Một già làng đam mê nhạc cụ dân tộc
15:14 | 02/08/2021
Người dân buôn Kna B dần đã quen thuộc với tiếng đàn, tiếng sáo vang lên trong ngôi nhà sàn nhỏ của ông Y Bak Niê (buôn Kna B, xã Cư M’gar, huyện Cư M’gar).
Những âm thanh, giai điệu sâu lắng đó như đã giúp họ quên đi mệt mỏi sau một ngày làm lụng trên nương rẫy.
Không chỉ biết chế tác nhạc cụ, ông Y Bak Niê còn hòa tấu nhạc cụ do chính mình làm ra, đó cũng là cách ông thỏa niềm đam mê và lưu giữ nét đẹp văn hóa dân tộc. Mặc dù đã hơn 70 tuổi, nhưng nhờ có đôi tay nhanh nhẹn, đôi mắt tinh tường, ông vẫn thường ngày lên rừng, xuống suối để tìm nguyên liệu về chế tác nhạc cụ.
Nói về niềm đam mê của mình, ông chia sẻ, nhạc cụ hiện diện trong mọi sinh hoạt đời sống tâm linh, tinh thần của người Êđê nên ngay từ nhỏ ông đã được tiếp xúc với chúng. Thời nhỏ, mỗi khi trong buôn có lễ hội, lễ cúng diễn ra, ông lại cùng lũ trẻ chạy theo các già làng để xem họ đánh nhạc cụ và rồi ông mê mẩn với những âm thanh độc đáo này lúc nào không hay.
Già làng Y Bak Niê đang diễn tấu bằng chiếc ky păh do mình chế tác
Những ngày ấy, do chưa đến tuổi được sử dụng nhạc cụ nên ông chỉ có thể ngồi nghe và quan sát các nghệ nhân biểu diễn. Năm 7 tuổi ông bắt đầu theo chân mấy đứa trẻ trong buôn lên rừng, lên rẫy, chỉ để mượn chúng chiếc ky păh, bro tập tành đánh thử. Đó cũng là lần đầu tiên ông được cầm nhạc cụ và thổi vang giữa rừng núi, chính những âm thanh đó đã thấm dần và đọng lại mãi trong tâm thức của ông. Đến năm 20 tuổi, ông đã bắt đầu tự mày mò, nghiên cứu chế tác những nhạc cụ đơn giản như: goch, đinh tác ta. Khi tay nghề thành thạo hơn, ông làm được đinh năm, đing choc, gông, bro, ky păh...
Trong đó, chiếc ky păh ông phải làm mất ba ngày mới xong. Bởi để có nguyên liệu chế tác, ông phải lên rừng để tìm cây chăt (theo tiếng người Êđê), chặt một cành to hơn bắp tay về phơi khô, rồi dùng dao khoét, đục rất tỉ mỉ để tạo hình như chiếc kèn dài khoảng 40 cm, rỗng phía trong và trang trí kỳ công mới hoàn thành. Ky păh có âm thanh vang xa, sâu lắng, thường dùng trong ma chay. Mặc dù ngày nay nhạc cụ này không còn sử dụng nhiều như trước, nhưng ky păh lại được ông Y Bak đặc biệt yêu thích, không chỉ bởi sự độc đáo mà nó còn là nhạc cụ gắn liền với tuổi thơ của ông.
Theo ông Y Bak, nguyên liệu làm nhạc cụ truyền thống của người Êđê chủ yếu là tre, nứa, quả bầu khô và kết nối từng bộ phận với nhau bằng sáp ong trộn với cây cỏ tranh khô, hỗn hợp này bám chắc, khó tan chảy khi gặp trời nắng và không bị dính tay. Để làm được một nhạc cụ hoàn chỉnh, đòi hỏi người nghệ nhân phải thực sự đam mê, am hiểu về vai trò, đặc tính, cấu tạo của âm thanh từng loại nhạc cụ. Ngoài nhạc cụ truyền thống, ông còn tự tay làm những chiếc gùi, rổ, thúng, nong nia từ tre, nứa để tặng con cháu.
Già làng Y Bak Niê đang đan nong nia từ tre, nứa.
Là một người có uy tín trong buôn, từ năm 2013 đến nay, ông được người dân tin tưởng và bầu làm già làng buôn Kna B. Với mong muốn giữ gìn nhạc cụ dân tộc, ông thường xuyên mang nhạc cụ của mình chế tác biểu diễn ở các cuộc hội họp, lễ hội của buôn, của xã. Ông còn phối hợp với ban tự quản buôn đến từng nhà vận động các em nhỏ tham gia lớp học đánh nhạc cụ và chia sẻ kinh nghiệm chế tác cho những người yêu thích để khơi dậy niềm đam mê, giúp các em hiểu hơn về truyền thống của dân tộc.
