Bảo tồn Văn hóa cồng chiêng Đắk Lắk: Hiệu quả đến đâu? (Kỳ 1)
13:09 | 12/08/2018
Kể từ khi Không gian Văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể của nhân loại (tháng 11-2005), ...
... Đắk Lắk đã nỗ lực triển khai thực hiện việc bảo tồn, phát huy giá trị di sản tiêu biểu này thông qua 3 đề án được cấp thẩm quyền phê duyệt với tổng kinh phí gần 65 tỷ đồng.
Kỳ 1: Mới giải quyết “phần nổi”
Theo báo cáo của Sở VH-TT-DL, qua 3 Đề án “Bảo tồn, phát huy Di sản Không gian Văn hóa Cồng chiêng Đắk Lắk” (giai đoạn 2007 – 2010, 2011 – 2015 và 2016 – 2020) đã làm được những phần việc cơ bản như: Tổng điều tra cồng chiêng trên địa bàn tỉnh; Tuyên truyền, mở lớp dạy đánh cồng chiêng, chỉnh chiêng cho lớp trẻ trong cộng đồng; Tôn tạo không gian văn hóa tại một số buôn làng; Phục dựng một số lễ hội truyền thống và tổ chức liên hoan, giao lưu văn hóa cồng chiêng các cấp…
Biểu diễn cồng chiêng ở xã Ea Tu, TP. Buôn Ma Thuột. Ảnh: H. Gia
Tuy nhiên, nhìn lại kết quả thực hiện đề án trên trong hơn 10 năm qua, vẫn còn tồn tại không ít vấn đề khiến nhiều người quan tâm. Với kinh phí 65 tỷ đồng cho 3 giai đoạn, đến nay ngành văn hóa chỉ mở được khoảng 45 lớp truyền dạy cồng chiêng, chỉnh chiêng cho con em đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ tại các huyện Krông Pắc, Cư Kuin, Cư M’gar, Krông Bông, Lắk, Krông Ana, thị xã Buôn Hồ và TP. Buôn Ma Thuột; tổ chức 3 lớp tập huấn công tác sưu tầm nghi lễ - lễ hội cho gần 160 học viên là cán bộ văn hóa cơ sở; trang bị cho đội chiêng nữ buôn Trấp 1 bộ chiêng Jho (kèm trống) và 8 bộ chiêng Knak cho các buôn làng từng khuyết thiếu cồng chiêng.
“Việc sưu tầm, chỉnh lý các bài chiêng cổ và mới để làm căn cơ lâu dài cho việc bảo tồn, phát triển văn hóa cồng chiêng vẫn còn bỏ ngỏ. Trong khi đó là vấn đề sống còn của văn hóa cồng chiêng, có liên quan mật thiết đến các nghệ nhân nắm giữ vốn di sản này”. Ông Y Kô Niê – Phòng Quản lý văn hóa, Sở VH-TT-DL |
Theo báo cáo, Sở VH-TT-DL còn hỗ trợ kinh phí cho 15 đội chiêng tiêu biểu trên địa bàn tỉnh (Qua tìm hiểu từ các nghệ nhân diễn tấu, truyền dạy cồng chiêng thuộc diện được thụ hưởng thì được biết họ không nhận được đồng nào (?!)). Ngoài ra, ngành văn hóa có tổ chức một số buổi giao lưu, trình diễn cồng chiêng tại một số địa phương trong tỉnh và toàn quốc do một số cơ quan, đơn vị ở Trung ương mời tham gia.
Từ kết quả trên, Sở VH-TT-DL đánh giá: Nhìn chung công tác triển khai thực hiện việc bảo tồn, phát huy Di sản Văn hóa Cồng chiêng tỉnh Đắk Lắk từ năm 2007 đến nay đã đem lại hiệu quả thiết thực, góp phần giáo dục ý thức, trách nhiệm cho mọi thành viên trong cộng đồng và toàn xã hội về việc giữ gìn có hiệu quả Không gian Văn hóa Cồng chiêng Đắk Lắk nói riêng và Tây Nguyên nói chung trong bối cảnh hội nhập kinh tế, văn hóa ngày càng sâu rộng như hiện nay. Song, nhiều người cho rằng, đánh giá của ngành văn hóa là quá chung chung, nếu không nói là thiếu xác đáng. Bởi hơn 10 năm qua, Đề án “Bảo tồn, phát huy Di sản Không gian Văn hóa Cồng chiêng Đắk Lắk” mỗi giai đoạn đều được cấp có thẩm quyền phê duyệt, thẩm định kèm theo kinh phí tương đối, nhưng các cơ quan, đơn vị có trách nhiệm chỉ mới thực hiện được “phần ngọn”, còn gốc rễ của vấn đề vẫn chưa chạm tới.
