Rước bệnh vào người vì 'tương đểu'

...Nếu không gọi là “tương đểu” thì phải gọi bằng gì?

Xô chứa “tương đểu” chủ yếu là bột, phẩm màu đen và hương liệu nên có màu đen đậm, trong tại cơ sở bà Trần Thị Sương

Có thể nói, trên thị trường hiện nay mặt hàng tương ớt, tương cà, tương đen được coi là bát nháo số một, nhất là các loại tương sền sệt màu đỏ gạch, màu đen thâm chứa trong các can nhựa 5, 10, 20 lít không có nhãn hiệu, không địa chỉ sản xuất với giá bán “vô thiên lủng”, có thể chỉ có 4.000-5.000 đồng/kg, nhưng cũng có loại “hét” lên tới 20.000 đồng/kg. Đối tượng chính tiêu thụ các loại tương giá “bình dân” này là các chợ nhỏ, quán cóc, quán phở, cơm, hủ tíu, bánh mì...

"Tương đểu" lộng hành

Bà Phạm Thị Liên, BQL chợ Tân Bình thừa nhận, mặt hàng này thường được các “cơ sở” nhỏ SX đem bỏ sỉ cho các gian hàng bán đồ khô trong chợ, nó được chứa trong các can nhựa từ 5, 10 lít không rõ nguồn gốc, địa chỉ.

“Trông thấy nó cũng có màu, có mùi nhưng có lẽ chỉ toàn bột mì và hương liệu bởi các loại ớt, cà chua, đậu nành tự nhiên đều có giá bán mấy chục ngàn đồng/kg thì lấy đâu ra 1 lít tương ớt, tương cà, tương đen giá 1 can nhựa 5 lít chỉ có 25 ngàn, tức khoảng 5.000 đồng/lít?” – bà Liên nói.

Trong vai khách hàng đang mở tiệm bán phở, chúng tôi đến bà Oanh, một tiểu thương đang bán gian hàng đồ khô trong chợ Tân Bình để mua sỉ tương ớt, tương đen với số lượng lớn.

Bà Oanh rao giá: “Tui bán đủ loại mặt hàng tương ớt, tương cà, tương đen. Loại nào cũng có, tùy theo chất lượng. Nếu hàng ngon và có thương hiệu, giá tương ớt là 19 ngàn đồng/chai (loại 250 ml/chai) tức gần 80 ngàn đồng/lít; tương đen 19 ngàn/chai (450 ml/chai), trên 40 ngàn đồng/lít. Còn loại rẻ hơn có hai giá gồm 55 ngàn đồng/can 5 lít và 30 ngàn đồng/can 5 lít.

“Nếu bán phở bình dân giá 20-25 ngàn/tô cho khách hàng thì mua làm gì các loại tương ớt, tương cà xịn giá cao, nên mua các loại tương “xá” đựng trong can nhựa, giá vừa rẻ, có mùi vị mà để được lâu không hư, không mốc” - bà Oanh tư vấn.

Theo TS Phan Thế Đồng, nguyên Trưởng khoa Công nghệ thực phẩm, Trường ĐHNL TP.HCM, nguyên liệu chính của tương ớt, tương cà, tương đen là ớt trái, cà chua, đậu nành. Sau khi chế biến, theo thời gian thì màu đỏ của cà chua, ớt sẽ sậm màu dần, rất dễ bị lên men, bị mốc, nổi bọt.

Do đó, các nhà SX thường cho thêm màu, chất bảo quản để chống mốc, chống vi khuẩn nhằm làm chậm quá trình xuống màu, nhưng đó là các loại màu và chất bảo quản an toàn với người tiêu dùng.

Cách làm này, giá thành 1 lít tương cà vào khoảng trên dưới 30 ngàn/kg, còn tương ớt đắt hơn do phải dùng số lượng nhiều, giá thành khoảng 50-60 ngàn/lít. Nhưng đối với tương ớt, tương cà, tương đen không an toàn thì nguyên liệu chính không phải là ớt, cà chua, đậu nành mà là các loại bột mì, bột gạo.

