Mô hình trồng cà phê xen hồ tiêu ở Ea Ning

Do cà phê đã già cỗi nên năng suất thấp, sau khi tìm hiểu thông tin, năm 2010 gia đình anh Nguyễn Xuân Thủy ở thôn 24 (xã Ea Ning) đã quyết định trồng hồ tiêu xen cà phê. Trên diện tích đất 0,5 ha, anh quyết định chặt phá toàn bộ diện tích trồng cà phê già cỗi cho năng suất thấp, thay vào đó là trồng giống cà phê ghép xen với hồ tiêu. Để tiêu không phát triển cạnh tranh với cà phê, anh chọn giải pháp trồng xen với mật độ vừa phải và sử dụng trụ sống là cây muồng để trồng hồ tiêu. Trụ sống sẽ có tác dụng che bóng, chắn gió cho cà phê. Anh Thủy chọn giống cà phê ghép cho tán thấp gọn, quả nhiều và to… Trong những năm qua, vườn tiêu trồng xen cà phê của anh Thủy đã cho thu nhập khá cao. Bình quân mỗi trụ tiêu cho thu hoạch từ 6-7 kg quả. Niên vụ 2014 - 2015, với 0,5 ha đất vườn, anh Thủy đã thu hoạch 2,2 tấn tiêu và 1,2 tấn cà phê, mang lại thu nhập gần 450 triệu đồng sau khi trừ chi phí.

 Anh Huyên đang chăm sóc vườn cà phê xen hồ tiêu.

Gia đình anh Phạm Công Huyên (thôn 24) cũng là một hộ điển hình trong thực hiện mô hình trồng cà phê xen hồ tiêu. Gia đình anh Huyên có 1,4 ha đất trồng cà phê nhưng cho năng suất thấp, giá cả bấp bênh, giá thuê nhân công cao cùng với chi phí chăm sóc tốn kém, hiệu quả kinh tế không cao. Năm 2011, anh Huyên đã mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng bằng cách trồng gần 5 sào cà phê xen tiêu với giống tiêu Vĩnh Linh và cà phê ghép, số diện tích còn lại anh trồng tiêu đồng loạt. Qua thời gian chăm sóc, đến nay vườn cà phê xen hồ tiêu đã cho thu hoạch, năm vừa qua anh Huyên thu gần 1 tấn cà phê nhân và gần 2 tấn tiêu, sau khi trừ chi phí gia đình anh thu lãi gần 400 triệu đồng.

Qua thực tế ở Ea Ning cho thấy, khi trồng xen, tỷ lệ sâu bệnh trên cà phê và hồ tiêu đều giảm so với vườn trồng thuần. Vì vậy, trong khi tính toán các giải pháp như tái canh từng phần, ghép cải tạo thì việc trồng xen hồ tiêu trong cà phê rồi cải tạo dần được đông đảo nông dân ở Ea Ning và các vùng khác ở huyện Cư Kuin lựa chọn.

Theo đánh giá của chính quyền địa phương, qua thực tế theo dõi cho thấy, trồng hồ tiêu xen với cà phê có một số ưu điểm như: hồ tiêu không cạnh tranh dinh dưỡng với cây cà phê vì cây tiêu được trồng ở dưới gốc các cây bóng mát; cây hồ tiêu không cạnh tranh ánh sáng với cà phê vì cây tiêu có bộ tán hình trụ vươn thẳng lên phía trên bám vào thân cây bóng mát. Giai đoạn mùa khô trùng vào giai đoạn tưới nước cho cây cà phê, vì vậy cây hồ tiêu cũng được hưởng lượng nước tưới để sinh trưởng và ra hoa. Cây hồ tiêu thu hoạch vào sau mùa thu hái cà phê nên không có sự tranh chấp về lao động. Điểm cần lưu ý là hồ tiêu là cây trồng dễ bị dịch bệnh nên bà con cần có sự theo dõi, đánh giá kỹ trước khi phát triển ồ ạt.

Mỹ Hằng