Nghi lễ rước đầu trâu vào gươl của người Cơ tu
08:04 | 06/01/2015
Với tộc người Cơ Tu ở vùng núi Quảng Nam, từ bao đời nay con trâu là con vật gần gũi, gắn bó mật thiết; đồng thời mang cả ý nghĩa tâm linh thể hiện mong ước cuộc sống an lành, no ấm khi được dùng để hiến tế thần linh trong các lễ hội lớn của làng.
Người Cơ Tu quan niệm rằng, khi thần linh, tổ tiên, ông bà và các đấng thần linh nhận lễ vật, nhất là con trâu, sẽ giúp đỡ cho họ tránh được rủi ro, tai nạn, dân làng không bị chết xấu, mùa màng vụ sau sẽ bội thu... Mỗi dịp đồng bào Cơ Tu tổ chức ăn mừng lúa mới, lễ ăn mừng được mùa, lễ bỏ mả, lễ ăn mừng gươl mới, hoặc cưới vợ gả chồng, mừng nhà mới... thường tổ chức đâm trâu để cúng thần linh, tổ tiên, ông bà. Con trâu được dùng để hiến tế phải là trâu đực béo khỏe, càng béo khỏe thì càng thể hiện được tấm lòng thành của cộng đồng Cơ Tu. Địa điểm làm lễ đâm trâu bao giờ cũng trước gươl - nơi sinh hoạt và vui chơi chung của cả cộng đồng. Vào dịp này, người dân thường tổ chức nhiều hoạt động như: hát lý, đánh chiêng, chiêu đãi khách, múa tung tung da dá, liên hoan văn nghệ... và cùng nhau tổ chức đâm trâu hiến tế thần linh.
Theo phong tục cổ truyền, sau khi đâm trâu chết, người Cơ Tu hát lý khóc trâu và có điệu chiêng prờ lư dành riêng cho việc khóc trâu. Khi trâu chết, họ không quên lấy tấm dồ, tấm tuốt đẹp nhất của gia đình đắp lên mình trâu, các loại bánh, cơm lam, trái cây, chuối chín, gà, vịt, gạo... cũng được bỏ vào miệng trâu như hàm ý biểu hiện sự chia của để linh hồn trâu về thế giới bên kia cũng được no đủ, mang lại cho con người nhiều sự tốt lành. Những người tham dự lần lượt đến chỗ trâu tự lấy các loại bánh, cơm lam, chuối để ăn, máu trâu cũng được họ bôi lên trán với ước nguyện sức khỏe luôn dồi dào, gia đình hạnh phúc, mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi, dân làng đoàn kết, thương yêu nhau, làm ăn no đủ...
Đồng bào Cơ Tu vào hội mừng lúa mới. Ảnh: T.L
Người Cơ Tu vùng núi Quảng Nam quan niệm: Việc đưa đầu trâu vào gươl và làm nghi lễ là để đánh dấu sự thành công của năm đó gặt hái đạt nhiều kết quả, qua đó níu kéo họ lại gần nhau hơn, thương yêu, giúp đỡ, đùm bọc nhau trong cuộc sống, hay trong những lúc hiểm nguy, gian khó; đồng thời để báo hiệu cho các làng khác có dịp đến gươl chứng kiến đầu trâu được treo lên năm đó sẽ biết được trong năm vừa qua trong làng được mùa, có nhiều điều tốt lành…Sau đó, người ta dùng dao cắt lấy đầu trâu, cắt một ít thịt nơi đuôi trâu và ít tiết trâu rồi đem đặt ngay tại cột đâm trâu. Ngoài đầu trâu ra, còn đặt một mâm cúng gồm: món thịt trâu nướng, luộc, một miếng thịt trâu chưa luộc, một chén cơm, một chai rượu. Tại đây, vị chủ lễ khấn mời các thần linh, tổ tiên, ông bà về chứng giám và cầu mong thần linh cho dân làng được mùa, yên ấm, hạnh phúc… Sau lời khấn của chủ lễ, dân làng reo vui, mừng cho điềm lành, thắng lợi và chuẩn bị tiến hành nghi lễ rước đầu trâu vào gươl.
Đầu trâu sau khi làm lễ xong tại cột đâm trâu được đem lóc hết phần thịt, chỉ để lại phần sọ. Người chủ lễ lấy sọ trâu cõng lên lưng đi vòng quanh cột đâm trâu, cùng lúc đó trống, chiêng được đánh lên cùng điệu tung tung da dá 2 vòng báo cho thần linh, tổ tiên, ông bà biết việc hiến tế đã hoàn tất. Sọ trâu được đưa vào đặt tại vị trí định sẵn trong gươl và dùng tấm thổ cẩm đẹp nhất để đậy sọ trâu.
