Quyết liệt ngăn chặn tín dụng đen

Chúng như một cái bẫy, có thể giết chết bất cứ ai khi sa chân vào. Dù có nhiều cố gắng nhưng tới nay nạn tín dụng đen vẫn hoành hành, nhất là ở vùng sâu vùng xa, vùng đồng bào nghèo.

Bẫy tín dụng đen có thể sập xuống bất cứ lúc nào.

1. Trên phạm vi cả nước, hiện cơ quan công an đang đấu tranh với 124 băng nhóm, hơn 800 đối tượng hoạt động cho vay nặng lãi và đòi nợ thuê.

Hiện các địa phương đều lên kế hoạch đấu tranh với nạn cho vay nặng lãi, những tổ chức tín dụng đen. Đáng chú ý, không chỉ ở thành phố, tín dụng đen còn lan rộng, luồn sâu vào các địa phương vùng sâu vùng xa, vùng  núi cao. Ở những thôn bản ít người, giao thông khó khăn, tín dụng đen cũng len lỏi vào từng nhà. Những kẻ cho vay nặng lãi giở rất nhiều chiêu trò để tìm “con nợ” vì  lợi nhuận chúng thu được rất lớn, do lãi suất cho vay với giá cắt cổ.

Tại các tỉnh Tây Nguyên, tình hình tín dụng đen diễn biến phức tạp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh và đời sống của người dân. Cụ thể, Công an tỉnh Đăk Nông cho biết trên địa bàn tỉnh có 186 cơ sở hoạt động kinh doanh dịch vụ cầm đồ (có 165 cơ sở có Giấy phép đang ký kinh doanh), trong đó có 38 cơ sở với 38 đối tượng có biểu hiện hoạt động liên quan đến tín dụng đen. Qua rà soát của Công an tỉnh, phát hiện trên địa bàn có 4 nhóm với 27 đối tượng có biểu hiện nghi vấn hoạt động tín dụng đen.

Tại Bình Dương, năm 2018 cơ quan chức năng đã ngăn chặn và xử lý 5 vụ lợi dụng uy tín của các ngân hàng thương mại để tiến hành các hành vi, thủ đoạn lừa đảo trong lĩnh vực tín dụng tiêu dùng. Tại Đồng Nai, cũng trong năm 2018, lực lượng chức năng đã phát hiện đã xử lý 10 vụ, 27 đối tượng liên quan đến hoạt động tín dụng đen xác định được khoảng hơn 130 người là nạn nhân của các hình thức cho vay nặng lãi. Thống kê của Công an Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, năm 2018 đã phát hiện và xử lý 60 nhóm, hơn 320 đối tượng vi phạm hoạt động tín dụng trái pháp luật tại địa bàn.

Phần lớn các đối tượng cho vay nặng lãi sử dụng tờ rơi tiếp thị với nhiều hình thức để thu hút người vay như: Vay không cần thế chấp, thủ tục đơn giản, nhận tiền ngay... song trên thực tế thì người vay phải trả lãi suất rất cao (từ 282-365%/năm), nhiều trường hợp không có khả năng trả nợ do lãi mẹ đẻ lãi con.  Hình ảnh các tờ giấy “cho vay không cần thủ tục” được bắt gặp ở nhiều ngõ hẻm, trên các bức tường.

Các đối tượng cho vay nặng lãi có nhiều thủ đoạn đòi nợ hết sức manh động, gây sức ép đối với người đi vay và nhân thân của họ như: Đe dọa, khủng bố về tinh thần, sử dụng vũ lực, đổ chất thải, chất bẩn vào nơi ở, nơi sinh hoạt của người vay, tụ tập đông người tại nơi làm việc, kinh doanh, sản xuất của họ và người thân để gây sức ép, thuê người các đối tượng hình sự, thanh thiếu niên hư hỏng để đe dọa, gây sức ép…

Những quảng cáo cho vay nóng khiến nhiều người sập bẫy.

