thời gian gia hạn nợ, là 12 tháng.

Theo thông tin từ Bộ Tài chính dẫn lại báo cáo của Hiệp hội Cà phê Ca cao Việt Nam lên Chính phủ hôm 26-6, dư nợ xấu tại các ngân hàng thương mại và Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB) của các doanh nghiệp cà phê hiện vào khoảng 6.330 tỉ đồng, chưa bao gồm các khoản nợ vay ngân hàng thương mại của các đại lý thu mua cà phê, các hộ kinh doanh cá thể, các công ty thu mua và các đại lý thu mua. Trong số này có 696 tỉ đồng (chiếm khoảng 11%) là dư nợ cho vay tín dụng xuất khẩu tại VDB.

Bộ Tài chính cho biết, 100% dư nợ tại VDB là nợ quá hạn, chủ yếu tập trung vào 2 doanh nghiệp xuất khẩu cà phê lớn nhất là Công ty cổ phần Đầu tư và Xuất nhập khẩu cà phê Tây Nguyên và Công ty cổ phần Tập đoàn Thái Hòa, chiếm khoảng 56% tổng dư nợ.

Thời hạn cho vay đối với mặt hàng cà phê thông thường từ 4 đến 6 tháng tùy thuộc vào hợp đồng xuất khẩu. Tuy nhiên, theo chu kỳ kinh doanh có giai đoạn giá xuất khẩu cà phê xuống thấp nên các doanh nghiệp có xu hướng găm hàng đợi giá lên, hoặc bán trong nước để giảm lỗ. Do vậy các doanh nghiệp có nhu cầu kéo dài thời hạn vay tín dụng xuất khẩu.

Tuy nhiên, theo Nghị quyết 02 của Chính phù về các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, hỗ trợ thị trường và giải quyết nợ xấu, các trường hợp vay vốn tại VDB chỉ có các mặt hàng thủy sản, rau quả được phép giãn nợ. Cà phê không thuộc nhóm được hỗ trợ chính sách như vậy. Do đó, muốn hỗ trợ cho nhóm doanh nghiệp cà phê giãn nợ như đề xuất của Bộ NN&PTNN, phải sửa Nghị định 54 của Chính phủ hướng dẫn thực hiện Nghị quyết 02, mới có thể giãn nợ cho doanh nghiệp cà phê xuất khẩu từ 12 tháng lên 36 tháng.

Các doanh nghiệp cà phê hiện than phiền do thiếu vốn và 2 năm qua phải vay ngân hàng với lãi suất cao, trung bình 17%/năm, nên việc thu mua và xuất khẩu cà phê trong nước không cạnh tranh được với doanh nghiệp nước ngoài.

Song Bộ Tài chính cho rằng, ngoài các nguyên nhân nói trên, khó khăn của ngành cà phê còn do vấn đề quy hoạch và đầu tư đối với cây cà phê: chậm tái canh nên năng suất thấp, người trồng cà phê có tiềm lực tài chính yếu, không có khả năng đầu tư giống, chăm sóc. Vì vậy, ngoài các giải pháp về tín dụng, cần có những giải pháp căn cơ để giải quyết các yếu kém nói trên. Nếu chỉ giãn nợ tín dụng xuất khẩu cho các doanh nghiệp cũng không giải quyết được triệt để khó khăn cho ngành này. Trước mắt, Bộ Tài chính trình Chính phủ giao cho Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo các tổ chức tín dụng khác có các giải pháp để hỗ trợ giải quyết khó khăn cho doanh nghiệp cà phê.

Tuy nhiên, Bộ Tài chính cũng lưu ý, hiện tại các chính sách ưu đãi về thuế, phí, đất đai đối với các mặt hàng nông sản, trong đó có cà phê, đã được quy định ở mức tối đa. Việc bổ sung thêm các chính sách ưu đãi cần cân nhắc để tránh vi phạm các cam kết quốc tế đã ký.

Hiện tại, thuế xuất khẩu cà phê là 0%, trong khi thuế nhập khẩu từ 15% đến 30% tùy loại, bằng mức trần tại thời điểm năm 2013 theo cam kết khi Việt Nam gia nhập WTO.