Chính sách thuế: Nhiều điểm chưa rõ ràng

Giới chuyên gia cho rằng, dù sửa đổi cải cách Luật Thuế ra sao cũng phải tạo thuận lợi cho người nộp thuế.

Hoàn thiện chính sách thuế nhằm mục tiêu cơ cấu lại nguồn thu ngân sách nhà nước.

Dù đã nỗ lực cải cách chính sách thuế, nhưng chính sách thuế của nước ta vẫn còn một số điểm chưa rõ ràng. Doanh nghiệp gặp nhiều vướng mắc trong quá trình thực hiện nghĩa vụ với ngân sách nhà nước thường xuyên. Trong các cuộc đối thoại, cơ quan thuế liên tục ghi nhận và khẳng định sẽ tiếp thu ý kiến và tìm hướng khắc phục trong thời gian sớm nhất. Thế nhưng phần lớn doanh nghiệp cho rằng những thay đổi nhanh chóng của chính sách, pháp luật thuế khiến không ít doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc cập nhật thông tin để tuân thủ. Nhiều nghị định, thông tư về thuế vừa ban hành đã chỉnh sửa bổ sung; văn bản ra lúc nào doanh nghiệp cũng không biết.

Chẳng hạn như trong chính sách thuế TNDN, căn cứ xác định chi phí không được trừ cho mục đích tính thuế TNDN còn hẹp và chưa rõ ràng. Điều này dẫn đến thực tế nhiều khi doanh nghiệp có đầy đủ chứng từ cho khoản chi phí nhưng cơ quan thuế không coi đó là chi phí được trừ thì khoản phí này vẫn bị loại khi xác định thuế TNDN.

Đó chỉ là một dẫn chứng nhỏ và cụ thể trong vô vàn rắc rối mà doanh nghiệp gặp phải khi nói về thuế.

Theo bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam, trên thực tế, vẫn còn khó khăn trong chính sách thuế và quản lí thuế. Đã nhiều lần bà Cúc đưa ra dẫn chứng cụ thể như đơn cử tại doanh nghiệp khai thác tài nguyên khoáng sản gặp khó ở thay đổi tại Luật 106/2016/QH13 và Thông tư 130/2016/TT-BTC ngày 12/8/2016 về khai thác khoáng sản. Theo đó, tại Điểm C Điều 1 Thông tư 130 quy định “Doanh nghiệp sản xuất sản phẩm là tài nguyên, khoáng sản (bao gồm cả trực tiếp khai thác hoặc mua về để chế biến) có tổng trị giá tài nguyên, khoáng sản cộng với chi phí năng lượng chiếm từ 51% giá thành sản xuất sản phẩm trở lên khi xuất khẩu thì thuộc đối tượng được hoàn thuế, nhưng trên thực tế rất nhiều doanh nghiệp gặp khó trong việc xác định tỉ lệ 51%, nhiều doanh nghiệp không biết xác định ra sao nên quá trình hoàn thuế gặp nhiều khó khăn.

Thời gian này nhiều bộ ngành đang cùng đang tham gia hoàn thiện Đề án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật thuế (thuế  TTĐB, TNDN, GTGT). Mới đây tại cuộc họp tổng kết 6 tháng đầu năm của ngành tài chính,  Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho rằng, việc sửa đổi, bổ sung phải với tinh thần đúng với chiến lược cải cách thuế, đúng bản chất các sắc thuế. Theo ông tinh thần sửa đổi là phải nuôi dưỡng nguồn thu, khoan sức dân. Phó Thủ tướng lưu ý, đôi khi, việc giảm thuế, tỷ lệ thu nhưng tăng được tổng thu mới là đúng đắn.

Ở vị trí chuyên gia, ông Trương Bá Tuấn, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và chính sách tài chính (Bộ Tài chính) cho rằng, hệ thống chính sách thuế ban hành trong thời gian qua đã cơ bản đạt được mục tiêu, yêu cầu của thực tiễn. Tuy nhiên, cần sự thể chế hóa các quan điểm, chủ trương của Đảng và chính sách của Nhà nước về hoàn thiện chính sách thuế nhằm mục tiêu cơ cấu lại nguồn thu ngân sách nhà nước. Ngoài ra, cũng nhằm mục tiêu cải cách, xây dựng hệ thống thuế đồng bộ, phù hợp với thông lệ quốc tế. Bên cạnh đó, khắc phục những vướng mắc của các luật thuế hiện hành, đảm bảo tính thống nhất của hệ thống pháp luật; đồng thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp hiện nay. 

Ngày 25/7, Hội Tư vấn Thuế phối hợp với Trung tâm Thuế và Đầu tư quốc tế, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức hội thảo về các định hướng sửa đổi, hoàn thiện một số điều của các luật thuế (Thuế GTGT, TNDN, TTĐB), theo đó nhiều ý kiến cũng đồng ý cho rằng, các thay đổi về chính sách thuế đều có tác động đến hoạt động của các doanh nghiệp. Chính sách thuế phù hợp sẽ tạo điều kiện khuyến khích sản xuất, kinh doanh phát triển, góp phần nuôi dưỡng nguồn thu và sự ổn định của chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia. 

Phần lớn các góp ý khi nói về việc sửa đổi luật thuế đều cho rằng, việc sửa đổi, bổ sung và đảm bảo đúng bản chất của từng sắc thuế; đảm bảo tính nhất quán, rõ ràng, minh bạch, đơn giản, giảm thủ tục hành chính và tạo thuận lợi cho người nộp thuế; đảm bảo mục tiêu hội nhập kinh tế quốc tế và phù hợp với xu hướng phát triển, các cam kết quốc tế và những điều ước quốc tế mà Việt Nam đã ký kết hoặc tham gia quá trình đàm phán để ký kết các hiệp định thương mại tự do. Qua đó, góp phần nâng cao khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam và tăng việc làm cho người lao động, chống thất thu ngân sách nhà nước, chống gian lận thương mại.

Trong khi đó các doanh nghiệp mong muốn việc xây dựng, sửa đổi các văn bản pháp luật thuế cần được thực hiện có chất lượng cao hơn, để có thể triển khai ổn định trong thực tiễn, nhằm tạo thuận lợi hơn cho các doanh nghiệp trong quá trình thực hiện.   

H.Hương