Khai thác rừng trồng ở Đắc Lắc: Càng bán càng lỗ

Vốn là địa phương có diện tích đất khô cằn, chỉ thuận lợi cho việc trồng rừng, nên nhiều năm liền huyện M’Đrắk nổi lên như một điểm sáng về trồng rừng của tỉnh Đắc Lắc. Trong buổi làm việc với chúng tôi, ông Vũ Hữu Nhân, Phó bí thư Thường trực Huyện ủy M’Đrắk cho biết: M’Đrắk là địa phương có quỹ đất rừng khá lớn và nguồn lao động tại chỗ. Công tác trồng rừng của địa phương được đẩy mạnh từ năm 2008 đến nay, với các chương trình như 327, 661 và Dự án Flitch-Dự án Phát triển lâm nghiệp để cải thiện đời sống của bà con nhân dân trên địa bàn.

Chính vì vậy, chỉ sau hơn 10 năm, toàn huyện M’Đrắk đã trồng được hơn 9000ha rừng, với các loại cây chủ yếu là: Sao, bạch đàn cao sản, muồng đen, keo. Về cơ bản, đến năm 2013, huyện M’Đrắk đã phủ xanh đất trống, đồi trọc, quỹ đất cho trồng rừng còn không đáng kể. Công việc cần thực hiện bây giờ là lo đầu ra cho diện tích rừng đã đến kỳ khai thác.

Thu hoạch gỗ rừng trồng ở huyện M’Đrắk.

Được biết, từ năm 2010, nhiều diện tích rừng trồng của huyện M’Đrắk đã bắt đầu cho khai thác. Cụ thể, năm 2010 toàn huyện đã khai thác 63.000m3 gỗ các loại. Sang năm 2011, số lượng khai thác đạt 30.900m3 và năm 2012 khai thác 86.000m3. Nhưng do trên địa bàn chưa có nhà máy chế biến lâm sản từ nguyên liệu rừng trồng, nên phần lớn lượng gỗ khai thác phải xuất bán ra ngoại tỉnh, với chi phí vận chuyển khá cao, làm giảm thu nhập của người trồng rừng. Ông Vũ Hữu Nhân nhấn mạnh: Cái lợi lớn nhất của công tác trồng rừng là môi trường. Nhờ các chương trình trồng rừng mà M’Đrắk nâng được tỷ lệ che phủ từ 49,2% năm 2008 lên 52% vào năm 2012. Việc trồng rừng còn góp phần tạo việc làm, tăng thu nhập, cải thiện đời sống nhân dân, từng bước giảm tỷ lệ hộ nghèo.

Tìm hiểu công tác trồng rừng ở Công ty TNHH-MTV Lâm nghiệp M’Đrắk, chúng tôi được ông Phạm Thế Minh, Giám đốc công ty cho hay: Công ty hiện đang quản lý 25.000ha rừng và đất lâm nghiệp, trong đó có 15.000ha rừng tự nhiên. Trong những năm qua, đơn vị đã trồng được 3000ha rừng, chiếm gần 40% tổng diện tích rừng trồng toàn huyện M’Đrắk. Cái khó của rừng trồng hiện nay là vấn đề tiêu thụ sản phẩm vì giá quá thấp. Cụ thể, năm 2012, đơn vị khai thác được gần 10.000m3 gỗ keo, xuất bán với giá 400.000 đồng/ster đôi. Bình quân mỗi héc-ta rừng trồng loại tốt khai thác được 60-80 ster đôi, sẽ thu được từ 24 đến 32 triệu đồng. Nếu là rừng xấu, sản lượng gỗ chỉ đạt 40 ster đôi, thì chỉ thu được 16 triệu đồng/ha. Nhẩm tính sau từ 7 đến 10 năm cho chu kỳ từ khi trồng đến thời điểm khai thác, nếu là doanh nghiệp sẽ chi phí 22-25 triệu đồng/héc-ta, còn người dân chi 15-17 triệu đồng/héc-ta, thì rõ ràng về hiệu quả kinh tế của rừng trồng thấp, thậm chí nếu là rừng chất lượng kém thì thu không đủ bù chi. Cũng vì giá bán quá thấp mà nhiều cánh rừng trồng ở Đắc Lắc hiện nay đã quá chu kỳ (hơn 10 năm) người trồng không mặn mà với việc khai thác sản phẩm.

Khó khăn nêu trên của huyện M’Đrắk cũng là khó khăn chung của toàn tỉnh. Tính đến thời điểm hiện nay, toàn tỉnh Đắc Lắc đã trồng được hơn 84.000ha rừng, trong đó hàng chục nghìn héc-ta đã đến kỳ khai thác.
 

Ông Lương Vĩnh Linh, Giám đốc Dự án “Phát triển lâm nghiệp để cải thiện đời sống vùng Tây Nguyên” tỉnh Đắc Lắc cho biết: Chỉ riêng dự án này từ năm 2007 đến 2014 sẽ hỗ trợ kinh phí trồng 3.862ha rừng sản xuất và 1.100ha rừng phòng hộ; tổ chức giao khoán bảo vệ hơn 334.000ha rừng cho hộ gia đình và các công ty lâm nghiệp, ban quản lý rừng, với tổng kinh phí đầu tư 11,64 triệu USD. Cũng theo ông Linh, một dự án quy mô lớn như Dự án “Phát triển lâm nghiệp để cải thiện đời sống vùng Tây Nguyên” được triển khai tại 60 xã thuộc 22 huyện của các tỉnh Kon Tum, Gia Lai, Đắc Lắc, Đắc Nông, Lâm Đồng và Phú Yên, với mục tiêu quy hoạch 60.000ha đất lâm nghiệp để trồng rừng thương mại, trồng mới 30.000ha, khoanh nuôi tái sinh 14.000ha… nhưng cũng không tính đến đầu ra cho sản phẩm rừng trồng thương mại. Theo tính toán, chỉ với diện tích rừng trồng thương mại hiện có ở tỉnh Đắc Lắc, để bảo đảm tiêu thụ sản phẩm cần đầu tư xây dựng nhà máy chế biến lâm sản có công suất 400.000-500.000m3 gỗ/năm.

Không có nhà máy chế biến lâm sản quy mô lớn, thì đầu ra cho sản phẩm rừng trồng thương mại ở Đắc Lắc sẽ còn bế tắc và người trồng rừng còn gặp khó. Ai cũng biết, trồng rừng có ý nghĩa rất lớn về môi trường sinh thái. Việc tổ chức triển khai thực hiện vốn đã tốn kém rất nhiều công sức và kinh phí, nhưng vấn đề khai thác kinh tế rừng lại chưa được tính toán kỹ, điều này chắc chắn sẽ tác động tiêu cực đến chương trình và kế hoạch trồng rừng những năm tới.

Bài và ảnh: KIỀU BÌNH ĐỊNH