Cần nhiều nguồn vốn phát triển hạ tầng giao thông đường bộ

Với sự cố gắng, nỗ lực của Đảng, Nhà nước và của toàn dân trong việc tập trung đầu tư, phát triển hạ tầng giao thông đường bộ, đến nay tổng chiều dài đường bộ cả nước đã tăng gấp 2 lần so với những năm đầu của thập kỷ 90. Về cơ bản, hệ thống hạ tầng giao thông đường bộ nước ta đã hoàn thành việc cải tạo, nâng cấp. Các quốc lộ chính như: Trục dọc Bắc -Nam (Quốc lộ 1, đường Hồ Chí Minh -giai đoạn 1); hệ thống quốc lộ hướng tâm (các quốc lộ 2, 3, 5, 6, 32, 13, 51, 22, xuyên á...); hệ thống đường vành đai biên giới phía Bắc, Tây Nguyên, Tây Nam Bộ (bao gồm các quốc lộ: 279, 4A, 4B, 14, 14C -giai đoạn 1…) và các tuyến quốc lộ nối đến các cửa khẩu quốc tế; các vùng kinh tế trọng điểm... đang được triển khai xây dựng; góp phần quan trọng vào quá trình phát triển kinh tế đất nước, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu cây trồng vật nuôi, xóa đói, giảm nghèo ở các địa phương vùng sâu, xa, biên giới của Tổ quốc. 

Tuy nhiên, hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông nước ta hiện vẫn trong tình trạng lạc hậu, chưa đáp ứng được yêu cầu tăng trưởng nhanh của nền kinh tế đất nước. Các tuyến đường liên vùng, hướng tâm, vành đai, các tuyến nối cảng biển, cảng hàng không và các cửa khẩu quốc tế chưa hoàn chỉnh, thiếu liên kết. Mạng đường cao tốc còn sơ khai. Hệ thống đường giao thông vùng sâu, xa, miền núi, biên giới chưa đáp ứng nhu cầu phát triển và bảo đảm quốc phòng, an ninh ở các địa phương.

Nghị quyết 13-NQ/TW, ngày 16-1-2012 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI đã xác định: Phát triển hạ tầng giao thông đường bộ là một trong những ưu tiên hàng đầu, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế -xã hội trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước... Tuy nhiên, thực tế hiện nay, việc bảo đảm nguồn vốn cho các dự án vẫn đang là bài toán nan giải. Riêng Quốc lộ 1A, với chiều dài 2.800km (từ Lạng Sơn đến Mũi Cà Mau) mới làm được 500km, còn lại hơn 2000km cần phải tập trung làm gấp để đưa vào vận hành khai thác từ nay đến năm 2016, vẫn còn đang thiếu vốn. Đó là chưa nói đến việc nâng cấp mở rộng các tuyến đường liên tỉnh, liên vùng, cảng biển, cảng hàng không, đường đô thị, giao thông miền núi, vùng sâu, xa, biên giới... Nếu không có các cơ chế, chính sách để thu hút vốn, chắc chắn quy hoạch và định hướng phát triển giao thông đường bộ đến năm 2020 nước ta đáp ứng nhu cầu vận chuyển 5, 5 tỷ hành khách và hàng chục tỷ tấn hàng hóa sẽ khó có thể đạt được.

Xưa nay người ta vẫn thường nói: Có “thông” mới có “thương”. Có phát triển được về giao thông thì mới phát triển được về thương mại, buôn bán. Trong điều kiện kinh tế nước ta còn gặp nhiều khó khăn hiện nay, việc huy động nguồn vốn của các thành phần kinh tế thông qua các hình thức đầu tư BT, BOT, hoặc các hình thức tương tự sẽ là “đòn bẩy” để thúc đẩy phát triển giao thông. Thực tế đã chứng minh một số tuyến đường cao tốc như: Đường cao tốc Hà Nội -Hải Phòng, đường cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh -Trung Lương... đường trục phía bắc Hà Đông, đường trục phía nam Hà Tây (cũ) hình thành từ phương thức huy động trên. Tuy nhiên, theo nhiều nhà đầu tư, hình thức BOT hiện cũng không còn “hấp dẫn” bởi những “rào cản” về giải phóng mặt bằng, lãi suất vay hiện nay… Vì thế, việc tạo ra một cơ chế thích hợp để khuyến khích các nhà đầu tư trong nước, nước ngoài và cả tư nhân; các tổ chức tài chính quốc tế, các nhà tài trợ cùng tham gia xây dựng các dự án giao thông, cung cấp vốn cho các dự án giao thông cần được Bộ Giao thông vận tải, các ban, ngành, địa phương tính đến. Nếu không, bài toán về vốn cho phát triển hạ tầng giao thông đường bộ nước ta xem ra chưa thể sớm có lời giải.