Bảo hiểm y tế cho người nhiễm HIV: Nhanh chóng tháo gỡ khó khăn

Mục tiêu 100% người nhiễm HIV có thẻ BHYT đang gặp nhiều khó khăn.

Việc đưa thuốc ARV vào danh mục thuốc được bảo hiểm chi trả được xem là chính sách khá nhân văn của Nhà nước, nhằm hỗ trợ và tạo điều kiện cho người nhiễm HIVgiảm gánh nặng khi điều trị và chữa bệnh. Tuy nhiên đến nay số người nhiễm HIV có thẻ BHYT vẫn chưa đạt yêụ cầu.

Cụ thể, trước tháng 10/2016, tỷ lệ bao phủ BHYT trong bệnh nhân điều trị bằng thuốc kháng virus (ARV) ở mức 50%. Sau một thời gian nỗ lực, tỷ lệ người nhiễm HIV có thẻ BHYT tăng rõ rệt. Tính đến tháng 2/2017, cả nước có 64% người nhiễm HIV đang điều trị bằng thuốc ARV tham gia bảo hiểm.

Con số này tiếp tục tăng và đến tháng 3/2018 đạt 83,4%. Hà Nam, Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn và Cà Mau là những địa phương có tỷ lệ người nhiễm HIV tham gia BHYT đạt 100%. 30 tỉnh, thành phố khác có tỷ lệ người nhiễm HIV tham gia BHYT đạt trên 90%.

Trong số những bệnh nhân có thẻ BHYT, khoảng 72% được hưởng 80% từ quỹ BHYT để mua thuốc ARV; 4% hưởng 95% và 24% hưởng 100% từ quỹ BHYT. 

Để tạo điều kiện cho bệnh nhân HIV dễ tiếp cận thuốc ARV, hiện Bộ Y tế đang gấp rút đưa thuốc ARV được cấp cho người nhiễm HIV tại cơ sở điều trị gần dân nhất.

Theo lộ trình, từ ngày 1/1/2019, loại thuốc này sẽ có mặt tại 191 cơ sở điều trị từ nguồn BHYT nhằm đáp ứng nhu cầu của 48 ngàn bệnh nhân. Hiện cơ quan chức năng đang thực hiện nhiệm vụ đấu thầu lựa chọn nhà cung cấp. Dự kiến đến tháng 7 -8 tới đây sẽ hoàn thành thỏa thuận khung và ký hợp đồng.

Từ tháng 9-12 sẽ đặt hàng thuốc và phân thuốc về kho để ngày đầu tiên của năm 2019 sẽ đến tay người bệnh. Tuy nhiên, theo Bộ Y tế, vẫn còn một số tỉnh, thành có mức tham gia dưới 70% như Thanh Hóa, Bến Tre, Bình Thuận, Quảng Trị hay một số nơi lại xuất hiện tình trạng sụt giảm độ bao phủ như Quảng Ninh, Đồng Nai.

Nguyên nhân, theo phản ánh từ các địa phương, do nhiều người bệnh vẫn trông chờ vào viện trợ nên chưa tham gia BHYT. Bên cạnh đó, quy định về bắt buộc các thành viên cùng mua thẻ BHYT trong cùng một thời điểm nên khiến nhiều người bệnh không thể tham gia.

 Về nguyên nhân, bà Dương Thúy Anh- Trưởng phòng Tài chính Kế toán, Cục Phòng, chống HIV/AIDS cũng cho biết, việc thực hiện mục tiêu 100% người nhiễm HIV tham gia BHYT hiện vẫn còn nhiều thách thức, nhất là còn vướng mắc trong những văn bản pháp luật.

“Để đạt mục tiêu như nêu trên không phải là điều dễ dàng, nhất là khi có không ít người nhiễm HIV không có giấy tờ tùy thân. Về căn cứ pháp lý, đã có Quyết định 2188 và Thông tư số 15 của Bộ Y tế về hướng dẫn khám chữa bệnh BHYT đối với người nhiễm HIV và người sử dụng các dịch vụ y tế liên quan đến HIV/AIDS. Thông tư số 15 hiện đang được chỉnh sửa và nội dung quan trọng nhất cần được tháo gỡ, đó là thay vì bắt buộc các thành viên trong gia đình của người nhiễm HIV cùng mua thẻ BHYT, thì chuyển thành không bắt buộc. “Tuy nhiên, sau Thông tư 15 là văn bản hướng dẫn của BHXH và liệu đơn vị này có đồng ý hết những nội dung của chúng tôi đưa vào Thông tư 15 (sửa đổi) hay không?”- bà Anh băn khoăn.

BHYT được xác định là xương sống của chương trình điều trị HIV/AIDS, vì thế để chương trình này phát triển bền vững, ngành chức năng cần tiếp tục cải thiện chất lượng cung cấp dịch vụ điều trị HIV/AIDS, thay đổi nhận thức của người bệnh về BHYT, cũng như tạo môi trường thân thiện thông qua thay đổi thái độ, kỹ năng tư vấn, truyền thông của nhân viên y tế với người bệnh…

Đặc biệt, các địa phương phải coi việc thanh toán thuốc ARV qua BHYT cho bệnh nhân HIV/AIDS là bắt buộc, không cố níu kéo hay dựa vào nguồn viện trợ. Địa phương nào để bệnh nhân không tiếp cận được với thuốc ARV, trước tiên là trách nhiệm của lãnh đạo Sở Y tế. 

Lê Bảo