Phòng bệnh viêm màng não mô cầu thế nào?

Tiêm văcxin phòng viêm màng não mô cầu.

Tại buổi tư vấn trực tuyến về bệnh viêm não mô cầu tổ chức mới đây, ông  Nguyễn Nhật Cảm- Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng Hà Nội đã có nhiều giải đáp rất cụ thể. 

Theo ông  Nguyễn Nhật Cảm, viêm màng não do não mô cầu là bệnh viêm màng não do vi khuẩn não mô cầu gây nên (hay còn gọi là màng não cầu), là bệnh nhiễm khuẩn cấp tính, có thể lây lan thành dịch với các biểu hiện sốt cao đột ngột, đau đầu, nôn, chóng mặt, li bì…nặng có thể hôn mê, sốc và có thể tử vong. Tỷ lệ tử vong khoảng 10-20% nếu không được điều trị kịp thời.

Nhiều người thắc mắc về cách gọi viêm não do não mô cầu hay viêm màng não do não mô cầu, ông Cảm khẳng định hai bệnh này là một. Ai cũng có thể mắc bệnh do não mô cầu nếu chưa có miễn dịch chống lại bệnh. Tuy nhiên gần đây lứa tuổi trẻ (dưới 30) thường hay gặp hơn các nhóm tuổi khác.

Viêm màng não mô cầu có thể xuất hiện vào bất kỳ mùa nào trong năm nhưng nhiều nhất vẫn là từ tháng 1 đến tháng 4 - khi thời tiết lạnh và ẩm thuận lợi cho việc lây lan của những bệnh lây qua đường hô hấp, trong đó có bệnh viêm màng não mô cầu. 

Bệnh này thường rất đột ngột và diễn biến rất nhanh với sốt cao (39-40 độ C), mệt mỏi, nhức đầu, chóng mặt, buồn nôn và nôn. Người bệnh có thể mê sảng, lú lẫn, mất ý thức, có thể có co giật, hôn mê và xuất hiện các ban xuất huyết hoại tử trên da.

Về đường lây lan, bệnh lây truyền qua đường hô hấp, tức là khi hít phải các giọt bắn từ người bệnh hoặc người lành mang vi khuẩn. Cũng có thể lây truyền gián tiếp qua tiếp xúc với đồ vật, dụng cụ, bị nhiễm vi khuẩn nhưng ít gặp hơn.

Khi mắc viêm não, viêm màng não do mô cầu thì cần kiêng những gì, ông Cảm tư vấn: Khi bị viêm màng não, viêm não do não mô cầu, cần phải được nhập viện điều trị càng sớm càng tốt và phải được cách ly để không lây bệnh cho những người xung quanh. Chế độ ăn uống, sinh hoạt phải theo hướng dẫn của bác sỹ điều trị.

Đặc biệt, nhiều người rất quan tâm đến thông tin bệnh tiến triển rất nhanh, có thể tử vong sau 1 ngày nếu không được cấp cứu kịp thời, ông Nguyễn Nhật Cảm khẳng định khả năng này hoàn toàn có thể. Bệnh do não mô cầu có nhiều thể, ở thể rất nặng (nhiễm khuẩn huyết kịch phát có sốc) tỷ lệ tử vong cao và có thể chỉ trong 1 đến 3 ngày. Thông thường từ 1-7 ngày. Tuy nhiên, hiện nay tỷ lệ tử vong có xu hướng giảm do công tác điều trị tốt hơn. Và nếu bệnh nhân nhập viện sớm, khả năng phục hồi rất cao.

Để phòng tránh viêm màng não mô cầu, ông Nguyễn Nhật Cảm khuyến cáo người dân cần tránh tiếp xúc với người nghi nhiễm bệnh này, nếu đã tiếp xúc thì phải dùng thuốc dự phòng; súc họng hằng ngày bằng nước muối hoặc các dung dịch sát trùng mũi họng; giữ vệ sinh thân thể, thông thoáng nhà cửa, nơi làm việc; tránh làm việc quá sức.

Để phòng bệnh, mỗi người dân cần đi tiêm vắcxin đủ liều - 2 mũi. Hiện vắcxin này chưa có trong chương trình tiêm chủng mở rộng nên nếu người dân quan tâm cần đến các điểm tiêm chủng dịch vụ để được khám, tư vấn và chỉ định tiêm phòng đúng lịch. 

Theo ông Cảm, hiện nay ở Việt Nam Bộ Y tế cấp phép cho 2 loại vắc xin phòng bệnh viêm màng não do não mô cầu, một là vắc xin phòng 2 típ vi khuẩn A và C có tên thương mại là Meningo AC do Pháp sản xuất, tiêm cho trẻ từ 2 tuổi trở lên, tiêm 2 mũi cách nhau 3 năm; hai là vắc xin phòng 2 típ vi khuẩn B và C có tên thương mại là VA-MENGOC-BC do Cuba sản xuất, theo hướng dẫn của nhà sản xuất vắc xin này tiêm 2 mũi mỗi mũi cách nhau 6 đến 8 tuần cho trẻ từ 3 tháng tuổi trở lên. Tuy nhiên theo hướng dẫn của Cục Quản lý dược Bộ Y tế hiện nay chỉ tiêm cho trẻ 6 đến 10 tuổi, có thể thời gian tới vắc xin này sẽ được cấp phép tiêm cho trẻ từ 3 tháng tuổi trở lên. Vắc xin viêm màng não mô cầu BC có thể phòng được bệnh do não mô cầu típ B và C. Tại Việt Nam lưu hành cả hai típ A và B nên vắc xin viêm màng não mô cầu BC không hoàn toàn phòng được bệnh nếu nhiễm vi khuẩn thuộc nhóm típ A.    

Hà Thanh