Thời sự

Đón liệt sĩ về yên nghỉ

09:00 | 07/11/2013

Thật nghịch lý và trớ trêu khi nhận ra rằng một Ngân hàng lớn của Nhà nước và một kẻ nhân danh ngoại cảm trục lợi trên vong linh hài cốt liệt sĩ

bất chấp những dị biệt có thể loại trừ nhau, lại có thể bắt tay trong công cuộc đi tìm kiếm và quy tập hài cốt các anh hùng liệt sĩ. Vậy là không chỉ là cá nhân, gia đình mà ngay cả các cơ quan nhà nước cũng có thể bị rơi vào vòng xoáy lừa đảo tâm linh.

Đưa anh về đất Mẹ

Ảnh: QUANG THÁI

Từ nguyện vọng thiết tha của thân nhân liệt sĩ chưa bao giờ nguôi, hai Đề án mà Chính phủ ban hành về việc tìm kiếm quy tập mộ hài cốt liệt sỹ và xác định danh tính liệt sỹ vô danh, đang khẩn trương được triển khai toàn diện và đồng bộ. Đến năm 2015 phấn đấu tìm kiếm, quy tập được khoảng 10.000 hài cốt liệt sĩ, đồng thời giám định gene, tiếp tục đón các anh về yên nghỉ ngàn đời nơi nghĩa trang đất mẹ.

Yêu cầu mà ông Nguyễn Thiện Nhân - Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Ủy ban TƯ MTTQ Việt Nam, Phó Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia 1237 - nhấn mạnh với lãnh đạo các bộ ngành, khi chủ trì Hội nghị Ban Chỉ đạo quốc gia 1237 về tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ (TKQTHCLS) phiên họp thứ nhất, đầu tuần này, là cần vào cuộc tích cực hơn nữa trong xây dựng quy trình xác định danh tính liệt sỹ. Nguồn thông tin có cơ sở khoa học sẽ là căn cứ để xác định chính xác hài cốt liệt sĩ, tránh nhầm lẫn... Hãy làm bằng cả trách nhiệm mà Nhà nước và xã hội giao phó.

Quyết định 1237/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án TKQTHCLS là Đề án của ý Đảng lòng dân, đáp ứng niềm khao khát của hàng ngàn, hàng vạn gia đình liệt sĩ chưa tìm thấy hài cốt người thân từ nhiều năm nay. Hiện còn khoảng 300.000 liệt sỹ chưa tìm thấy hài cốt và hơn 200.000 liệt sỹ tuy có mộ trong nghĩa trang nhưng chưa xác định được danh tính. Thách thức còn là có quá nhiều người xưng là nhà ngoại cảm để trục lợi, gây bức xúc cho thân nhân liệt sĩ và các cơ quan chức năng.

Mới đây, UBND tỉnh Đắk Lắk đã chỉ đạo Sở LĐTB&XH gửi văn bản đến Cục Người có công (Bộ LĐ,TB&XH) xin chủ trương khai quật 73 hài cốt do "cậu Thủy”, kẻ lừa đảo táng tận lương tâm trục lợi tâm linh, cùng Ngân hàng CSXH Việt Nam khai quật tại xã Ea H’leo, huyện Ea H’leo, đang an táng tại nghĩa trang liệt sỹ tỉnh, để giám định ADN. Trước đó, cử tri nhiều địa phương cũng đã bức xúc kiến nghị việc tìm mộ liệt sĩ bằng thủ đoạn lừa đảo tâm linh diễn ra phổ biến. Xác định chính xác hài cốt liệt sĩ, tránh nhầm lẫn..., chính là một trong những nội dung lập nghiêm kỷ cương trong công tác TKQTHCLS, tri ân sâu nặng những liệt sĩ bất tử, "dòng tên anh khắc vào đá núi/ mây ngàn hóa bóng cây che”…

