Triển lãm tư liệu Linh vật Nghê Việt

Nghê là linh vật đã xuất hiện từ lâu trong văn hóa của người Việt, Nghê được khắc trên bia đá, vẽ trên đồ thờ, Nghê được chạm trên kiến trúc, Nghê được tô, đắp chầu trước cổng… Nghê xuất hiện trong không gian tôn giáo, tín ngưỡng như chùa, đình, đền, miếu, Nghê có trong cung điện, lăng tẩm… Trong thời gian qua, linh vật này dường như đã bị lãng quên, bị người Việt thay thế bằng những linh vật mang biểu tượng không phù hợp với văn hóa Việt Nam. Nguy hại hơn, những linh vật mang biểu tượng văn hóa nước ngoài lại được sao chép, nhân rộng, bày đặt khắp nơi từ công sở đến di tích, từ tư gia đến nơi công cộng. Chỉ trong vòng mấy chục năm qua, biểu tượng, linh vật của nước ngoài đã bị nhiều người trong chúng ta nhầm lẫm là linh vật của người Việt.

Trước thực trạng đó, nhằm bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, ngày 08 tháng 8 năm 2014, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ban hành Công văn số 2662/BVHTTDL-MTNATL về việc không sử dụng sản phẩm, biểu tượng, linh vật không phù hợp với thuần phong mỹ tục Việt Nam. Mới đây, ngày 03 tháng 4 năm 2018, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tiếp tục ban hành Công văn số 1313/BVHTTDL-MTNATL về việc tượng, biểu tượng đặt tại cơ quan, đơn vị, khu du lịch, địa điểm công cộng có nội dung và hình thức không phù hợp với văn hóa Việt Nam. Song hành với việc thực hiện Luật Di sản văn hóa, Nghị định số 113/NĐ-CP của Chính phủ về hoạt động mỹ thuật, 4 năm qua, bằng nhiều hình thức khác nhau Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Ủy Ban nhân dân, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch các tỉnh, thành phố cùng các cơ quan truyền thông đã thực hiện tuyên truyền sâu rộng trong cộng đồng làm lành mạnh hóa môi trường thẩm mỹ, bảo tồn phát huy các giá trị di sản. Triển lãm tư liệu Linh vật Nghê Việt tại Bảo tàng Mỹ thuật Đà Nẵng do Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm phối hợp với Sở Văn hóa và Thể thao TP. Đà Nẵng tổ chức từ ngày 15 đến ngày 30 tháng 8 năm 2018, tại Bảo tàng Mỹ thuật Đà Nẵng là một trong những hoạt động như vậy.

Ban Tổ chức Triển lãm đã chọn lọc trưng bày 200 hình ảnh, tư liệu linh vật Nghê kèm theo các diễn giải gồm các nội dung: Nguồn gốc, đặc điểm tạo hình, phân loại linh vật Nghê Việt, Linh vật Nghê của Việt Nam so sánh với linh vật một số quốc gia; Nghê chốn chùa chiền; Nghê chốn cung vua, phủ chúa; Nghê chốn lăng tẩm, đền miếu; Nghê chốn đình làng và các hiện vật bảo tàng; Một số sản phẩm phiên bản tượng linh vật Nghê, thế kỷ 17, Di tích Quốc gia đặc biệt đền Vua Đinh Tiên Hoàng, Hoa Lư, Ninh Bình.

Qua các tư liệu và hiện vật trưng bày trong Triển lãm, người xem thấy được sự phong phú của linh vật Nghê trong văn hóa Việt, sự tương đồng và khác biệt với linh vật của các quốc gia trong khu vực. Đặc biệt, người xem thấy được sự tài hoa của cha ông ta trong việc sáng tạo ra các tác phẩm linh vật Nghê phong phú, đa dạng, mang đậm bản sắc văn hóa Việt Nam.

Triển lãm do Sở Văn hóa và Thể thao TP. Đà Nẵng, Bảo tàng Mỹ thuật Đà Nẵng, Công ty TNHH Vạn Bảo Ngọc đã phối hợp tổ chức với sự hợp tác của Tiến sỹ Trần Hậu Yên Thế, Nguyễn Đức Hòa, Hồ Hữu Long và các nhà nghiên cứu để Ban Tổ chức thực hiện thành công Triển lãm này.

Vũ Minh