Một số vấn đề thường gặp khi nuôi con bằng sữa mẹ

Áp xe vú: Áp xe vú do vi khuẩn gây ra, hay gặp nhất là vi khuẩn tụ cầu, liên cầu, phế cầu. Khi bị áp xe vú thường xuất hiện các triệu chứng như: cơ thể người mẹ đột ngột sốt cao, đau đầu, mất ngủ; đau nhức sâu ở trong tuyến vú, đau tăng khi cử động cánh tay, vai; vú bị viêm to ra, hạch ở nách cùng bên sưng đau; da tại chỗ đau có thể bình thường hoặc nóng đỏ. Khi tạo thành áp xe, mọi triệu chứng của giai đoạn viêm đều tăng lên với các biểu hiện như: sốt cao, rét run, môi khô, đau đầu, khát nước, da xanh, gầy sút nhanh; đau nhức sâu trong tuyến vú, đau tăng khi cử động vai, cánh tay, khi cho con bú; vú sưng to, núm vú tụt; có thể có mủ chảy qua đầu núm vú.

Để phòng áp xe vú: giữ gìn vệ sinh sạch sẽ vùng vú trước và sau khi cho con bú. Tránh xây xát, rạn nứt đầu vú, tránh ứ đọng sữa. Ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng.

Nứt núm vú: Nguyên nhân thường gặp là do người mẹ cho con ngậm vú chưa đúng. Mẹ chỉ cho con ngậm đầu núm vú mà chưa ngậm hết quầng vú nên mỗi lần con bú núm vú bị kéo ra, co kéo lâu ngày gây nứt da xung quanh núm vú. Khi bị nứt núm vú người mẹ thường có cảm giác đau rát mỗi khi cho con bú, nhìn sẽ thấy xung quanh núm vú có những vết nứt, da tấy đỏ.

Nếu có biểu hiện nứt núm vú, người mẹ cần hạn chế cho trẻ bú bên vú bị nứt, dùng nước ấm pha với một ít muối (nhạt) để rửa vú, sau đó lau khô vú bằng khăn mềm. Đồng thời, cần thay đổi cách cho con bú: để trẻ ngậm bắt vú đúng, cằm trẻ phải tỳ vào vú mẹ, miệng mở rộng, môi dưới hướng ra ngoài, miệng ngậm hết quầng vú. Nếu đau quá không cho con bú được ngươi mẹ nên vắt sữa ra cốc cho trẻ bú và tiếp tục cho trẻ bú ở bên vú không đau.

Trước khi cho trẻ bú nên đắp khăn ấm lên vú và núm vú khoảng 3-5 phút, đồng thời xoa bóp vú để kích thích quá trình tiết sữa, nên vắt lượng ít sữa trước, làm cho quầng vú mềm rồi bắt đầu cho con bú. Cho bú bên núm vú bị tổn thương nhẹ trước, để giảm sức mút của trẻ đối với bên còn lại. Sau khi cho trẻ bú xong, để trẻ tự nhả vú ra, bôi sữa mẹ lên chỗ vú nứt sẽ giúp da mau lành.

Để không bị nứt núm vú: Giai đoạn cuối của thời kỳ mang thai, thai phụ phải chú ý đến việc vệ sinh núm vú sạch sẽ. Mỗi ngày dùng nước sạch rửa núm vú và quầng vú, thường xuyên xoa bóp núm vú để tăng cường sức chống ma sát của da ở núm vú; khi cho bú thì không dễ bị cắn rách. Thường xuyên thay áo lót, mặc áo ngực vừa vặn, phù hợp với kích cỡ ngực để tránh chà sát làm tổn thương da ở núm vú.

Phải tập thành thói quen cho trẻ bú đúng cách. Không nên cho trẻ vừa bú vừa ngủ vì lúc này trẻ thường hay nhay, cắn vào đầu vú có thể gây tổn thương đầu vú làm vú bị viêm nhiễm. Trước và sau khi cho trẻ bú cần lấy nước ấm lau rửa đầu vú và xung quanh vú sạch sẽ. Cũng cần vệ sinh khoang miệng cho trẻ, để tránh núm vú nhiễm khuẩn gây sốt phát sinh hiện tượng nứt núm vú.

Nếu vú có biểu hiện sưng đau, nhức bầu vú, nứt núm vú… người mẹ cần tạm thời ngừng cho con bú và đến ngay cơ sở y tế chuyên khoa để các bác sĩ hướng dẫn cách chăm sóc vú và điều trị kịp thời.

Tắc ống dẫn sữa: Với những biểu hiện như bầu vú căng to hơn bình thường, người mẹ có cảm giác đau nhức bầu vú nhưng cho con bú hoặc vắt sữa đều không ra. Có thể làm cho người mẹ bị sốt, đau nhức dữ dội gây khó chịu.

Nguyên nhân gây tắc tia sữa có thể là do ống dẫn sữa bị tắc. Tại vị trí bị tắc sẽ gây ra hiện tượng sữa vón thành từng cục mà khi dùng tay ta có thể cảm nhận được hoặc cũng có thể nhìn thấy bằng mắt thường.

Để phòng ngừa tắc tia sữa điều trước tiên cần vệ sinh bầu vú sạch sẽ, các kẽ của bầu vú. Trước khi cho trẻ bú hoặc sau khi trẻ bú xong người mẹ cần vệ sinh bầu vú sạch sẽ bằng cách dùng khăn mềm thấm nước ấm để lau rửa. Nếu đã bị tắc tia sữa có thể dùng biện pháp sau:

Có thể dùng nước nóng, khăn nóng để chườm. Tuy nhiên nhiệt độ chườm chỉ vừa phải không quá nóng vì có thể gây bỏng cho người mẹ. Dưới tác dụng của việc chườm nóng sẽ giúp cho các cục sữa đông vón cục tan dần ra tạo điều kiện cho sữa lưu thông.

Cũng có thể dùng hai bàn tay đè ép vào bầu vú, vừa đè ép vừa day sẽ giúp cho các cục sữa đông được tan ra nhưng việc đè ép và day chỉ ở mức độ vừa phải không làm bà mẹ phải chịu đau quá sức của mình.

Ngoài ra còn có thể sử dụng các bài thuốc dân gian như: dùng khăn mềm bọc xôi nếp vừa ấm để xoa xung quanh bầu vú cho người mẹ từ ngoài vào trong cho đến khi xôi nguội. Hoặc có thể dùng chín lá mít non, hơ nóng rồi đặt lên ngực của người mẹ, sau đó dùng tay xoa đều ngực cũng sẽ giúp cho sữa đông được tan ra.

Hồng Vân