Ngoài ra, người ta còn cho thêm các chất tạo sệt, chất bảo quản, phẩm màu công nghiệp và hương liệu. Do đó, tương ớt, tương cà, nhìn ngoài có màu đỏ gạch, tươi, trong veo; còn tương đen có màu đen đậm, không có mùi thơm của đậu nành tự nhiên, ăn vào có vị hơi đắng, khác với tương đen chất lượng có màu nâu, nâu đậm đặc trưng của đậu nành lên men.

"Tương đểu" là đây

Mới đây, ngày 5/11/2015, tổ công tác UBND xã Thới Tam Thôn, huyện Hóc Môn, TP.HCM, đã bất ngờ kiểm tra “cơ sở” SX tương ớt, tương cà, tương đen của bà Trần Thị Sương nằm ở số 22/18H thuộc ấp Trung Đông. Tại đây, tổ kiểm tra đã phát hiện hàng trăm xô, can nhựa 5 lít, 10 lít đựng các loại tương bẩn để xếp chồng lên nhau, nắp đậy đóng đầy bụi nằm lăn lóc dưới đất tràn từ ngoài đến tận trong nhà, không đảm bảo ATVSTP.

Đặc biệt, cơ sở còn dùng máy chiết tương cũ kỹ, các hoạt động chiết tương sang can nhựa được thực hiện hoàn toàn trên nền đất. Bà Sương cho biết, nguyên liệu dùng SX tương ớt, tương cà của cơ sở là cà chua, ớt, tỏi, bột mì và màu; còn nguyên liệu SX tương đen là bột mì, đậu nành và phẩm màu.

Tương ớt “đểu” được SX từ bột mì + màu đỏ + hương liệu ớt tại cơ sở bà Sương

Tuy nhiên, khi tổ kiểm tra yêu cầu bà Sương trưng ra cà chua, ớt trái, tỏi để làm bằng chứng thì bà này chỉ đưa ra được bịch tỏi, còn cà chua và ớt không đưa ra được vì thực tế cơ sở từ trước đến nay không sử dụng. Cuối cùng, bà Sương thừa nhận: cơ sở sử dụng bột mì, phẩm màu và hương liệu ớt, hương liệu cà chua.

Ngoài ra, có lúc còn dùng bột gạo để thay thế bột mì do giá bột mì cao. Bình quân mỗi ngày cơ sở SX khoảng 40 kg tương các loại để bỏ mối cho các vựa, chợ với giá khoảng 20 ngàn đồng/bình 5 lít, tức giá chỉ có 4.000 đồng/lít. Thế nhưng, qua kiểm tra thực tế, tổ kiểm tra ghi nhận tại hiện trường có đến 100 can nhựa đựng “tương đểu” các loại, ước tính vào khoảng nửa tấn!

Điều đáng nói là, giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện ATVSTP do UBND huyện Hóc Môn cấp đã hết hạn gần một năm. Trong khi giấy chứng nhận ghi địa chỉ SX tại 21/10 ấp Trung Đông nhưng cơ sở lại SX ở số 22/18A ấp Trung Đông nói trên.

Với các sai phạm nghiêm trọng nói trên, thay vì đình chỉ ngay SX thì tổ công tác lại đề nghị chủ cơ sở nhanh chóng “khắc phục” các điều kiện ATVSTP trong quá trình sản xuất “tương đểu”, trước hết là làm lại hồ sơ trình phòng y tế huyện Hóc Môn cấp mới giấy chứng nhận đủ điều kiện ATVSTP. Dự kiến trong tuần tới, UBND xã Thới Tam Thôn sẽ xem xét các hành vi sai phạm của cơ sở bà Sương để có các hình thức xử phạt hành chính thích hợp.

NHẬT VY