Quy hoạch lại giáo dục đại học

Phóng viên: Năm 2016 đã sắp qua với rất nhiều thay đổi trong ngànhgiáo dục. Nếu có thể tổng kết một cách ngắn gọn, bộ trưởng nói gì?

- Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ: Ngắn gọn là chúng tôi đã làm được một số việc, có thể kể đến điểm nhấn quan trọng hàng đầu như ban hành Khung cơ cấu hệ thống giáo dục quốc dân và Khung trình độ quốc gia Việt Nam. Trên tinh thần cầu thị và lắng nghe, năm 2016, ngành giáo dục đã mạnh dạn nhìn lại những quy chế, quy định còn hạn chế để thay đổi, bổ sung và hoàn thiện như Thông tư 22 về đánh giá học sinh tiểu học trên cơ sở hoàn thiện Thông tư 30, quy chế đào tạo tiến sĩ hay nghị định về hợp tác đầu tư của nước ngoài trong lĩnh vực giáo dục đang trong quá trình hoàn thiện với nhiều điểm mới hứa hẹn tạo ra những chuyển biến tích cực về chất lượng đào tạo.

 

Kỳ thi THPT quốc gia và xét tuyển vào ĐH, CĐ năm 2016 đã cơ bản khắc phục những hạn chế của kỳ thi năm 2015 và nhận được sự đồng thuận, đánh giá cao của xã hội. Có thể nói đây là kết quả quan trọng để ngành tiếp tục triển khai phương án thi, tuyển sinh ĐH năm 2017 và các năm tiếp theo theo hướng ngày càng nhẹ nhàng, khách quan, minh bạch hơn. 2016 tiếp tục là một năm thành công của học sinh Việt Nam tại các cuộc thi Olympic quốc tế khi 8 đoàn học sinh tham dự các kỳ thi Olympic khu vực và quốc tế đều mang về huy chương vàng, trong đó có huy chương vàng môn sinh học chúng ta phải chờ đợi 15 năm qua.

Sinh viên Trường ĐH Khoa học Tự nhiên trong phòng thí nghiệm Ảnh: TẤN THẠNH

Dư luận xã hội vẫn còn rất nhiều phàn nàn, chưa hài lòng đối với ngành giáo dục. Bộ trưởng có nghĩ cần nhìn thẳng vào những hạn chế của ngành thay vì chỉ nói đến thành tích một cách lạc quan?

- Đúng là bên cạnh những kết quả đã đạt được, ngành chúng tôi cũng còn những hạn chế, chưa làm được như việc xây dựng và thực hiện chính sách về giáo dục và đào tạo còn những điểm chưa phù hợp, khó triển khai trong thực tiễn. Đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục còn bất cập, cơ cấu chưa hợp lý, trình độ không đồng đều. Nguồn lực đầu tư còn hạn chế so với yêu cầu phát triển của ngành.

Chất lượng giáo dục, nhất là giáo dục ĐH, chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế. Việc tăng quy mô giáo dục ĐH không tương xứng với các điều kiện bảo đảm chất lượng, trong khi công tác dự báo nhu cầu thị trường lao động chưa được quan tâm đúng mức, dẫn tới chất lượng đào tạo chưa tốt. Chương trình đào tạo chậm được đổi mới, còn nặng về lý thuyết, thiếu tính thực tiễn, thiếu sự gắn kết giữa nhà nước, nhà trường và doanh nghiệp.

Đến nay, mặc dù ngành giáo dục đã thực hiện phân cấp tối đa cho các địa phương song sự chủ động vào cuộc của các cấp chính quyền ở một số địa phương vẫn chưa được thể hiện rõ nét. Một số nơi chưa phát hiện và chủ động có các giải pháp khắc phục trước các vấn đề giáo dục và đào tạo của địa phương.

Rõ ràng là nhìn vào những khó khăn, hạn chế như ông đã nêu, có thể thấy 2017 sẽ là năm ngành giáo dục có rất nhiều việc phải làm. Với tư cách là người đứng đầu ngành giáo dục, đâu sẽ là việc bộ trưởng ưu tiên?

- 2017 sẽ là năm ngành giáo dục tăng cường kỷ cương và nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong các cơ sở giáo dục, đào tạo. Đối với bậc học mầm non, chúng tôi tiếp tục chú trọng đổi mới hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Ở bậc học phổ thông, nhấn mạnh đến giáo dục đạo đức, lối sống, kỹ năng sống, ý thức, trách nhiệm của công dân đối với xã hội, cộng đồng... Riêng với giáo dục ĐH, đẩy mạnh việc nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực, đặc biệt là nguồn nhân lực chất lượng cao. Đẩy mạnh công tác kiểm định chất lượng giáo dục ĐH, công khai, minh bạch các điều kiện bảo đảm chất lượng và kết quả kiểm định, xếp hạng. Từ đó, quy hoạch lại mạng lưới các cơ sở giáo dục ĐH phù hợp với nhu cầu nhân lực của đất nước.

Chúng tôi cũng sẽ tập trung rà soát, đánh giá thực trạng chất lượng đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục các cấp theo chuẩn, tiêu chuẩn ban hành, từ đó xây dựng chương trình, kế hoạch và tổ chức đào tạo, bồi dưỡng giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục đạt chuẩn. Hiện nay, ngành cũng đang triển khai tái cơ cấu các trường sư phạm theo hướng giảm bớt số lượng để nâng cao chất lượng đào tạo, đáp ứng yêu cầu đổi mới.