Rệp vải nâu: Tác nhân do Saissetia hemisphaerica. Đặc tính: Trưởng thành đực có cánh dài 1,2mm có màu xanh vàng nhạt. Trưởng thành cái không có cánh và được bọc bằng vỏ nâu, phồng lên hình bán cầu dài 2,5-3 mm. Rệp vảy nâu bám dính vào cành lá hút dịch cây làm cho cành lá kém phát triển, chúng gây hại vào mùa khô.
Rệp vải xanh: Tác nhân do Coccus viridis. Đặc tính: Rệp trưởng thành cái không có cánh, mình dẹt, vỏ mềm và màu xanh. Rệp vảy xanh cũng bám dính vào lá và cành non để hút dịch cây làm cho cành lá biến vàng. Rệp non mới nở bò tìm nơi thuận lợi để sinh sống cố định.
Rệp sáp: Tác nhân do Pseudococcus sp. Tác hại: Rệp non mới nở có màu hồng, chưa có sáp trên mình, chân khá phát triển. Rệp trưởng thành có hình bầu dục dài 4 mm, rộng 2 mm, trên mình có nhiều sợi sáp dài màu trắng xốp. Trên cây cà phê có hai loại rệp sáp gây hại, một loại hại chùm quả và lá, loại thứ hai hại rễ.
Loại rệp sáp hại lá, quả bắt đầu đẻ trứng vào mùa mưa ở các kẽ lá, nụ hoặc chùm quả non. Rệp non sau khi nở nhanh chóng tìm nơi sinh sống cố định. Mùa mưa sinh sản rất nhiều làm quả non bị rụng.
Rệp sáp hại rễ thì sinh sống dưới đất ở quanh rễ, tạo ra một lớp bọc không thấm nước ở quanh trục rễ. Những cây bị hại vàng héo rồi chết. Nói chung, nơi nào có các loài rệp sinh sống thì sau đó có nấm muội đen phát triển nhiều.
Phòng trị rệp hại
Vào mùa khô nên phun định kỳ (7 -10 ngày/lần) một trong các loại thuốc sau: Saimida 100SL; Sec Saigon 10, 25EC, Sairifos 585EC, Dầu SK Enspray 99EC, rải Sargent 6G, Diaphos 10H (trừ rệp sáp gốc).
Để giảm số lần phun thuốc, nên pha thêm Butyl 10WP để vừa diệt được ấu trùng, vừa diệt được cả trứng rầy rệp.
Mọt đục cành: Tác nhân: Xyleboris morslati. Gây hại: Mọt đục vào các cành bánh tẻ của cây cà phê, làm chúng chết trong vài tuần. Triệu chứng điển hình là lá khô và cành từ lỗ đục vào đến cuối cành bị rũ sau 5-7 ngày khi bị mọt đục vào làm đường hầm. Sau vài tuần các cành này sẽ bị héo. Lỗ đục nhỏ (đường kính 0,8 mm) và ở mặt dưới của cành. Mọt đục cành gây hại từ tháng 3-6 hàng năm trên cây cà phê xây dựng cơ bản (2-3 năm) và trên giống cà phê vối.
Phòng trị bằng cách trồng cây che bóng và cắt bỏ, tiêu huỷ cành bị bệnh.
TH.S HUỲNH KIM NGỌC
BÌNH LUẬN