Hiểm họa từ bãi vàng trên đỉnh Cư Kuin

Lán trại và máy móc phục vụ khai thác vàng.

Giữa trưa 4-7, nhận  được nguồn tin báo “trên đỉnh núi Cư Kuin, thuộc địa bàn thôn Thanh Bình, xã Ea Kênh, huyện Krông Pak “vàng tặc” ngang nhiên khai thác suốt ngày đêm”, nhóm phóng viên chúng tôi từ TP. Buôn Ma Thuột tức tốc lên đường. Chiếc xe U-oát chuyên dùng cho những “cung đường gian khổ” chở phóng viên và các đồng chí Công an xã Ea Kênh phải dừng lại ở cuối thôn Thanh Bình vì đường lên núi Cư Kuin từ địa điểm này quá nhỏ hẹp, lầy lội, bị chia cắt bởi các con suối và nhiều nơi dốc dựng đứng. Không thể đi bằng ô tô và xe máy, cả nhóm đành cuốc bộ, leo dốc hơn 4 km. Từ dưới chân núi nhìn lên lưng chừng núi Cư Kuin có thể thấy những lán trại của “vàng tặc” ngay cả tiếng máy nổ phục vụ việc thác vàng cũng vang xa tới vài cây số. Từ chân núi lên đến địa điểm bãi vàng chỉ hơn 1 km leo dốc, nhưng chúng tôi phải dừng lại 3 lần để nghỉ lấy sức, đồng thời bàn phương án tác nghiệp, thống nhất biện pháp chủ động ứng phó trước tình huống bị “vàng tặc” tấn công. Trước khi xuất phát từ trụ sở Công an xã Ea Kênh, các đồng chí Võ Minh Thành, Phó trưởng Công an xã và Võ Đặng Hạnh, công an viên đã cẩn thận mang theo dùi cui điện và bình xịt hơi cay nhằm đề phòng sự hung hăng, bất chấp pháp luật của “vàng tặc”.

Nguy cơ mất an toàn luôn rình rập các bãi khai thác vàng lậu.

 Khi nhóm “đột kích” cách vị trí khai thác khoảng 20 m, phát hiện chiếc xe máy của nhân viên cảnh giới vòng ngoài, cũng là lúc tiếng máy nổ im bặt. Biết việc thâm nhập của đoàn công tác đã bị chủ bãi và các phu vàng phát hiện, nên chúng tôi nhanh chóng tiếp cận bãi vàng. Cửa hầm vàng nằm gần đỉnh núi Cư Kuin, ở vị trí có độ dốc cao nhất, nên chúng tôi phải leo dốc bằng cả chân và tay mới tới được các lán trại. Lúc này, trời bất chợt đổ mưa, tranh thủ trú mưa, chúng tôi hỏi chuyện hai phu vàng. Cả hai cho biết, họ làm thuê cho chủ bãi Nguyễn Văn Hoàng (còn có biệt danh là Hoàng tóc dài) ở xã Hòa Đông (huyện Krông Pak), mỗi tháng ngoài cơm nuôi được trả công 5 triệu đồng. Đang trò chuyện, một phu vàng nghe điện thoại của chủ bãi gọi tới, thăm dò động thái của đoàn chúng tôi. Theo lời của chúng tôi, phu vàng này báo cáo: “Đoàn chỉ lên thăm chơi để làm phim và mời anh về nói chuyện”. Vậy là trước khi chúng tôi tiếp cận, “Hoàng tóc dài” cũng có mặt ở bãi vàng, nhưng có lẽ đề phòng tình huống bị truy quét nên chủ bãi đã kịp ra lệnh ngừng khai thác, tắt máy nổ và rời khỏi hiện trường. Ngay cả một số phu vàng khi thấy động cũng nằm im trong hầm vàng ẩn nấp, chỉ khi biết nhóm phóng viên lên làm phim, họ mới lầm lụi chui ra khỏi hầm vàng sâu hun hút. Theo lời các phu vàng, hiện toàn bãi chỉ có 8 nhân công. Nhưng qua quan sát vật dụng sinh hoạt, máy móc, phương tiện phục vụ việc đào đãi vàng, chúng tôi nhận định phải có vài chục người đang khai thác ở bãi vàng lậu này. Tại đây, các phu vàng đã dựng 4 lán trại, 1 nhà bếp, lắp đặt 1 máy nghiền, 2 máy nổ, 1 máy tời, nhiều máy khoan, 1 bể lọc, 1 máy phát điện kèm đường điện thắp sáng và hệ thống thông gió trong đường hầm. Với quy mô này, nhẩm tính chủ bãi đầu tư hàng trăm triệu đồng cho dây chuyền và công nghệ khai thác vàng.

Anh Võ Minh Thành, Phó trưởng Công an xã Ea Kênh xác nhận: Chủ  bãi vàng Hoàng tóc dài này trước đây đã tổ chức khai thác trên núi Pháo (thuộc thôn Thanh Xuân, xã Ea Kênh), sau khi bị lực lượng chức năng truy quét thì tiếp tục dạt về núi Cư Kuin để hành nghề. Còn anh Hoàng Đại Cương, công an viên thôn Thanh Bình phản ánh: “Việc tổ chức khai thác vàng trái phép trên núi Cư Kuin không những hủy hoại môi trường rừng, môi trường nước, gây sạt lở núi mà còn gây mất an ninh trật tự địa bàn”. Lão nông Nguyễn Đình Ngân định cư gần chân núi Cư Kuin cho biết thêm: “Do việc khai thác vàng bừa bãi, dẫn tới nguồn nước trong vùng bị nhiễm độc; đã có một số trâu, bò của bà con bị bệnh và chết. Cánh đồng lúa dưới chân núi cũng bị ảnh hưởng do nguồn nước đầu nguồn bị chặn lại để đãi vàng. Ở đây, hầu hết bà con sử dụng nước giếng cho sinh hoạt, nên rất lo sợ những hóa chất phục vụ đào đãi vàng ngấm xuống làm nhiễm độc nguồn nước. Trước đây bà con có ý kiến, chủ bãi vàng hứa sẽ đền bù cho dân, nhưng chỉ hứa suông. Người dân trong thôn Thanh Bình đã phản ánh lên chính quyền xã, nhưng chưa thấy lực lượng chức năng vào cuộc. Hôm nay là lần đầu tiên thấy nhà báo và công an xã đến hiện trường!”.

Được biết, hiện “vàng tặc” đã đào hơn 50m đường hầm xuyên núi mà không hề được chằng chống, nguy cơ mất an toàn như ngạt khí, sập hầm… là hiểm họa khó tránh khỏi.

Bình Định