Hàng triệu người lao động đang tự quản sổ BHXH

Đến thời điểm này đã có 25% sổ BHXH được chuyển tận tay người lao động (NLĐ). Theo quy định hạn cuối để các doanh nghiệp bàn giao sổ BHXH cho NLĐ tự quản lý là ngày 31-12-2018.

Đã bàn giao 3,1 triệu sổ BHXH

Theo báo cáo của Ban Sổ thẻ - BHXH Việt Nam, tính đến cuối tháng 7-2017, BHXH các tỉnh, thành trên cả nước đã bàn giao 3,1 triệu sổ BHXH cho NLĐ, trong tổng số 12,5 triệu sổ phải bàn giao (không bao gồm lực lượng vũ trang), đạt 25%. Một số tỉnh đạt tỉ lệ bàn giao sổ BHXH cao như: Đồng Nai, Vĩnh Phúc, Thái Bình, Quảng Bình. Đại diện BHXH Việt Nam cho biết năm 2017, BHXH Việt Nam phấn đấu bàn giao 60% trên tổng số sổ BHXH phải bàn giao và hoàn tất bàn giao cho NLĐ trước ngày 31-12-2018. Hiện công tác rà soát sổ đang được toàn ngành khẩn trương thực hiện, dự kiến đến hết năm 2018, 100% sổ phải bàn giao sẽ được giao tận tay NLĐ.

Ông Trần Đình Liệu, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam, cho biết việc rà soát dữ liệu, trả sổ BHXH cho NLĐ là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của ngành BHXH nhằm bảo đảm quyền lợi cho NLĐ; giảm chi phí, thời gian cho doanh nghiệp. Ông Liệu cũng khẳng định việc trao sổ BHXH cho NLĐ quản lý là bước đầu thực hiện cải cách thủ tục hành chính của ngành. Mục tiêu đến năm 2020, sổ BHXH điện tử sẽ được đưa vào sử dụng, bảo đảm việc cấp lại sổ BHXH một cách thuận tiện nhất trong trường hợp sổ BHXH bị hỏng hoặc thất lạc. Người chủ sổ sẽ dễ dàng liệt kê quá trình đóng - hưởng theo năm, theo quý, thậm chí người có thời gian làm việc trước năm 1995 cũng sẽ nắm được thông tin của mình, rút ngắn hơn nữa quy trình thủ tục cho NLĐ trong giải quyết chế độ BHXH, bảo hiểm thất nghiệp…

Nhiều doanh nghiệp đã trả sổ BHXH cho người lao động tự quản lý

Người lao động được lợi

Theo đại diện BHXH Việt Nam, hầu hết BHXH các địa phương đều phấn đấu đến hết năm 2017, bàn giao sổ BHXH đạt trên 80%; có tỉnh phấn đấu đạt 100%. Đến hết tháng 6-2017, BHXH tỉnh Vĩnh Phúc đã bàn giao 184.850/184.855 sổ BHXH đến tay từng NLĐ, đạt 99,98% tổng số lao động đang tham gia BHXH trên địa bàn. Việc tự quản lý sổ BHXH cũng sẽ giúp NLĐ có cơ sở yêu cầu chủ sử dụng lao động thực hiện đúng các quy định của pháp luật về trách nhiệm đóng BHXH cho mình; góp phần ngăn ngừa tình trạng NLĐ bị trích trừ tiền lương để đóng BHXH nhưng chủ sử dụng lao động không nộp tiền về cơ quan BHXH mà NLĐ không biết. Bên cạnh đó, việc NLĐ được tự quản lý sổ BHXH của mình khi nghỉ việc sẽ kịp thời được giải quyết chế độ BHXH, bảo hiểm thất nghiệp hoặc có ngay sổ BHXH để tiếp tục tham gia, cộng nối quá trình đóng BHXH khi chuyển sang làm việc tại đơn vị khác.

Bà Nguyễn Thị Thu, Phó Giám đốc BHXH TP HCM, cho biết thực tế việc quản lý, bảo quản sổ BHXH tại đơn vị sử dụng lao động theo quy định của Luật BHXH năm 2006 tồn tại một số bất cập như: cán bộ phụ trách công tác bảo quản sổ BHXH cho NLĐ chủ yếu là kiêm nhiệm, thường xuyên luân chuyển; đơn vị không có phương tiện chuyên dụng để bảo quản sổ BHXH trong khi thời gian bảo quản kéo dài, dễ bị ẩm mốc; tờ rời sổ BHXH bị thất lạc, thậm chí chủ sử dụng lao động không trả sổ BHXH cho NLĐ khi có nhu cầu chuyển đến nơi làm mới; nhiều trường hợp đơn vị sử dụng lao động vẫn trừ tiền đóng BHXH của NLĐ nhưng không nộp cho cơ quan BHXH mà chiếm dụng để sử dụng vào việc khác làm ảnh hưởng đến quyền lợi của NLĐ… Do đó NLĐ tự quản lý sổ, có trách nhiệm bảo quản sổ để biết được quá trình cũng như tiền lương tham gia BHXH. Hiện nay, BHXH TP quản lý trên 2 triệu sổ BHXH. Đối với sổ BHXH đã cấp từ sau ngày 31-12-2008 đến nay, cơ sở dữ liệu đã có trong phần mềm quản lý tương đối đầy đủ, chỉ một số trường hợp chưa điền chức danh nghề. Đối với NLĐ có thời gian tham gia BHXH trước năm 2008, chưa có đầy đủ trong cơ sở dữ liệu phần mềm quản lý, cơ quan BHXH sẽ phối hợp với đơn vị sử dụng lao động thực hiện. "BHXH TP HCM phấn đấu năm 2017 đạt 60% trên tổng số sổ BHXH phải bàn giao và hoàn thành việc rà soát trả sổ BHXH trước ngày 31-12-2018. Cơ quan BHXH sẽ phối hợp với đơn vị sử dụng lao động bàn giao trực tiếp sổ BHXH cho NLĐ" - bà Thu nói.

Bà Đinh Mai Hạnh, Phó trưởng Ban Sổ thẻ - BHXH Việt Nam, cho biết thời gian tới, các tỉnh, thành phố cần tập trung đẩy nhanh tiến độ rà soát sổ BHXH cho NLĐ; bổ sung và chuẩn hóa dữ liệu người tham gia BHXH trong phần mềm quản lý; phối hợp với bưu điện tỉnh chỉ đạo BHXH và bưu điện cấp huyện thực hiện bàn giao sổ cho NLĐ một cách thuận lợi nhất… 

Bài và ảnh: Khánh Anh - Trường An