Mâm cúng tại gươl khấn sọ trâu chỉ do già làng hoặc chủ nhà đảm nhiệm. Già làng là người đứng cúng cầu mong thần linh, tổ tiên, ông bà phù hộ sức khỏe, bình an, được mùa… Họ đánh trống, đánh điệu chiêng vui nhộn, sôi nổi. Trong nghi lễ này, người Cơ Tu xem con trâu là người bạn thân thuộc, nên có điệu chiêng khóc tế trâu prờ lư kèm theo điệu múa tung tung (múa nam), da dá (múa nữ) nhanh và linh hoạt… Thanh niên nam nữ Cơ Tu tập trung vào nhà và hát các làn điệu dân ca của dân tộc mình với các loại nhạc cụ như khèn, sáo. Có nhóm nói lý, hát lý với nhau để hiểu thêm chuyện làng, chuyện nhà, chuyện rèn luyện đạo đức. Mọi người cùng quây quần bên bếp lửa gươl và cùng nhau ăn uống no say. Người lớn tuổi kể chuyện cổ tích về truyền thuyết tộc người cho các em nhỏ nghe, bày trẻ nhỏ đánh chiêng, đánh trống, đan lát. Cuộc vui kết thúc khi già làng treo sọ trâu lên cây cột cái của gươl làng, chiêng trống được mang đi cất vào góc của gươl, sau đó mọi người lần lượt ra về và đợi một mùa ăn trâu năm sau.
Văn Gia Phúc
nguồn: baodaklak.vn
CÁC TIN KHÁC
- Công chúng nghệ thuật ở đâu?: Thị hiếu phim ngày càng tệ (15/01/2015)
- Nghệ sĩ nhiếp ảnh Bảo Hưng - người "có duyên" với nhiều giải thưởng (14/01/2015)
- 12 bảo vật quốc gia mới được công nhận (14/01/2015)
- Nghệ nhân tìm lại chỗ đứng trong đời sống đương đại cho Nghê Việt (12/01/2015)
- Nguyên tắc dùng Facebook của nghệ sĩ Hoài Linh (08/01/2015)
- Vai trò của hương ước, quy ước trong xây dựng đời sống Văn hóa ở cơ sở (02/01/2015)
- Lễ cúng hồn lúa của đồng bào Êđê (22/12/2014)
- Trao giải cuộc thi vẽ tranh “Chúng em cùng Việt Nam Airlines cất cánh” (17/12/2014)
- Trao giải cuộc thi vẽ tranh “Chúng em cùng Việt Nam Airlines cất cánh” (17/12/2014)
- Công bố 10 sự kiện âm nhạc tiêu biểu 2014 (17/12/2014)
- Khai mạc Đại hội Hội Nghệ sỹ Sân khấu Việt Nam lần thứ VIII (17/12/2014)
Khách sạn Thống Nhất Tp.Buôn Ma Thuột – Điểm hẹn Tây Nguyên
Buôn Ma Thuột được mệnh danh là Thủ phủ Tây nguyên, nơi văn hóa các dân tộc giao thoa và thể hiện nét riêng mà Đắk Lắk được hưởng.
- 108 - Nơi lý tưởng để bạn dừng chân tại Buôn Ma Thuột
- Khu du lịch sinh thái Ngọc Phụng – Điểm đến lý tưởng dành cho bạn
- Công ty TNHH Khách sạn và Du lịch Bạch Mã
- Khách sạn Sài Gòn – Ban Mê
Sầu riêng và những bước đi trên con đường chính ngạch
Sầu riêng Việt Nam xuất sang Trung Quốc theo con đường chính ngạch là cơ hội lớn để ngành hàng này phát triển.
- Đắk Lắk: Lễ hội nâng tầm sầu riêng Krông Pắc
- Nhiều hoạt động sôi nổi tại Lễ hội Sầu riêng huyện Krông Pắc lần thứ nhất
- Sẽ biểu diễn bay khinh khí cầu tại Lễ hội Sầu riêng Krông Pắc lần thứ I năm 2022
- Huyện Krông Pắc: Ra mắt mô hình trồng dổi lấy hạt tại xã Ea Yiêng
- Tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng, 4 người tử vong
- Tiêu dùng phù hợp - thêm “động lực” cho tăng thu ngân sách
- Người dân phấn khởi khi nước sạch được đưa về tận nhà
- Thi công cao tốc Khánh Hòa – Buôn Ma Thuột: Chủ động bảo đảm an ninh - trật tự
- Tổng quan về giá thuê văn phòng tại TP.Hồ Chí Minh những tháng đầu năm 2024
- Tìm mua máy đầm cóc chính hãng, giá tốt tại Minh Long
- Bắt giám đốc HTX Thanh Bình
- Huyện Krông Bông: Thiệt hại hơn 4,9 tỷ đồng do hạn hán
- Ống thép luồn dây điện IEC 61386: Giải pháp an toàn và tin cậy cho hệ thống điện
- Ngày mai tiếp tục đấu thầu vàng miếng
BÌNH LUẬN CỦA BẠN
BÌNH LUẬN