Ông Nguyễn Thiện Nhân cũng nhấn mạnh, nguồn thông tin có cơ sở khoa học là căn cứ để xác định chính xác hài cốt liệt sĩ, tránh nhầm lẫn... Gần một năm từ khi có Quyết định số 150 do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án xác định hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin (Đề án 150) đã tạo thuận lợi cho các gia đình liệt sĩ lấy mẫu hài cốt và mẫu đối chứng giám định gene. Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ VN làm cầu nối cho gia đình với các cơ quan hữu quan được Chính phủ giao thực hiện sẽ chấm dứt tình trạng một phần mộ liệt sĩ được quy tập về nghĩa trang liệt sĩ mà có tới ba gia đình đến nhận…

Vấn đề là cần sớm thành lập, xây dựng Ngân hàng gene liệt sĩ (bao gồm cả gene thân nhân liệt sĩ), giúp cho việc xác định chính xác danh tính hài cốt liệt sĩ. « Nguyên tắc mẫu đối chứng của thân nhân liệt sĩ phải thuộc dòng họ mẹ. Càng làm muộn càng khó khăn, bởi mẫu để lấy đối chứng đâu có phải lấy được ở bất cứ người thân nào của liệt sĩ. Nếu muộn hơn sẽ giảm nguồn mẫu đối chứng” - nguyên Viện trưởng Viện Công nghệ sinh học TS Lê Trần Bình, người vốn tha thiết ý tưởng lập ngân hàng dữ liệu về gene của thân nhân liệt sĩ chưa xác định được danh tính nói vậy. Viện Công nghệ sinh học (CNSH) là cơ sở đầu tiên thực hiện việc giám định gene hài cốt liệt sĩ chưa rõ danh tính. Viện Pháp y Quân đội cũng đã thực hiện giám định này.

Với tinh thần cần chính xác và kịp thời, các Đội quy tập hài cốt liệt sĩ và Bộ CHQS các địa phương, trước khi mai táng liệt sĩ thất lạc danh tính, rất cần lấy mẫu sinh phẩm hài cốt đó, đưa vào lưu giữ tại Ngân hàng gene liệt sĩ để về sau muốn lấy mẫu sinh phẩm đối chiếu sẽ không phải khai quật phức tạp.

Còn với các trường hợp gia đình tìm kiếm hài cốt liệt sỹ bằng ngoại cảm, tổ chức đưa về quê nhà yêu cầu chính quyền tổ chức nghi lễ thì sao? Không thể phủ nhận việc tìm mộ liệt sĩ bằng phương pháp này vì có những hài cốt liệt sĩ tìm bằng cách đó khi giám định gene được xác định là chính xác. Nhưng tỉ lệ kiểm chứng qua việc giám định trùng khớp rất thấp. Nhà nước cũng không chủ trương thừa nhận việc tìm hài cốt liệt sỹ bằng con đường này. Cái khó là nhiều địa phương lại không nỡ từ chối, thương cảm gia đình rất vất vả tâm sức tìm kiếm. Nhưng có nơi làm nghi lễ đưa hài cốt vào nghĩa trang liệt sỹ sau một thời gian, lại phát hiện hài cốt liệt sỹ đó nằm ở nơi khác với đầy đủ căn cứ xác minh(!). Theo Phó Chủ nhiệm UB Các vấn đề xã hội Đỗ Mạnh Hùng, thời gian tới phải có quy định chặt chẽ hơn về việc này.

Quy định chặt chẽ đó phải minh bạch trong hệ thống cơ chế chính sách về công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ sẽ hoàn thiện tới đây. Để đảm bảo tính chính xác cao, trước khi quy tập vào nghĩa trang liệt sỹ, cần lấy mẫu sinh phẩm tất cả hài cốt chưa có danh tính, giám định ADN tất cả hài cốt liệt sĩ quy tập được có thông tin (có người thân).

Thực hiện chính sách pháp luật đối với người có công là trách nhiệm và là đạo lý uống nước nhớ nguồn từ ngàn đời. Đạo lý ấy phải được bảo vệ bởi tính pháp lý cao, có tính bền vững, tạo cho thế hệ hôm nay và mai sau một ý thức trách nhiệm thẳm sâu với vong linh các anh hùng liệt sĩ đã góp xương máu mình cho sự trường tồn của dân tộc – "Một khẩu súng giữ hai trời Nam Bắc/ Một dấu chân in màu đất hai miền” …

Thanh Như