Truyền dạy cồng chiêng cho lớp trẻ tại huyện Cư Kuin. Ảnh: T. Hùng
Ví như việc sưu tầm, chỉnh lý các bài chiêng cổ và mới để làm căn cơ lâu dài cho việc bảo tồn, phát triển văn hóa cồng chiêng vẫn còn bỏ ngỏ. Trong khi điều hệ trọng này được các nhà nghiên cứu văn hóa Tây Nguyên như ông Y Kô Niê, nghệ sĩ Vũ Lân và bà Linh Nga Niê K’dăm cảnh báo: “Chảy máu” cồng chiêng không bằng mất bài bản cồng chiêng, vì đó là hạt nhân quan trọng nhất của văn hóa cồng chiêng. Mất bài bản ở đây đồng nghĩa với mất dần nghệ nhân - người nắm giữ đời sống cồng chiêng trong các buôn làng. Những nhà nghiên cứu trên lưu ý, cứ nhìn vào các kỳ Lễ hội văn hóa - thể thao, trong đó có gắn kết mật thiết với yếu tố cồng chiêng được tổ chức trên địa bàn tỉnh trong thời gian qua sẽ thấy - cứ lần sau thì các bài chiêng đi kèm với nghệ nhân diễn tấu lại ít đi và “teo tóp” dần, vì một lẽ là người già ra đi mà không có người trẻ kế thừa.
Có thể nói thực tế này ngày càng trở nên bức bách, nhức nhối trong đời sống sinh hoạt văn hóa của các cộng đồng dân tộc thiểu số tại chỗ cũng như sự nghiệp bảo tồn, phát huy Không gian Văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên trong bối cảnh đầy biến chuyển hiện nay.
Phương Đình
Nguồn: "Báo Đắk Lắk Điện tử”
CÁC TIN KHÁC
- Một nghệ nhân tặng Bảo tàng Đắk Lắk các loại nhạc cụ của người M'nông (22/08/2018)
- Đoàn nghệ thuật của tỉnh sẽ sang biểu diễn tại Hàn Quốc (20/08/2018)
- Nhạc sĩ Nguyễn Cường và những ca khúc viết về Tây Nguyên (18/08/2018)
- Đắk Lắk có 1 tác phẩm đoạt giải cao tại Triển lãm Mỹ thuật khu vực V lần thứ 23 (16/08/2018)
- Triển lãm tư liệu Linh vật Nghê Việt (14/08/2018)
- Festival cồng chiêng Tây Nguyên 2018 sẽ tổ chức tại Gia Lai (08/08/2018)
- Đắk Lắk có 2 nghệ sĩ lọt vào danh sách đề nghị xét tặng danh hiệu "Nghệ sĩ Ưu tú" (31/07/2018)
- Nỗ lực bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống các dân tộc (26/07/2018)
- Bế giảng lớp truyền dạy đánh cồng chiêng trẻ năm 2018 (19/07/2018)
- Festival Cồng chiêng Tây Nguyên năm 2018 hướng đến sự cố kết cộng đồng các dân tộc (18/07/2018)
- Tập huấn về công tác bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc (12/07/2018)
Khu du lịch sinh thái Ngọc Phụng – Điểm đến lý tưởng dành cho bạn
Tọa lạc tại đường Phạm Văn Đồng, TDP3, thị trấn Ea'Drang, huyện Ea'Hleo, Đăk Lăk, khu du lịch sinh thái Ngọc Phụng là một điểm đến lý tưởng với các dịch vụ vui chơi, giải trí, ẩm thực tổng hợp: Nhà hàng – Khách sạn – Cà phê – Karaoke- Massage.
- Công ty TNHH Khách sạn và Du lịch Bạch Mã
- Khách sạn Sài Gòn – Ban Mê
- Chi nhánh Cụm dịch vụ - khách sạn Dakruco
- Nhà khách T611
Sầu riêng và những bước đi trên con đường chính ngạch
Sầu riêng Việt Nam xuất sang Trung Quốc theo con đường chính ngạch là cơ hội lớn để ngành hàng này phát triển.
- Đắk Lắk: Lễ hội nâng tầm sầu riêng Krông Pắc
- Nhiều hoạt động sôi nổi tại Lễ hội Sầu riêng huyện Krông Pắc lần thứ nhất
- Sẽ biểu diễn bay khinh khí cầu tại Lễ hội Sầu riêng Krông Pắc lần thứ I năm 2022
- Huyện Krông Pắc: Ra mắt mô hình trồng dổi lấy hạt tại xã Ea Yiêng
- Huyện Krông Búk: Khẩn trương khắc phục đường bị hư hỏng, xuống cấp do thi công dự án điện gió
- 7.290 đoàn viên, thanh niên tham gia chiến dịch thanh niên tình nguyện hè năm 2024 tại huyện Ea H'leo
- Huyện Krông Ana (Đắk Lắk): 19 công trình cấp nước xuống cấp, hư hỏng
- Quản lý sâu bệnh cho cây hồ tiêu ở Tây Nguyên trong mùa mưa
- Hàng trăm người bị lừa 200 tỉ đồng qua app "Hẹn hò", "Kỹ nữ" như thế nào?
- Người phụ nữ đâm chồng tử vong vì hay... đi nhậu
- Đề xuất đánh thuế trường hợp sở hữu nhiều nhà, đất
- Phụ huynh bức xúc vì trường "quên" mua BHYT cho học sinh
- Bán đất 9 tỉ nhưng làm hợp đồng 440 triệu đồng, một phụ nữ bị khởi tố
- Xét xử vụ án giết người từ 6 năm trước, bị cáo liên tục kêu oan
BÌNH LUẬN CỦA BẠN
BÌNH LUẬN