2. Để  góp phần đẩy lùi tín dụng đen, mới đây Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Lê Minh Hưng đã yêu cầu ưu tiên mở rộng mạng lưới tại các địa bàn vùng sâu, vùng xa để tạo điều kiện cho người dân tiếp cận dịch vụ ngân hàng cũng như đẩy mạnh công tác huy động vốn trong các tầng lớp dân cư; khuyến khích các tổ chức tín dụng liên kết với các hội đoàn thể, tổ chức chính trị - xã hội đẩy mạnh hoạt động cho vay tín chấp thông qua tổ vay vốn, tạo điều kiện cho người dân tiếp cận tín dụng ngân hàng. Đồng thời, tiếp tục cải cách thủ tục, quy trình cho vay; áp dụng các giải pháp công nghệ trong việc triển khai các sản phẩm dịch vụ ngân hàng…

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước yêu cầu kiểm soát chặt chẽ hoạt động của các Công ty tài chính để ngăn chặn tình trạng và nguy cơ mất an toàn và tiếp tay cho tín dụng đen hoạt động. Ngân hàng Nhà nước cũng khuyến khích các tổ chức tín dụng mở rộng mạng lưới hoạt động ở những nơi chưa đáp ứng đủ nhu cầu tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng của người dân; phát triển các sản phẩm cho vay tín dụng tiêu dùng lành mạnh, quy định tách bạch hoạt động cho vay phục vụ đời sống và cho vay tiêu dùng cá nhân của các ngân hàng thương mại, tạo điều kiện để các ngân hàng mở rộng cho vay tiêu dùng cá nhân. Nghiên cứu hoàn thiện quy định về cho vay cầm cố bằng sổ tiết kiệm…

Đặc biệt ngành Ngân hàng sẽ cải cách thủ tục hành chính trong hoạt động tín dụng, ngân hàng, cải tiến quy trình, thủ tục cho vay; mở rộng mạng lưới hoạt động ở những địa bàn có mạng lưới hoạt động ngân hàng chưa tương xứng với nhu cầu tiếp cận tín dụng, dịch vụ ngân hàng của người dân, nhất là những địa bàn đang là điểm nóng về tín dụng đen. 

3. Cùng với nỗ lực đẩy lùi tín dụng đen, Nhà nước cũng có nhiều biện pháp siết chặt việc chơi hụi, họ; trong những trường hợp cụ thể  hành lang pháp lý an toàn để bảo vệ người chơi. Tránh để chơi họ/ phường biến tướng thành hình thức huy động tiền, vay tiền lãi suất cao.

Chính phủ đã ban hành Nghị định quy định về nguyên tắc tổ chức họ, hụi, biêu, phường (gọi chung là họ), có hiệu lực thi hành từ ngày 5/4/2019. Quy định lãi suất trong họ có lãi do các thành viên của dây họ thỏa thuận hoặc do từng thành viên đưa ra để được lĩnh họ tại mỗi kỳ mở họ nhưng không vượt quá 20% một năm của tổng giá trị các phần họ phải góp, trừ đi giá trị các phần họ đã góp trên thời gian còn lại của dây họ. Mức lãi suất giới hạn này chỉ được điều chỉnh nếu có quyết định khác từ cơ quan có thẩm quyền.

Trong trường hợp chậm góp, chậm giao phần họ, trường hợp đến kỳ mở họ mà chủ họ không giao hoặc giao không đầy đủ các phần họ cho thành viên được lĩnh họ, thành viên chưa lĩnh họ không góp phần họ hoặc góp phần họ không đầy đủ thì phải trả lãi đối với số tiền chậm trả tương ứng với thời gian chậm trả. Lãi suất phát sinh do chậm góp hoặc chậm giao phần họ được xác định theo thỏa thuận của các bên nhưng không được vượt quá mức lãi suất giới hạn quy định của số tiền chậm trả trên thời gian chậm trả. Nếu không có thỏa thuận thì lãi suất được xác định bằng 50% mức lãi suất giới hạn quy định của số tiền chậm trả trên thời gian chậm trả.

Với quy định mới này, hy vọng sẽ không còn xảy ra các vụ vỡ họ với số tiền rất lớn, ảnh hưởng nghiêm trọng tới đời sống của nhiều cá nhân, hộ gia đình, nhất là với người nghèo.

Phan Ba