Nhờ đó, cuối năm 2020, buôn Kna B đã có hai đội đánh nhạc cụ (mỗi đội gồm 6 thành viên) được thành lập, các em ở độ tuổi từ 9 – 20, được già làng Y Bak tận tình chỉ dạy và giúp mỗi em sử dụng thành thạo một loại nhạc cụ, có thể hòa tấu cùng nhau. Tiết mục của các em được đánh giá cao khi trình diễn trong Ngày hội Đại đoàn kết và Lễ công bố đạt chuẩn nông thôn mới của xã Cư M'gar, điều đó đã tạo động lực giúp các em say mê, chăm chỉ luyện tập hơn.
Cùng nhạc cụ dân tộc, già làng Y Bak Niê còn thường xuyên tuyên truyền, vận động người dân trong buôn gìn giữ 26 ngôi nhà sàn; động viên phụ nữ trong buôn thành lập tổ dệt thổ cẩm (gồm 6 thành viên); phát huy nhiều nét đẹp văn hóa của người Êđê… Ông tự hào khi nhiều thanh thiếu niên trong buôn làng ngày càng am hiểu và trân trọng giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc mình.
Phương Thảo
Bài viết gốc: http://baodaklak.vn/van-hoa-du-lich-van-hoc-nghe-thuat/202108/mot-gia-lang-dam-me-nhac-cu-dan-toc-20308f0/
nguồn “Báo Đắk Lắk Điện tử”
CÁC TIN KHÁC
- Độc đáo bảo tàng "sống" giữa buôn làng (23/08/2021)
- Nuôi dưỡng tình yêu văn hóa cồng chiêng cho giới trẻ (18/08/2021)
- Giữ gìn bến nước... (13/08/2021)
- Đắk Lắk có 2 giáo viên đoạt giải “Liên hoan tiếng hát giáo viên toàn quốc lần thứ V” năm 2021. (12/08/2021)
- Huyện Krông Pắc: Thành lập Trung tâm Truyền thông - Văn hóa - Thể thao (05/08/2021)
- Muôn vẻ cà phê Buôn Ma Thuột (28/07/2021)
- Cuộc thi sáng tác ảnh "Tự hào phụ nữ Quân đội" trong LLVT tỉnh (16/07/2021)
- Thể lệ giải thưởng sáng tác, quảng bá tác phẩm văn học, nghệ thuật, báo chí về chủ đề "Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức phòng cách Hồ Chính Minh" giai đoạn 2021 - 2025 (13/07/2021)
- Níu giữ nghề truyền thống (12/07/2021)
- Cấp bách bảo tồn Tháp Yang Prông (12/07/2021)
- Hồn lúa của đồng bào M'nông (09/07/2021)
Khách sạn Thống Nhất Tp.Buôn Ma Thuột – Điểm hẹn Tây Nguyên
Buôn Ma Thuột được mệnh danh là Thủ phủ Tây nguyên, nơi văn hóa các dân tộc giao thoa và thể hiện nét riêng mà Đắk Lắk được hưởng.
- 108 - Nơi lý tưởng để bạn dừng chân tại Buôn Ma Thuột
- Khu du lịch sinh thái Ngọc Phụng – Điểm đến lý tưởng dành cho bạn
- Công ty TNHH Khách sạn và Du lịch Bạch Mã
- Khách sạn Sài Gòn – Ban Mê
Sầu riêng và những bước đi trên con đường chính ngạch
Sầu riêng Việt Nam xuất sang Trung Quốc theo con đường chính ngạch là cơ hội lớn để ngành hàng này phát triển.
- Đắk Lắk: Lễ hội nâng tầm sầu riêng Krông Pắc
- Nhiều hoạt động sôi nổi tại Lễ hội Sầu riêng huyện Krông Pắc lần thứ nhất
- Sẽ biểu diễn bay khinh khí cầu tại Lễ hội Sầu riêng Krông Pắc lần thứ I năm 2022
- Huyện Krông Pắc: Ra mắt mô hình trồng dổi lấy hạt tại xã Ea Yiêng
- Nâng cấp Cảng hàng không Buôn Ma Thuột thành cảng hàng không quốc tế: Kỳ vọng đột phá trong phát triển
- Mùa thu hoạch sấu: Mừng ít, lo nhiều
- Giá cà phê thế giới lao dốc, vì sao?
- Điện mặt trời mái nhà bán giá 0 đồng để ngăn "trục lợi chính sách"
- Sầu riêng rớt giá, nhà vườn lên mạng tìm người mua
- Giá vàng hôm nay, 2-5: Đảo chiều bật tăng
- 138 người chết, 285 người bị thương vì tai nạn giao thông trong 5 ngày nghỉ lễ
- Cà phê - “mối lương duyên” giữa Buôn Ma Thuột và TP. Hồ Chí Minh
- Bắt giữ cô gái chuyên môi giới bán dâm 6 triệu đồng/đêm
- Các dịch vụ đi lại, lưu trú, ăn uống dịp nghỉ lễ 30-4 gây áp lực lên mặt bằng giá
BÌNH LUẬN CỦA BẠN
BÌNH LUẬN