Cách tính đóng bảo hiểm xã hội 2016: Ai lợi, ai thiệt?

Doanh nghiệp than khó, người lao động lo        

Theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, mức đóng BHXH sẽ thay đổi từ đầu năm tới. Cụ thể, từ 1/1/2016 đến hết năm 2017 đóng BHXH dựa trên mức lương và phụ cấp ghi trong hợp đồng.

Từ 1/1/2018 trở đi, người lao động đóng bảo hiểm dựa trên mức lương, phụ cấp và nhiều khoản bổ sung khác ghi trong hợp đồng lao động. Người lao động sẽ đóng 8% và DN đóng 18%, chiếm 26% lương hàng tháng.

Quy định này được đánh giá nhằm đảm bảo giúp người lao động khi về hưu không bị rơi vào ngưỡng cận nghèo vì tiền lương hưu quá thấp. Tuy nhiên trái với quan điểm nhà làm luật, đến thời điểm này khi chỉ còn ít ngày nữa quy định trên chính thức có hiệu lực, cả DN và người lao động đều coi cách tính đóng trên là gánh nặng, là nỗi lo làm ảnh hưởng đến quyền lợi của mình.     

DN than khó xét ra còn dễ hiểu và có lý, bởi cùng với tăng lương tối thiểu vùng, tăng tiền đóng BHXH sẽ khiến DN bị ảnh hưởng. Trên thực tế, trước đó đại diện giới chủ đã có Tờ trình gửi Chính phủ xem xét giãn lộ trình đóng BHXH theo quy định mới. Nhưng xét về góc độ người lao động, quy định trên có thực sự là đáng lo?

Liên quan tới vấn đề này, trao đổi với báo chí, bà Hồ Thị Kim Ngân, Trưởng phòng Pháp luật - Quan hệ lao động, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho biết, cách tính BHXH mới này xuất phát từ thực tế. Quá trình tổng kết thực tiễn và thi hành Luật BHXH năm 2006 cho thấy,  nhiều DN đóng BHXH cho người lao động trên cơ sở tiền lương tối thiểu hoặc cao hơn một chút. DN cũng chia thu nhập của người lao động ra làm nhiều loại phụ cấp để làm giảm phần đóng BHXH. Ví dụ, cũng là tiền lương nhưng lại chia ra phụ cấp chuyên cần, năng suất… dẫn đến tổng phụ cấp lại cao hơn lương chính.

Điều này dẫn đến tiền đóng BHXH còn thấp, chỉ chiếm 66% mức thu nhập thực lĩnh của người lao động. Hệ quả là lương hưu người lao động được hưởng rất thấp, không đảm bảo đời sống. Vì vậy, luật mới quy định tiền đóng BHXH phải dựa trên cơ sở tiền lương và phụ cấp để khắc phục tình trạng người nghỉ hưu được nhận lương hưu quá thấp.

“Người lao động nên nhìn vào những điểm có lợi về lâu dài trong chính sách mới, là đóng nhiều thì hưởng lương hưu cao. Nhiều người đi làm lương rất cao nhưng lại đóng BHXH chưa bằng nửa lương thực lĩnh. Về già không có nguồn thu nào khác, dễ hụt hẫng khi chăm lo cho cuộc sống. Hàng năm tiền lương hưu đều được điều chỉnh theo tỷ lệ trượt giá, nên người lao động không cần lo lắng quá về việc lương hưu không “chạy đua” nổi với trượt giá” - bà Ngân phân tích.
       
Đừng để Luật đợi hướng dẫn

Phụ cấp để tính đóng BHXH sẽ gồm những phụ cấp nào đang là câu hỏi, là mối quan tâm của rất nhiều người dân và DN, khi mà Luật BHXH chính thức có hiệu lực đã cận kề trong khi Bộ LĐTB&XH vẫn chưa ban hành Thông tư hướng dẫn Nghị định 115/2015 về dẫn thi hành Luật BHXH. 

Trao đổi với báo chí, bà Trần Thị Thúy Nga- Vụ trưởng Vụ BHXH (Bộ LĐTB&XH) cho biết, những khoản phụ cấp lương tính đóng BHXH năm 2016-2017 là tiền lương và phụ cấp lương quy định tại Điểm a, khoản 2, điều 4, Thông tư 47/2015 đã được Bộ LĐTB&XH ban hành tháng 11 vừa qua.

Từ năm 2018, ngoài những khoản đã quy định trên, tiền lương tính BHXH sẽ được cộng thêm những khoản bổ sung quy định ở Điểm a, khoản 3, Điều 4, Thông tư 47. Tuy nhiên những khoản như: Tiền thưởng, tiền ăn giữa ca, hỗ trợ đi lại, điện thoại, nhà ở, nuôi con nhỏ…sẽ không được tính vào để đóng BHXH.

“Tất cả những khoản dùng tính đóng BHXH đều đã được xác định trước số tiền, không quá biến động từng tháng. Nhằm giảm khó khăn cho doanh nghiệp, người lao động và cơ quan bảo hiểm trong việc tổ chức thực hiện thu, đóng và quản lý BHXH”- bà Nga nói.

Cũng theo bà Nga, để đưa Luật BHXH vào đời sống, hiện Bộ LĐTB&XH đang gấp rút chuẩn bị Thông tư và lấy ý kiến của các bộ, ngành; trên cơ sở đó sẽ ban hành hướng dẫn cụ thể.

“Chúng tôi nhận thấy đây là quy định rất quan trọng, ảnh hưởng tới quyền lợi của hàng chục triệu người dân. Chính vì vậy, chúng tôi đã làm rất kĩ và có nhiều ví dụ để quá trình thực hiện được dễ dàng và thuận lợi hơn. Theo đó Thông tư hướng dẫn dày hơn 50 trang khổ giấy A4 và chắc chắn sẽ ban hành trong tháng này”- bà Nga nói.    

 Lê Bảo