Gia tăng số vụ xâm hại tình dục trẻ em

Cụ thể, năm 2016, khởi tố 1.514 vụ/1.483 bị can; truy tố 1.339 vụ/1.403 bị can; xét xử:1.381 vụ/1.449 bị cáo. Năm 2017 (tính từ 1/12/2016 đến 28/2/2017), khởi tố 168 vụ/164 bị can; truy tố 167 vụ/173 bị can; xét xử 158 vụ/162 bị cáo.

Ngoài ra mỗi năm còn khoảng trên, dưới 200 vụ thuộc trường hợp mới thụ lý đang giải quyết tố giác tin báo tội phạm bị tạm đình chỉ, hoặc ra quyết định không khởi tố vụ án hình sự.

Từ tháng 12/2017, Tổng đài 111 bảo vệ trẻ em chính thức được kết nối trên cả nước để tiếp nhận tất cả các thông tin tố giác hành vi xâm hại, bạo hành trẻ em.

Nhiều vụ “chìm xuồng”

Theo Cục Cảnh sát hình sự (Bộ Công an), tình trạng xâm hại tình dục trẻ em có dấu hiệu gia tăng và diễn biến phức tạp.

Từ năm 2014 đến nay, cả nước xảy ra hơn 4.000 vụ với khoảng 5.000 trẻ em bị xâm hại tình dục.

Đối tượng xâm hại tình dục trẻ em phổ biến ở độ tuổi từ 17 đến 40, đang thất nghiệp hoặc làm nghề tự do.

Cá biệt, một số người có tri thức, nghề nghiệp ổn định cũng lợi dụng công việc để xâm hại trẻ em.

Phương thức, thủ đoạn xâm hại trẻ em không có gì mới, song, do trẻ không đủ khả năng tự vệ, phòng tránh nên dễ dàng trở thành nạn nhân.

Đánh giá về thực trạng trẻ em bị xâm hại tình dục, bà Nguyễn Vân Anh- giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và ứng dụng khoa học về giới, gia đình, phụ nữ và vị thành niên (CSAGA) cho biết, trẻ em gái có nguy cơ bị xâm hại tình dục nhiều hơn trẻ em trai.

Số trẻ em gái từ 12 đến 15 tuổi bị xâm hại tình dục chiếm 57,46% tổng số vụ xâm hại. Đáng chú ý, số trẻ dưới 6 tuổi bị xâm hại tình dục chiếm tỷ lệ 13,2% và có rất ít vụ bị đưa ra xét xử. Năm 2017, cả nước xảy ra hàng trăm vụ xâm hại tình dục trẻ em nhưng mới có 10 vụ được đưa ra xét xử.

“Dường như cái ác rình mò ở mọi nơi. Từ người lạ, hàng xóm, bố dượng đến ông nội, bố đẻ cũng là thủ phạm xâm hại các em. Và khi mà các vụ án xâm hại tình dục vẫn còn bị “chìm xuồng” thì khi đó những người có âm mưu hoặc có hành vi phạm tội còn nhởn nhơ, coi nhẹ luật pháp”- bà Nguyễn Vân Anh khẳng định.

Mạnh tay với hành vi dâm ô đối với trẻ em

Thực tế cho thấy, dù theo quy định của Hiến pháp năm 2013 (Điều 107) thì Viện Kiểm sát nhân dân thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp, có nhiệm vụ bảo vệ pháp luật, bảo vệ quyền con người, quyền công dân; tuy nhiên  theo đại diện Viện Kiểm sát, việc thực hành quyền công tố gặp nhiều khó khăn khi gia đình có trẻ bị xâm hại tình dục tố giác muộn, khiến các cơ quan chức năng không có đủ thông tin cần thiết, không còn dấu vết hoặc dấu vết không có giá trị chứng minh.

TS Hoàng Anh Tuyên- Vụ Pháp chế và quản lý khoa học, Viện KSNDTC cho biết, việc thực hiện quyền công tố gặp không ít khó khăn, hạn chế vì gia đình có trẻ bị xâm hại tình dục tố giác muộn, khiến các cơ quan chức năng không có đủ thông tin cần thiết, không còn dấu vết hoặc dấu vết không có giá trị chứng minh.

Trong khi đó việc thu thập, đánh giá chứng cứ còn khó khăn, do đôi khi chỉ có lời khai người bị hại, đối tượng không nhận tội, không có nhân chứng trực tiếp… Ngoài ra, việc đánh giá chứng cứ, tội danh của các cơ quan chức năng không khớp do nhận thức khác nhau về các quy định pháp luật.

Từ đó TS Hoàng Anh Tuyên cho rằng để việc áp dụng pháp luật được thống nhất, cần sửa đổi, bổ sung pháp luật hình sự nêu rõ những khái niệm chưa rõ ràng và quy định theo hướng mở rộng nguyên tắc xác định chứng cứ, cách thức thu thập chứng cứ đối với loại tội phạm này để kịp thời phát hiện, điều tra, xử lý loại tội phạm xâm hại tình dục trẻ em.

Ngoài ra Hội đồng Thẩm phán TANDTC cần ban hành nghị quyết hướng dẫn áp dụng thống nhất khái niệm “dâm ô” để khắc phục vướng mắc đang tồn tại giữa các cơ quan tiến hành tố tụng trong xác định tội danh dâm ô đối với trẻ em.

Đồng quan điểm, luật sư Ngô Anh Tuấn cũng cho rằng, Bộ luật Hình sự nên có quy định cụ thể về hành vi “dâm ô”; giảm độ tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự với tội dâm ô trẻ em.

Theo Bộ luật Hình sự năm 2015, tội dâm ô chỉ áp dụng cho người đủ 18 tuổi trở lên. Như vậy, người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi phạm tội dâm ô không phải chịu trách nhiệm hình sự với tội danh này.

“Trên thực tế, có những trường hợp “lách luật” bằng cách cho người đủ 16 đến dưới 18 tuổi chịu tội thay để không bị xử lý hình sự. Để khắc phục kẽ hở của pháp luật, việc hạ độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự với tội danh dâm ô là hợp lý”- theo luật sư Ngô Anh Tuấn.    

Lê Bảo